L IMWE lyomOmapendafule gOonakulwa aakulu yoSwapo tatekulu Gaus Shikomba, a tseyika wo kwali nedhina Nekamato, gwomomukukunda Onashiku shaLabani mUukwambi mOshitopolwa sha Shana ngoka a manene oondjenda dhe ombaadhilila mOlyomakaya geti 3 Novemba 2007 okwa fumvikwa kengathithi lyaalilasa tali kwatelwa komeho kOministeli yOpevi yAaniilonga nOnkalonawa omusamane Peter Iilonga.
Oshituthi osha li sha kalwa, komukulukadhi gwe Omusita Wilhelmina Shikomba, kokamonakadhona kawo Ndilipo Ndinelago Ziita Shikomba, kOohailwa yakwawo ya nakusa tate Shikomba, unene mboka ya li nayo molugodhi lwokomugulugwombashe meti 26 Auguste 1966, moka a zile a kwatwa po komatanga gomukolonyeki South Afrika pethimbo ndyoka nokuka edhililwa koRoben Eilanda pamwe nomapendafule makwawo galwe ngoka. Oshituthifumviko she osha li wo sha kalwa kOministeli yIilonga, Omaenditho nOmakwatakanithokumwe tate Joel Kaapanda na meme Kaapanda noshowo kOministeli yUuhaku nIilonga yUundjolowele Omundohotola Richard Kamwi, kOministeli yOpevi yEgameno nEpopilo lyOshigwana tate Gabes Shihepo nayalwe wo, noshowo nee ku Gavena yOshitopolwa sha Shana omusamane Klemens Kashuupulwa nokOokansela dhe dhimwe dhomOshitopolwa she sha Shana, kAawiliki yOpamuthigululwakalo naamboka yoPambepo taya kwatelwa komeho kOmumbishofi gwOshikandjongeleki shUuninginino sha Elcin,Omundohotola Thomas Shivute, koshigwana oshindji shomomukunda gwawo moka noshowo nee kookuume ya za koombinga noombinga dhoshilongo.Ayehe ya popi oya tanga nakusa tate Shikomba a li ependafule lya Namibia, omukondjelimanguluko gwoshili, ina tengauka mondjila ye yekondjelomanguluko nokwa kala a dhama moSwapo ye sigo opehulilo.Ngoloneya yOshitopolwa sha Shana Klemens Kashuupulwa okwa tanga wo nakusa tatekulu Shikomba kutya okwa li omukwiita gwoshili, Epandafule lyoSwapo nokwa si ina tengauka.Kashuupulwa ta uvaneke kutya nayo Aawiliki yoSwapo mOshitopolwa sha Shana oya tokola toko okukala moSwapo yawo nonando pe na omainyengo gayamwe yokIitopolwa yilwe taya zi mo moSwapo.”Tse yomOshana moSwapo omo twa valelwa, omo twa dhama na omo tatu kala.Itatu piyagana nande tse wo itatu etha tu piyaganekwe, omo ta tu kala na omo tatu sile ngashi omapenda gOoGausa ga kala mo nokusila mo ngeyi,” Kashuupulwa ta ti ngaaka.Gumwe gwomomapendafule ga Omugulugwombashe, tatekulu Josef Ipangelwa, ngoka a popi pehala lya tatekulu Andimba Toivo ya Toivo, okwa ti kutya nakusa Shikomba okwa kala e na omakankameno na kali ha piyagana.Okwa kala omunambili, omungungumani, omudhilaadhilinawa, omwiidhidhimiki nomugandjimayele omwaanawa koohailwa ye nokoshigwana ashihe.Tatekulu Ipangelwa okwa kondema mboka yomoSwapo, ngashi ta ti, ya hala okupiyaganeka onkalo yengungumano lyoshilongo.”Ondi wete nondi na omaiyuvo kutya nani aanona yamwe moSwapo, oya hala okuteya po oSwapo ndjoka twa lwila noku yi kaleka po nekondjo enene noli na ondilo,” ta ti ngawo noku ya indile ya ethe oSwapo yi kale nombili yayo.Nakusa Shikomba okwa ndjoina OPO mo 1959 nosho wo nee Swapo momumvo 1960.Ta ndjoina Etanga lyOkakulumbwati koSwapo lyotango lyedhina SWALA mo 1966.Omadhewo ge gotango gOpaukwiita okwe ga monena kOmugulugwombashe momumvo ogo tuu ngoka 1966.Nakusa tatekulu Shikomba okwa li gumwe gwomaakwiita yoSwapo mboka yi ikwatele nAakwiita yEtanga lyOmukolonyeki South Afrika pethimbo pOmugulugwombashe meti 26 Aguste 1966 nokwa li a yahelwa molugodhi ndoka nokukwatwa po e taka edhililwa kOndholongo yoko Pretoria.Nakusa tatekulu Shikomba gumwe gwomumboka ya pelwe Oombandi mEsiku lyOmapendafule pEenhana nuumvo meti 26 Aguste 2007, a pelwe Onkatu yUukolonela.Oshituthifumviko she osha li wo sha kalwa kOministeli yIilonga, Omaenditho nOmakwatakanithokumwe tate Joel Kaapanda na meme Kaapanda noshowo kOministeli yUuhaku nIilonga yUundjolowele Omundohotola Richard Kamwi, kOministeli yOpevi yEgameno nEpopilo lyOshigwana tate Gabes Shihepo nayalwe wo, noshowo nee ku Gavena yOshitopolwa sha Shana omusamane Klemens Kashuupulwa nokOokansela dhe dhimwe dhomOshitopolwa she sha Shana, kAawiliki yOpamuthigululwakalo naamboka yoPambepo taya kwatelwa komeho kOmumbishofi gwOshikandjongeleki shUuninginino sha Elcin,Omundohotola Thomas Shivute, koshigwana oshindji shomomukunda gwawo moka noshowo nee kookuume ya za koombinga noombinga dhoshilongo.Ayehe ya popi oya tanga nakusa tate Shikomba a li ependafule lya Namibia, omukondjelimanguluko gwoshili, ina tengauka mondjila ye yekondjelomanguluko nokwa kala a dhama moSwapo ye sigo opehulilo.Ngoloneya yOshitopolwa sha Shana Klemens Kashuupulwa okwa tanga wo nakusa tatekulu Shikomba kutya okwa li omukwiita gwoshili, Epandafule lyoSwapo nokwa si ina tengauka.Kashuupulwa ta uvaneke kutya nayo Aawiliki yoSwapo mOshitopolwa sha Shana oya tokola toko okukala moSwapo yawo nonando pe na omainyengo gayamwe yokIitopolwa yilwe taya zi mo moSwapo.”Tse yomOshana moSwapo omo twa valelwa, omo twa dhama na omo tatu kala.Itatu piyagana nande tse wo itatu etha tu piyaganekwe, omo ta tu kala na omo tatu sile ngashi omapenda gOoGausa ga kala mo nokusila mo ngeyi,” Kashuupulwa ta ti ngaaka.Gumwe gwomomapendafule ga Omugulugwombashe, tatekulu Josef Ipangelwa, ngoka a popi pehala lya tatekulu Andimba Toivo ya Toivo, okwa ti kutya nakusa Shikomba okwa kala e na omakankameno na kali ha piyagana.Okwa kala omunambili, omungungumani, omudhilaadhilinawa, omwiidhidhimiki nomugandjimayele omwaanawa koohailwa ye nokoshigwana ashihe.Tatekulu Ipangelwa okwa kondema mboka yomoSwapo, ngashi ta ti, ya hala okupiyaganeka onkalo yengungumano lyoshilongo.”Ondi wete nondi na omaiyuvo kutya nani aanona yamwe moSwapo, oya hala okuteya po oSwapo ndjoka twa lwila noku yi kaleka po nekondjo enene noli na ondilo,” ta ti ngawo noku ya indile ya ethe oSwapo yi kale nombili yayo.Nakusa Shikomba okwa ndjoina OPO mo 1959 nosho wo nee Swapo momumvo 1960.Ta ndjoina Etanga lyOkakulumbwati koSwapo lyotango lyedhina SWALA mo 1966.Omadhewo ge gotango gOpaukwiita okwe ga monena kOmugulugwombashe momumvo ogo tuu ngoka 1966.Nakusa tatekulu Shikomba okwa li gumwe gwomaakwiita yoSwapo mboka yi ikwatele nAakwiita yEtanga lyOmukolonyeki South Afrika pethimbo pOmugulugwombashe meti 26 Aguste 1966 nokwa li a yahelwa molugodhi ndoka nokukwatwa po e taka edhililwa kOndholongo yoko Pretoria.Nakusa tatekulu Shikomba gumwe gwomumboka ya pelwe Oombandi mEsiku lyOmapendafule pEenhana nuumvo meti 26 Aguste 2007, a pelwe Onkatu yUukolonela.
Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for
only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!