PETHIMBO ta egulula Etungo epe lyOombelelwa dhEvi, Omatulululo nOnzulonkalo mOshakati mEtitano lya zi ko, Oministeli yOmavi, Omatulululo nOzulonkalo okwa indila koshigwana shi kwathele Epangelo, Uuministeli we moshinima shetopolo lyevi, unene tuu ekuthoko lyOofaalama dhimwe kwaamboka ye na odhindji naandhoka itadhi longithwa evi li topolelwe po mboka kaye na sha.
Ominista Hifikepunye Pohamba shika okwe shi eta po unene sha zi momatumbulo gEgalikano ndyoka lya galikanwa kOmusita Magdalena Yashalongo, Omusita gwOmoshipangelo shEpangelo sha Shakati, ngoka a egulula oshituthi shika negalikano nokwagalikana ta ti kutya omanga oshilongo inashi manguluka oshigwana sha Namibia osha indila ku Kalunga e shi pe evi moshilongo shasho, shi longe mo, shi mone iipalutha nokuza ondjala nuuthigona. Ashike nee sho oshilongo sha manguluka ooolye noolye ashike ye na evi noshigwana oshindji kashi na sha.”Ano sigo uunake a tu kala twa fa omapongo moshilongo shetu sha manguluka? Kalunga tala oshigwana shoye tashi alaala noondundu, kashi na mpo tashi tenteke omitse dhasho nodhomaluvalo gasho.Sigo uunake tatu kala ngeyi, sigo uunake tatu kala noku alaala ngeyi?” Yashalongo ta galikana.Mokuuva nee oohapu dhEgalikano okuzilila kOmusita meme Yashalongo tadhi ti ngeyi, Minista Pohamba naye okwa hwama nokwa tameke ta popi kutya oshinima shoka osho naanaa shoo.Ta tsikile ta yelitha kutya Epangelo omasiku ngaka olya kutha ko oongaku kutya otali ka kutha ko oofaalama dhimwe kuyamwe opo evi ndyoka li topolelwe mboka kaye na sha.Minista ta ti kutya sho oshilongo sha manguluka, okwa li kwa gongaliwa mOmutumba gwevi momumvo 1991 moka mwa kundathanwa evi li topolwe nawa.Pokati mpoka momumvo 1995, opwa ningwa Oveta ndjoka ya gandja uuthemba kwaamboka ye na omavi, ano Oofaalama noya hala oku dhi landitha po, ye dhi landithe po kwaamboka ya hala oku dhi landa.Ano, ngoka a hala okulanditha, ta landitha kwaangoka a hala okulanda.Shika, Ominista tayi ti, inashi kwatha sha unene, molwashoka, Epangelo olye kiitsa ashike tali tula iimaliwa mpoka yokulanda ndele kapu na ngoka a hala okulanditha po Ofaalama ye.Oshitiyali, Epangelo olye kiitsa mpoka kutya mboka taya landitha, otaya landitha Oofaalama ndhoka kadhi na omwiidhi, dhi li momamanya na itadhi vulu okukunwa sha tashi mene nawa noku ku pa iiyimati yasha.”Otwe shi mono mo kutya nani otatu nikithwa uulayi kwaamboka notwa tokola nee kutya tse itatu landa oofaalama dhokukala ashike oondje, ihe tu lande oofaalama ndhoka tadhi vulu okukala iimuna nokulimwa wo omapya taga eta iiyimati koshigwana nokuyambula po eliko lyoshilongo.Onkee nee ngashi mwe shi uva omasiku ngaka Oministeli Onkuluntu Theo Ben Gurirab, okwa popi kutya Epangelo otali ka kutha ko Oofaalama dhimwe kuyamwe opo evi ndyoka li pewe, ano li topolelwe mboka kaye na sha na osho tashi ka ningwa nonande pu na yamwe ya hala oku shi kondjitha molwashoka kaye uvite ko kutya oshinima shika otashi ka ningwa omoluuwanawa waantu ayehe mo Namibia.”Minista ta yelitha manga ta popi wo kutya ekuthoko lyOofaalama itali ka ningwa kekuni, ashike opalandulathano, pauvathano nopamulandu gwOpaveta naanaa.Minista Pohamba ta ti kutya kombinga yaamboka taya ti kutya oshinima otashi ningwa pankone nopu na mboka aniwa taya ka katuka oonkatu dhi ili, shoka iifundja, molwashoka otwa monene oongodhi tadhi zi kaanafaalama oyendji lela, kutya yo kaye uvite uudhigu metopolululo lyevi, shampa ashike tashi ende palandulathano nOpaveta.Okwa pandula wo Ehangano enene lyAaniilonga, mewiliko lyomusamane Risto Kapenda sho tali yambidhidha Epangelo moshinima shika.Ashike nee sho oshilongo sha manguluka ooolye noolye ashike ye na evi noshigwana oshindji kashi na sha.”Ano sigo uunake a tu kala twa fa omapongo moshilongo shetu sha manguluka? Kalunga tala oshigwana shoye tashi alaala noondundu, kashi na mpo tashi tenteke omitse dhasho nodhomaluvalo gasho.Sigo uunake tatu kala ngeyi, sigo uunake tatu kala noku alaala ngeyi?” Yashalongo ta galikana.Mokuuva nee oohapu dhEgalikano okuzilila kOmusita meme Yashalongo tadhi ti ngeyi, Minista Pohamba naye okwa hwama nokwa tameke ta popi kutya oshinima shoka osho naanaa shoo.Ta tsikile ta yelitha kutya Epangelo omasiku ngaka olya kutha ko oongaku kutya otali ka kutha ko oofaalama dhimwe kuyamwe opo evi ndyoka li topolelwe mboka kaye na sha.Minista ta ti kutya sho oshilongo sha manguluka, okwa li kwa gongaliwa mOmutumba gwevi momumvo 1991 moka mwa kundathanwa evi li topolwe nawa.Pokati mpoka momumvo 1995, opwa ningwa Oveta ndjoka ya gandja uuthemba kwaamboka ye na omavi, ano Oofaalama noya hala oku dhi landitha po, ye dhi landithe po kwaamboka ya hala oku dhi landa.Ano, ngoka a hala okulanditha, ta landitha kwaangoka a hala okulanda.Shika, Ominista tayi ti, inashi kwatha sha unene, molwashoka, Epangelo olye kiitsa ashike tali tula iimaliwa mpoka yokulanda ndele kapu na ngoka a hala okulanditha po Ofaalama ye.Oshitiyali, Epangelo olye kiitsa mpoka kutya mboka taya landitha, otaya landitha Oofaalama ndhoka kadhi na omwiidhi, dhi li momamanya na itadhi vulu okukunwa sha tashi mene nawa noku ku pa iiyimati yasha.”Otwe shi mono mo kutya nani otatu nikithwa uulayi kwaamboka notwa tokola nee kutya tse itatu landa oofaalama dhokukala ashike oondje, ihe tu lande oofaalama ndhoka tadhi vulu okukala iimuna nokulimwa wo omapya taga eta iiyimati koshigwana nokuyambula po eliko lyoshilongo.Onkee nee ngashi mwe shi uva omasiku ngaka Oministeli Onkuluntu Theo Ben Gurirab, okwa popi kutya Epangelo otali ka kutha ko Oofaalama dhimwe kuyamwe opo evi ndyoka li pewe, ano li topolelwe mboka kaye na sha na osho tashi ka ningwa nonande pu na yamwe ya hala oku shi kondjitha molwashoka kaye uvite ko kutya oshinima shika otashi ka ningwa omoluuwanawa waantu ayehe mo Namibia.”Minista ta yelitha manga ta popi wo kutya ekuthoko lyOofaalama itali ka ningwa kekuni, ashike opalandulathano, pauvathano nopamulandu gwOpaveta naanaa.Minista Pohamba ta ti kutya kombinga yaamboka taya ti kutya oshinima otashi ningwa pankone nopu na mboka aniwa taya ka katuka oonkatu dhi ili, shoka iifundja, molwashoka otwa monene oongodhi tadhi zi kaanafaalama oyendji lela, kutya yo kaye uvite uudhigu metopolululo lyevi, shampa ashike tashi ende palandulathano nOpaveta.Okwa pandula wo Ehangano enene lyAaniilonga, mewiliko lyomusamane Risto Kapenda sho tali yambidhidha Epangelo moshinima shika.
Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for
only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!