Ondjokonona ya-Dr Hage G Geingob

Konima yomahoololo oshiwana opaudemokoli 2014, eshi Hage Geingob kwa li a findana
momahoololo oupelesidente neepelesenda 87, okwa li aanifwa mo21 Marsa 2015 opo a ninge omupelesidente omutitatu woRepublika yaNamibia.
Momudo2019, pefimbo lomutumba omutiheyali wopashiwana nomahoololo oupelesidente,
Omupelesidente Geingob okwa li a hoololululwa opo a lele oshikako shaye oshitivali.

Geingob natango okwa li omupelesidente omutitatu wongudu tai pangele, SWAPO, konima eshi kwa li a hoololwa kOshoongalele Oshitihamano shoSWAPO osho hashi hoolola omupelesidente wongudu muNovemba 2017.

Moshoongalele oshitiheyali shokuhoolola omupelesidente wongudu yoSWAPO momudo2022,
omupelesidente Geingob okwa li a hoololululwa opo a ninge omupelesidente woSwapo.

Okudja 2015 fiyo 2024, Geingob okwa kala ta lele Namibia mefimbo olo lidjuu, ta
lele nawa ovanhu aveshe puhe na malumba nande eliko loshilongo la li tali shuna pedu neenghono, sha etwa komaudjuu oo a li a holoka momalandifo omounyunini momudo2014, ondjala i nyanyaleka pokati komudo2015 nomudo2019, oyo ya didilikwa kutya inai monika mo nale
mondjokonona yaNamibia, nosho yo omwa kwatelwa vali oudu wokolona, oo wa kuma unene
oitukulwa ihapu yomaxupilo okudja 2020 fiyo 2022.

Geingob okwa dalwa momafiku eshi a li 03 Auguste 1941, a dalelwa mOshivanda
(Grootfontein). Okwa tameka ofikola yaye momudo1948 mOtavi. Momudo1958 okwa ya kofikola yedina Agustineum college, oko kwa li a kwatelwa kohokwe yopolotika. Ongomunafikola, Geingob okwa li a kwatela komesho omahololodilaadilo ovalihongi ovo kwa li tava ningwa nai mofikola.

Momudo1961, okwa mana omadeulo aye ouhongi nokwa tameka okulonga ofikola kOshomeva. KOshomeva oko a tamekela okukufa ombinga moinyangadalwa yo-SWAPO, nokwa ninga oshilyo shongudu yo-SWAPO momudo1962.

MuDeseemba 1962, Geingob okwa fiya po Namibia (Southwest Africa nale kwa li) opo a ye
kombada. Okwa tula moBotswana, omo a waimina ovakondjelimanguluko vakwao
mokukondjela emanguluko laNamibia.

Geingob okwa fiya opo Botswana ndee ta i koLeopoldville (Kanshasa) moCongo nokwa li a
pewa omhito yoku ke lihonga koAmerica momudo1964.

KoAmerica okwa fikola koshiputudilo shedina Temple University. Geingob manga e li koAmerica, okwa li a hoololwa opo a ninge omukalelipo woSWAPO koAmerica nokOiwana ya hangana. Oilonga yaye ongomukondjelimanguluko oya li okutwala eembapila domakemo kOiwana ya hangana.

Geingob okwa mona onghatu yedina Bachelor degree moikwapolotika, moshiputudilo shedina Fordham University, New York, momudo1970 nokonima okwa twikila elihongo laye ndee ta mono odjapo yedina Masters degree moinima i na sha nomakwatafano opaiwana, moshiputudiloshedina New School for Social Research momudo1974.

Okwa mona vali odjapo youndokotola moshiputudilo shedina leeds university moUnited Kingdom momudo2004, oyo ya li i na oshipalanyole “State Formation in Namibia: Promoting Democracy and Good Governance’ (Omutungilo wEpangelo moNamibia, Okuyambulapo Oudemokoli nElelo liwa).
Momudo2015, Geingob okwa pewa odjapo youndokotola wefimano molwokufila oshiwana oshisho koshiputudilo oko a fikolele shedina, Fordham University.

Omupewi womapapa mahapu mounyuni ongaomapandulo elelo laye liwa peengahtu
da yooloka. Geingob okwa li yo natango a pewa epapa ledina Jose Marti koRepublika yaCuba molwelelo laye liwa neenghono.

Konima eshi kwa xulifwa po efiloshisho lepangelo laSouth Africa moNamibia momudo1966, Oiwana ya hangana oya kufa po oshinakuwanifa osho ndele tai toto Olutuwiliki lOiwana ya hangana laNamibia, olo la eta fiyo otaku totwa Ehangano lOiwana ya hangana laNamibia moLusaka, moZambia.

Geingob okwa li a pakwilwa oshinakuwanifa opo a ninge oshilyo shOiwana ya hangana ongaomunambelewa woikwapolotika.
Omupelesidente wo-SWAPO Sam Nujoma, okwa yandja omayele opo Geingob a hoololwe a
ninge omukulunhuwiliki woshiputudilo shedina United Nations Institute in Namibia (Unin) okudja momudo1975 fiyo1989. Oshiputudilo eshi osha totwa nelalakano lokuninga omashitililokonaakono kombinga yomilandu depangelo nokudeula ovanhu opo va dule okuyandja omayakulo opashiwana ngee Namibia a manguluka.

Momudo1989, okwa li a hoololwa kelelo laSWAPO opo a kwatele komesho ongudu
yovakulunhuwiliki voSWAPO nOvanamibia ovo va li kombada koshi yokatokolifo 435 kOiwana ya hangana.

Momudo1989, pefimbo lomahoololo oo kwa li a kwa telwa komesho kOiwana ya hangana okwa li omukulunhuwiliki womahoololo oSWAPO. Konima yomahoololo Geingob okwa li a hoololwa opo a ninge omunashipundi wolutu olo kwa li tali dutu efinamhango loRepublika yaNamibia.

Mefiku lemanguluko momafiku 21 aMarsa 1990, Geingob okwa li a ulikwa opo a ninge omuprima minista, nokwa li a hanauna po elelo lokatongotongo ndele ta kendabala opo ovakwashiwana aveshe va kale tava mono omauwa efike pamwe she likolelela kwaasho Ovanamibia aveshe va pumbwa.

Geingob okwa kala omuprima minista oule weedula 12, nokonima okwa fuda po kashona koikwapolotika.

Momudo2005, Geingob okwa li aalukila mopolotika ndele ta longo ongOmukulunhu woSWAPO mEumbo lopaShiwana nokwa kala yo omunashipundi wokangudu komopaliamente ke nasha nomaxupilo oshilongo nokuninga omatokolo.

Konima eshi kwa li a hoololwa opo a ninge omupedu pelesidente woSWAPO momudo2007,
Geingob okwa li vali a ulikwa momudo2008 opo a ninge minista woikwafabulika. Ongaminista
Geingob okwa kwatela komesho omavatelo eengeshefa dinini naadi dopokati okupitila momukalo wokuyandja omakwafo opaimaliwa, okuduta omilandu doikwafabulika netungepo lombaanga yeembaanga dinini naadi dopokati.

Geingob okwa li a hoololwa opo a ninge pelesidente woSwapo koshoongalele shoSWAPO muNovemba 2007. Momudo2012, Geingob okwa li vali a hoolululwa, osho sha eta opo a ulikululwe a ninge omuprima minista natango momudo2012 fiyo ota ningi omupelesidente muNovemba 2014.
Omukondjeli woukumwe wOvanamibia, nomapopyo aye alushe okwa li: Oukumwe ohau eta ombili, ashike etukauko ohali eta edundakano, Ovanamibia aveshe oshiwana shimwe, keshe umwe na ude owuumbo moNamibia.

Omupopili welongelo kumwe mepangelo, nokuxumifakomesho ouyuuki nokulonga nawa
mokuyandja omavatelo koshiwana, Geingob oye a kwatela komesho okutota po okangudu
kokukondjifa oulingilingi moNamibia eshi a li omuprima minista meedula domilongo omuwoi.

Okwa kala e hole Ovanamibia tava xumu komesho voo otava ningi nawa moilonga
yavo. Omupelesidente Geingob okwa tota po ondungefaneko youdjeko yedina Harambee Prosperity Plan yotete nonhivali,
nelalakano lokunghonopaleke epangelo laNamibia, okuyambula po ovanhu ovo tava
mono oixuna, omaxupilo, nomatungo oshinanena moNamibia, noshoyo okutula Namibia ponghatu yopombada moinima yopaiwana.

Geingob okwa mona epapa lopaiwana mokweeta po oproyeka yomuku wopaushitwe wokuyandja eenghono yedina Green hydrogen.

Geingob ongaomutwe woshilongo okwa kwatela komesho etotopo loshikefa shokwaandjakaneka oupuna moshilongo shedina Welwictschia
Sovereign Wealth Fund shaNamibia opo keshe omunhu a mone omauwa oo haa di meedjo dopaushitwe doshilongo.

Momafiku 16 Januali 2024, Omupelesidente Geingob okwa li amonika okaankela, oyo a shiivifila Ovanamibia momafiku 19 Januali 2024. Omupelesidente Geingob okwa xulifa momafiku 04 Febuluali 2024.

Geingob okwa fiya ko omukulukadi waye Meme Monica Geingos, ounona vahetau, ovatekulu vatatu, ovamwaina vavali nounona vahapu va dalwa kovamwaina.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News