Aanasikola oyendji ya thigwa pomutenya

Anna Nghipondoka

OOPELESENDA dhi li po75 dhaanasikola mboka ya shanga ekonakono lyopashigwana lyondondo 11 mo2023 inaya gwanitha iintsa yokuya taambitha kiiputudhilolongo nenge kondondo 12.

Ashike nando ongaaka, iizemo mbyoka ya pitithwa uunambo, oyu ulike kutya oya hwepopala kashona – ano noopelesenda 3,8 – okuyelekanitha niizemo yo2022.

Aalongwa 40 682 yondondo 11 oya shanga ekonakono lyopashigwana omumvo gwa zi ko, ashike aalongwa owala 10 261 yeshi pondola okumona iintsa mbyoka tayi vulu okuya taambitha komusindalongo omupe gwoAdvanced Subsidiary (AS) kondondo 12 numvo nenge ya ka tsikile nomailongo gawo kiiputudhilolongo noonzapo dhawo dhoNamibia Senior Secondary Certificate Ordinary (NSSCO).

Onkene iizemo mbyoka otayi ulike kutya aanasikola ye li 30 421 inaya gwanithapo iipumbiwa yokutsikila nelongo.

Ndhoka odha tseyithwa kuminista gwelongo, uunkulungu nomithigululwakalo Anna Nghipondoka, mEtitatu pethimbo lyepititho pambelewa lyiizemo yondondo 11 osho wo 12.

“[…] nonande ongaaka uuministili owa hala ngaa ando aanona mboka ya kale momulandu gwetu gwelongo opo ya ka mane eilongo lyawo pandondo yomusindalandu omupe [AS],” osho minista a popi ngaaka.

Mo2022 aanasikola ye li 38 019 [mboka ya li miipundi] oya shanga ekonakono lyoNSSCO poosenda 363, moka ye li 5 812 oyo wike kwa li ye shi pondola okumona iintsa 25 nenge ya konda po, omanga ye li 8 133 (oopelesenda 21) okwa li yeshi pondoka okumona iintsa yokuya kondondo 12 komusindalongo omupe gwoAS mo2023.

‘OSHIINGILISA SHE ETHENI’

Pokati mpoka, minista okwa holola okwaauvanawa kombinga yaavali omolwiizemo ya nkundipala miilongwa yomavalelwamolaka omanga ya ninga nawa momalaka goshiEuropa.

“Onkalo ndjoka yokupopya elaka lyOshingilisa megumbo tuu. Kutya aavali yeni ohaya popi omalaka goshiAfrica, oto adha to popitha omuntu ashike iteku yamukula mOshiwambo, mOsilozi nenge moshiKhoekhoegowab,” osho a popi ngaaka.

Oopelesenda owala 7,6 dhaanasikola mboka ya shanga ekonakono lyomalaka oya mono onkatu ya-A, omanga omumvo gwa zi ko mboka ya mono o-A oya li poopelesenda 9,3.

“Kandi shi kutya oshike sha puka momalaka getu gomoshilongo,” osho minista a popi ngaaka.

Aanona oyendji oya mono ondondo yaC (oopelesenda 60,8) nenge ondondo yaD (oopelesenda 83,5) miilongwa yawo.

Nando ongaaka, Nghipondoka okwa zimine kutya opuna aanona yamwe mboka ya longwa iinima mbyoka kaayi li momusindalongo ngoka tagu longithwa ngashingeyi.

“Uuyelele mboka otawu tsu kumwe naashoka tu wete miilongwa yimwe, iipalanyolo yimwe inayi longwa poosikola dhimwe, nonande oya tulwa momusindalongo.

Uuministili oshinima shoka owe shi dhimbulula owala pethimbo lyokutala omakonakono. Naashoka otashi ulike uumbangi kutya oshindji onkene sha pumbwa okuningwa opo ku opalekwe iilongwa osho wo nkene ku na okulongwa uunongo wondondo yopombanda,” osho a popi ngaaka.

Oshilyo shongundu yoPopular Democratic Movement (PDM) megumbo lyopashigwana Maximaliant Katjimune mEtitatu okwa holola eikwato pomutima kombinga yaanasikola mboka taya mono iintsa ya nkundipala unene tuu momavalelwamolaka.

Okwa popi kutya oshinima shoka otashi ulike nkene oshigwana shaNamibia sha nkundipala mokuhwahwameka omavalelwamolaka maanona pethimbo peputudho.

“Epuko olyi li maavali yanakanena, molwashoka oto adha omuvali omuluudhe ta popi naanona mOshiingilisa esiku alihe. Aanona oyendji mboka ya valwa okuza mo2000 ihaya vulu okupopya nawa elaka lya yina. Onkene oshike nee twa tegelela [moosikola]?,” osho Katjimune a popi ngaaka.

Omuleli gwewawa lyaagundjuka mongundu yoLandless People’s Movement (LPM) Duminga Ndala, okwi indile ku ningwe etalululo ndyoka tali hwahwameke esimano lyokukalekapo omalaka gomoshilongo.

“Osha pumbwa okutamekela megumbo. Otwa pumbwa okutula oshindji miikwathitholongo yi na sha nomalaka gomoshilongo,” osho a popi ngaaka.

Ndala okwa popi kutya okwa pumbiwa wo okukonakonwa nokutala muule ongushu yaalongi mboka haya longo aanona omavelwamolaka.

“Omavalelwamolaka naga longwe kaapopi yomalaka opo owala shi kale nawa,” osho a popi ngaaka.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News