Kaume kombudinaye ombudi

Tom Alweendo

Minista woikwanghono Tom Alweendo okwa li a udika ta kunghilile ovanangeshefa vomoshilongo kutya inava kala va teelela okupewa keshe shimwe ngee oilonga yomahooli oya tameke mutu momudo 2029.

“Oshiima shotete noshafimana, inatu kala twa fa tu wete kutya opu na omunhu e na sha shetu,” Alweendo osho a lombwela oshoongalele shaNamibia shoikwanghono yomounyuni mOvenduka oshivike sha dja ko..

“Kapu na ou e na sha sheni, onghee nee inamu kala mwa teelela mu pewe omauwa peke. Kapu na ou te mu pe eeproyeka noilonga pomake shaashi ashike nyee Ovanamibia. Omwa pumbwa okukala mwe lilongekida, tamu longele kumwe nyee tamu kufa ombinga.”

Oshoongalele, ngaashi Alweendo a ti, oshinima tashi kwatelwa komesho koikondo yopaumwene oyo tai eta ovanhu opo va longelekumwe moikundafanwa ya pumbiwa oyo tai dulu okukala kwa li inai ningwa”.

Ovakengeli vomounyuni ovo hava kufa ombinga moikwamahooli naavo vomoshilongo okwa li va futa oshimaliwa shihapu opo ve uye koshoongalele oko. Oshinima shimwe vali ovo kwa li ve ya koshoongalele oku okwa li va xwaxwameka eeveta nomilandu depangelo.

Itashi kwa fele sha shaashi oshoongalele shaNamibia noyoongalele ikwao ya faafana moilongo yaAfrika okwa li ya kwatelwa komesho kovanhu ovo taku tiwa ovakala nokulongela kumwe noulingilingi moshikondo shomahooli mounyuni. Omucameroon wedina AJ Ayuk nehangano laye ledina Africa Energy Chamber okwa li vamwe ovo va li ve kwetele komesho oshoongalele shaNamibia.

Ayuk okwa kala natango ta yandje omayele koministili yoikwamina noikwanghono kombinga yomilandu doikwafabulika, unene ngaa komilandu dokukwatela mo Ovanamibia moinima yeengeshefa di na sha nomahooli.

Omunhu umwe va li womaukwatya taa limbililike a lopotwa kutya naye ota yandje omayele kelelo laNamibia oJames Jay Park, omunaiyelele oo ta wilike ehangano loReconAfrica olo tali kongo omahooli koshitopolwahoololo shaKavango.

Eelopota dimwe dopaunyuni oda ulika omikalo odo hadi longifwa kuPark, a pewa oshilukadina ‘The Oil Kingmaker’: Ta yandje omayele komapangelo ndee ta toto po omahangano okuyandja omayele moshilongo omo tuu omo, opo a dule okukala ta mono omauwa moilonga yomahooli.

Ayuk, okwa li kwa lopotwa kutya okwa li ta tamanekelwa ekengelelo koAmerika, omafiku aa okwa li a shanga oartikela ta pula opaliamente yaNamibia opo i tote eeveta tadi popile ekufombinga lOvanamibia moinima ya pamba omahooli. Ashike oshinima osho ina tumbula momushangwa waye elitulemo lepangelo liwa nokuhapopila oulingilingi.

Elelo lihe shi liwa noulingilingi owa dipaya eengeshefa domahooli moilongo ihapu ngaashi Equatorial Guinea, Nigeria, Angola, South Sudan naSudan.

Omanga Alweendo e li mondjila eshi a ti kutya eengeshefa domoshilongo nadi kufe ombinga moikwamahooli, natango opu na omhito ya kula youlingilingi yovakengeli ve liyambapaleke voo nokaume kavo vokondje yoshilongo.

Namibia okwa li e na okukufa oshiholelwa koshikondo sheeshi, osho kwa li sha ponokelwa kovanapolotika vamwe, eefamili davo nokaume kavo kopofingo va longifa ashike edina naNamibia. Otwa pumbwa okutumbula oFishrot?

Fiyo opapa, epangelo inali tya kosha kelitulemo lalo koinima yopaiwana, omanga tali yenuka oinima ngaashi oyo ya nyika eeveta tadi kelele oulingilingi naado tadi popile ovanhu va longe pauyelele.

Kapu na nande ondunge yopashiwana yokwaamena eliko olo la teelelwa li dje momahooli.

Nande nee ongaho, epangelo ola ninga po nee shike opo li longekide Ovanamibia va kufe ombinga moinima ei, shihe shi ashike okuningile ookaume kavo ovo tava toto eeveta omaudifo koshoongalele?

Oshike sha ningwa po opo kukelelwe The Dutch Disease ngaashi Norway a pondola okuninga?
Ohatu pange ashike oukaume naavo inava longa nawa nale moshikondo eshi, hatu ningile ashike owina.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News