Edhengelo konankondongolo lyaailongi nenge lyaalongi yomalaka goshiAfrica olya nika oshiponga konakuyiwa yetu

Sho “uuyuni tawu humu komeho” nonande ngame kandi li metsokumwe noonakuthamuna omupopyo gwatya ngeyi, onda koneke nelimbililo enene kutya aailongi naalongi yomalaka goshiAfrica oye li monkugo yi na onkambe.

Ashike nandi pitike po mpano kutya, ondi na eipulo kutya “ehumokomeho” ndyoka tali thamunwa kooyakwetu olya hongwa kulye? Oli na tuu ezimba lyoshiAfrica? Oli na omauwanawa geni kutse aAfrica? Ngame itandi shi zimine kutya ehumokomeho, ihe onde shi luku etulomiilonga lyomithigululwakalo noohedhi dhigwana yilwe kayishi mbyoka aAfrica. Ihe monena shono hasho shetu enditha, inga tushi adha moshikando tashi landula.

Sha ikwatelela komahitililosimononi ngoka nda ningi, onda mono kutya aailongi yokiiputudhilo yopombanda mbono taya ilongo omalaka goshiAfrica oshowo aalongi mbono yeli moshimpungulonga shuulongi womalaka goshiAfrica oya lyatelwa pevi. Otashi monikila meyulu lyongwiya wu mone aailongi yomalaka goshiAfrica kiiputudhilo yopombanda taya pewa omayambidhidho goshala gopashimaliwa nenge gopamikalo dhilwe opo ya pule komeho neilongo lyawo.

Oshi li wo sha pumba okumona aalongi yomalaka goshiAfrica taya pewa omayambidhidho komahangano gopaumwene nenge kaanangeshefa yopauhandimwe. Eyambidhidho ndyoka nda koneke li li, oondyoka ha li za kehangano lyaailongi lyepangelo ngaashi lya tseyika melaka lyopashingolo Namibia Students Financial Assistance Fund (NSFAF).

Edhengelo konankondongolo ndyoka nda thamunwa na galwe ogendji geli pamikalo dha yooloka, oge na iizemo yi ngulutila kutse aAfrica. Sho kwali tandi ningi omapekaapeko moshinina osho tuu shika, onda li ndayi moonkundathana nOmuprofesa Gerson Mwaamukange ngoka e li omunandjungu miipambele yokunkondopeka ooheshi dhoshiAfrica, nokwa li eshi yogomonamo kutya omahangano omanene oshowo oohandimwe aaniimaliwa otaya yambidhidha aailongi momaithano okulongaa moomina, uupangi nayilwe, ihe otaya ndopa okuyambidhidhaaailongi yomalaka kiiputudhilo ya yooloka. Omuprofesa Mwaamukange okweshi yelitha woo kutya inashi puka okuyambidhidha omaithano galwe, ihe eindilo lye olyo ndika kutya omayambidhidho gomaithano agehe naga kale get hike pamwe. Eipulo enene ndyoka Omuprofesa Mwaamukange e na olyo ndika kutya pamwe sho uuntuwomuntu oshowo oohedhi dhoshiAfrica sha kana po, omolwaashoka elongo lyetu onga aAfrica otweli ethele momake gaamboka kaye na euveko lyomungunda kombinga yoohedhi dhoshiAfrica pehala tuli inekelele mboka ye na euvekomwa kwatelwa aalongi nenge aailongi yomalaka goshiAfrica.

Otandi tsu kumwe nOmuprofesa Mwaamukange oshoka ondi na eitaalo enene kutya aalongi yomalaka goshiAfrica oyo iihongitho ya upikwa nawa mbyono tayi hongo nawa omadhiladhilo gaantu yetu ya simaneke nokukaleka po uuntuwomuntu oshowo oohedhi dhetu tse aAfrica.

Omunyoli Judy Mitchell ngono e li oluhupe momadhipago gakinahenda ngono ga li ga ningilwa Aandowishi momuvo 1941 sigo 1945, oteshi yelitha moshinyolwa she shono tashi ithanwa “Uunona ooluhupe lomadhipago”, kutya pethimbo lyomadhipago ngaka, uunona owa li wa pewa uuzigo koondohotola naapangi, aakulukadhi nuunona oya li ya fikwa noku yahwa kaakwaita ya longwa kiiputudhilo.Shika Otashi holola puuyelele kutya aapangi naakwaita mbono ya kutha ombinga momadhipago gakinahenda , ka yali ye na esimaneko lyuuntuwomuntu oshowo lyoohedhi nomikalo omiwanawa. Shika onde shi eta po kaashishi nelalakano lyokunyana omaithano galwe, ihe onelalakano lyokunkondopeka oshitsa shandje kutya aailongi nenge aalongi yomalaka otaya dhana onkandangala onene mokukaleka po oohedhi nomikalo omiwananwa moshigwana shetu.

Dhokana ihadhi gogoka, natu hulileni mpano monena tse tuye tu tsikileni ko kulyangula. Ashike ethindilomo enene olyo ndika kutya, aailongi oshowo aalongi yomalaka goshiAfrica natu zaleni onyati tu nyatipale tse tu gameneni po kaashishi ashike eithano lyetu, ndele tu gameneni po nokunkondopeka uuntuwomuntu oshowo omikalo noohedhi dhetu tse aAfrica opo onakuiwa yetu yi kale yi na omwago.

  • Onesmus Shekuza Iyambo oku li omwiilongi gomalaka goshiAfrica koshiputudhilo shopombanda (University of Namibia) mOvenduka. Ota monika ko-email: onesmusiyambo7@gmail.com.na

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News