Ngele ineku hala, konga omuholike gulwe – Ndeitunga

Sebastian Ndeitunga

Ngoloneya omupe gwoshitopolwa shaHangwena, Sebastian Ndeitunga okwa popi kutya aalumentu naya ethe nombili aakiintu mboka inaaye ya hala we, peha lyoku ya longela omiyonena dhopaukwashikekookantu.

“Ngele omukadhona ineku hala we, ka konge gulwe. Haye awike e li po. Nokaakadhona: Ngele omulumentu ineku hala we, ino kala we to mu ningile nayi. Uuyuni uunene, aalumentu oyendji,” osho a popi ngaaka.

Ngoloneya, ngoka oye a li ondjayi yetanga lyopolisi, okwi indile aakalimo yoshitopolwa shawo ya kale mombili, muukumwe nokuyanda omiyonena.

“Kehe oontamana dha tukuka pokati ketweni, inatu idhenga nenge twiikuthile oombele. Natu nweni omalovi pamukalo ngoka itaagu eta okwe ehameka mukweni,” osho a popi ngaaka.

Ndeitunga okwi indile Aanamibia ayehe ya longele pamwe mokuhwahwameka ehulithipo lyomahepeko ga pamba uukwashikekookantu.

Ndhoka okwe dhi popi pethimbo lyetamekitho lyoshikonga tashi ithanwa ‘16 Days of Activism Against Gender-Based Violence’ ano oshikonga shomasiku 16 okuhwahemeka ompinge yomahepeko ga pamba uukwashikekookantu, sha ningwa momukunda Ohaingu moshitopolwa shaHangwena, uunambo.

“Kapu na egumbo kaali na omaupyakadhi, nongele ando omaudhigu ngoka ge li megumbo kehe okwa li haga zi olwithi, ando ewangandjo otali kala owala lya luudha. Otwa pumbwa okutseya nkene tu na okukandula po omaupyakadhi uuna ga holoka mokati ketu,” osho Ndeitunga a popi ngaaka.

Pethimbo lyetamekitho lyoshikonga sha faathana moMariental, mEtitano, omupeviminista guuthikepambwe, ekondjotho lyoluhepo nuukalinawa, Bernadette Jagger okwa popi kutya Aanamibia oyendji oye na owala eitaalo kutya epangelo olyo li na oshinakugwanithwa shokukondjitha omahepeko ga pamba uukwashikekookantu, neitaalo ndyoka olya puka.

“Omutondi ngoka ti ithanwa omahepeko gopaukwashikekookantu, itatu mu kandula po nenge tu mu sinde ngele itatu longeleni kumwe ongoshigwana nokutula miilonga shoka tatu popi mekondjitho lyomahepeko ga pamba uukwashikekookantu.

“Osha simana okutseya kutya epangelo itali vulu oku shi pondola olyo alike, molwashoka omahepeko gopaukwashikekookantu, ogo omukithi ngoka kaagu na omuti gwokupanga,” osho a popi ngaaka.

Jagger okwa popi kutya omahepeko ga pamba uukwashikekookantu oge li eikwato pomutima enene moshilongo.

“Mo2022 opolisi yaNamibia oya ndhindhilike iipotha 5 356 yomahapeko ga pamba uukwashikekookantu, moka yi li 1 378 yomuyo oyi na ekwatathano nomakwatonkonga. Omiyalu ndhoka otadhi tilitha, omanga eindjipalo lyiipotha yomahepeko gopaihulo tayi ningilwa aanona otayi zitha omahwilili,” osho Jagger a popi ngaaka.

Omupeviminista okwa popi kutya oyindji yomiipotha yomakwatonkonga ya ndhindhilikwa, aafekelwa ohaya kala oohe yaanona, aapambele, aakwanezimo nenge aashiinda.

“Otandi indile Aanamibia ayehe ya longele kumwe opo ya gamene aanona molwashoka oyo oshigwana shokomongula. Mboka taye ki iyadha ya ninga iihakanwa, kongeni ekwatho kehe poshitaasi shopolisi,” osho Jagger a popi ngaaka.

Opo wu kwathelwe, oto vulu okudhengela konomola yoshali yomahepeko ga pamba uukwashikekookantu yo-10111, nenge kehangano lyokugamenenapo aanona lyedhina Childline Namibia konomola yo-106.

Omupresitente Hage Geingob mehuliloshiwike lya zi ko okwa popi kutya otashi uvitha nayi okutseya kutya iiningwanima oyindji yomahepeko ga pamba uukwashikekookantu ihayi lopotwa, naashoka otashi ningwa omolwonkalo yokukwatwa komilungu, uumbanda womashundulo osho wo ohoni.

Okwa popi kutya esiku lyi li ompinge nomahepeko ga pamba uukwashikekookantu, olyi li le po okwi indila opo ku katukwe onkatu dhokukeelela omahepeko taga ningilwa aakiintu naanona, peha lyokutala owala kiizemo tayi etithwa komiyonena ndhoka.

Geingob okwa popi kutya Namibia okwa longa nawa mekondjitho lyomahepeko taga ningilwa aakiintu naanona okupitila mOveta Tayi kOndjitha Omehepeko gOmomagumbo osho wo mOveta yaamboka ya thindilwa kongudhi.

“Ooveta ndhoka otadhi lalakanene okugamena oonakuninga iihakanwa, okuhwahwameka uuthikepamwe, osho wo okushilipaleka kutya aakiintu oya kalelwa po mokuninga omatokolo. Epangelo olya gandja wo uuyelele okupitila miikonga, miigongipukululo nomoopolohalama dhelongo, osho wo okwe eta po onkatu-thaneko kombinga yomahepeko ga pamba uukwashikekookontu opo kwiindjipalekwe omayakulo gomakwatho nokuhumitha komeho egongelo lyomauyelele,” osho a popi ngaaka.

Omupresitente okwa popi kutya Uuministili wUuthikepamwe, Ekondjitho lyOluhepo nUukalinawa, opamwe naakuthimbinga yalwe, otaya tsikile nokukwatela komeho iiyetwapo tayi lalakanene okukeelela omahepeko taga ningilwa aakiintu naanona.

“Otwe eta po iimpungu yowina mopolisi yaNamibia mbyoka tayi kwandjangele niikumungu yomahepeko ga pamba uukwashikekookantu. Onkene, natu hanganeni mokwe eta po onkalo yi li nawa moka aakiintu taya vulu okukala ya manguluka pwaana uumbanda, okutongolwa osho wo okuningilwa omahepeko,” osho a popi ngaaka.

Geingob okwi indile aalumentu ya kale oyo aakwatelikomeho mekondjitho lyomahepeko taga ningilwa aakiintu osho wo okushilipaleka omudhingoloko gu na egameno lyaayehe moshigwana.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News