Eembanga nadi pewe ehandukilo molweendado doukalata wokulanda odo da ya pombada

Ovanandjungu vokukondjela ouyuki wopanghalafano ova ti eembanga daNamibia oda monika ondjo moshinima shokutula oifuta youkalata vokulanda veembanga pombada ndee oda pumbwa okupewa ehandukilo molwoshinima shi li ngaha.

Eshi oshe ya konima eshi ehangano olo hali ningi omakonaakono ledina Namibian Competition Commission (NaCC) la yandja olopota Etitano la dja ko tai ulike kutya eembanga opamwe nehangano hali ungaunga noifuta moNamibia ledina Payment Associationa of Namibia (PAN), okwa li va longela kumwe opo va tule eendado doukala vokulanda veembanga pombada ashike oshinima shi li ngaha osha talika ko kutya kashi li paveta.

Ehangano olo kwa li tali ningi omakonaakono ola manifa omakonaakono alo kombinga yeembanga da shangifwa di li omuwoyi kombinga yokutula eendado doukalata pombada.

Ehangano lokuninga omakonaakono loNaCC ola mona kutya ombaanga yotete yopashiwana (FNB) noStandard Bank yaNamibia oda kala tadi tula eendado doukalata vokulanda pombada okudja ngaa momudo 2014 fiyo 2020. Omuningi womakonaakona okwa itavela kutya oshinima eshi osha ninga okulanda nokakalata ku na ondilo kovalandi nokeengeshefa daNamibia.

Herbert Jauch a dja kehangano ledina Economic and Social and Justice Trust (ESJT) okwa ti eshi osha nyika oshiponga nai kovalandi ovo tava fininikwa okufuta oimaliwa oyo.

“Eshi ohashi kumu nai oimaliwa yavo oyo ve na. Ovanhu ovo va kumwa neengho koshinima eshi ovo vo hava mono oimaliwa ishona ovo hava futu oimaliwa iha pu meembanga shi dulife ovakengeli,” Osho a ti ngaho.

Jauch okwa ti okutula eendado pombda kweembaanga kaku li mondjila shaashi eembanga ohadi mono oimaliwa ihapu oyo ya tulwa koishoshela yado oyo ya fininikilwa eekashitoma, ovo vahapu tava longo noudiinini opo va xupe. “Eembanga inadi kalela po ashike oshinima eshi, ashike nadi pewe ehanduliko la kola molwoshinima eshi.

Ovanamibia ova pumbwa lela ouyuki kombinga yoshinima eshi,” Osho a ti ngaha.

Nafimane Hamukoshi, naye a dja koESJT, okwa ti ngee eembanga da longele kumwe paumbudi opo di tule eendado pombada, otashi eta ovalandi va kale tava kanifa oshimaliwa shihapu, unene ngaa mounyuni ou ovanhu hava mbaanga unene pamalungula nohava lande oinima yavo pamalungula,” Osho a ti ngaho.

Hamukoshi okwa ti oshafimana unene opo eembanga di kalele po oshinima eshi shokutula eendado pombada.

‘OMUKALONDJIIKILILE’

Natango, omunawino moinima yapamba omaxupilo, Omu Kakujaha-Matundu, okwa ti eembanga moNamibia odi na omukalondjiikilile wokulongela kumwe paholamo.

“Eekastoma ndeembaanga ohadi kumwa unene koinima ei shaashi elalakano leembanga opo di longele kumwe paholamo okuninga oshimaliwa shihapu,” Osho a ti ngaho. Kakujaha-Matundu oku na omalipulo ngee ehangano olo hali ningile eembanga omakonaakono otali dulu ngaa okukelela oshinima eshi shokutula eendado pombada.

“Okukoleka kutya opu na eyopombada leendado oshinima shimwe, ashike okukwashilipaleka kutya kapu na vali okulongela kumwe kwopaumbudi, oshinima shikwao. Otashi kala shidjuu okukaleka omaliumbato aa,” Osho a ti ngaho.

Natangwe Ithete, omunashipundi kokakomisi kopaliamente ke na sha neliko nokukwatela komesho oinima yoshiwana, okwa ti okomisi yavo inai mona natango osho sha monika komakonaakono oo a ningwa koNaCC.

Okwa ti manga oshinima eshi inashi holoka, okomisi okwa li nale ya ninga eenghundafana neembanga noNaCC shi na sha nomaliumbato eembaanga oo ehe li mondjila.