Aanafaalama otaya ti mOkavango itaya zi mo nge inaya pewa ehala mOwambo

A ANAHAMBO yAawambo mboka ya kala muuninginino wa Kavango nokulombwelwa kEpangelo nokElelo lyUukwangali lyOmukwaniilwa Sitentu Mpasi kutya naya ze ko, oya ningile ehololomadhilaadhilo pOmuthiyagwiipundi mOndonga mEtitatu.

Oya lombwela Epangelo mOmbapila yawo yomanyenyeto kutya yo mOkavango itaya zi mo manga inaya monenwa ehala kombinga yokOwambo, ano muuzilo wOndonga nowUukwanyama. Taya ti kutya ngele hasho nena ano itaya zi mo shapo otaya gwedha ashike omasipa komasipa gaamwayina ngoka ga adhika popepi nOkamba yAakwiita mEenhana omasiku ga zi ko.Ombapila yawo yomanyenyeto ndjoka ya shangela Epangelo oye yi pe Omunambelewa Omukuluntu gwOshikandjohogololo sha Muthiya Samuel Mbango, e yi pe Kansola gwa Muthiya Penda Ndakolo, ngoka wo e li Ngoloneya yOshitopolwa sha Shikoto.Mokutaamba omukanda ngoka, Mbango okwa ti ote ke gu pa Ngoloneya Ndakolo, e gu fale kEpangelo.Omushangwa ogwa leshwa ku Marx Itamalo.Ongundu yAanafaalama kumwe nAanahambo mboka ya li mpoka otaku tengenekwa yi li paantu omathele gane lwaampoka.Olyomakaya ga zi ko Aanafaalama ayehe mboka ye na Oohambo muuninginino wOkavango, oya pelwe Oombapila dha za kEwiliko lyEvi lya Kavango nokEpangelo, ndhoka tadhi ti naya kale ya za mo mOkavango meendelelo.Ya pelwe ashike omasiku ga heyali ya kale ya za mo.Ashike nee otaya ti itaya zi mo okuninga Epangelo, Elelo lyOndonga nolyUukwanyama taye ya monene ehala mpoka taya vulu ya tule iimuna yawo.mOkavango otaku tiwa kutya omu na oongombe dhAawambo dhi li 60,000 lwaampoka.Iikombo, oonzi, oondoongi nuukambe inayi yalulwa.”Natu popyeni oshili yoyene moshinima muka, kehe omuntu nEpangelo oli shi shi kutya ngele otwa zi ko kOkavango, pethimbo ndika, katu na mpoka tatu tula iimuna yetu,” Aanahambo taya ti nokugwedha po kutya ngashi uuzilo wOndonga nowUukwanyama, ombinga yimwe, kamu na we omahala, aanenentu ye ga kombako, sho ya ningi Oofaalama dhawo oonenenene hoka.Otaya indile kEpangelo kutya otashi ka kala ashike oshihwepo ngele nani oya pewa manga ya tule iimaliwa yawo mOokwalantina mbali ndhoka, yimwe yi li kOmauni muuzilo wUukwanyama naandjoka ya Mangetti yi li muuzilo wOndonga.Ngele hasho nena Oofaalama ndhoka dhi li moondhalate nadhi kuthwe mo opo evi ndjoka li topolelwe aantu ayehe nawa.Aanafaalama otaya nyenyeta wo kombinga yetompelo ndjoka tali ya tidhitha mOkavango, ndjoka tali ti kutya aniwa oya yi mo shaa li paveta, inaya pewa eziminino kElelo lyomoshitopolwa shoka, Taya ti shoka kashi li mondjila, yo oya pewa eziminino lyokukala mo.Taya gandja iiholelwa ngashi tayi landula mpaka kutya, momumvo 1991 Kwaki okwa gandjelwe ku Kakwiyu ngoka a sa ngashiingeyi, ashike Kudumo, ngoka e li momwenyo natango, oku shi shi.Momumvo 1992 Kakwiyu okwa pelwe uuthemba a the omithima dhe muuzilo waKashela.Yamwe mboka ya pelwe noye na omwenyo oyo Sakaria Hangula, Lauri Nghihepa na Washanga Haimbodi.Momumvo 1992 Zingizi okwa pewa Lamba Lokonoukulu na Wilhelm Kondjeni noshowo nakusa Malanga ku nakusa kElenga Karuase.Kwaki gwokuuninginino ngoka a kokolwa po momumvo 1992 okwa pewa Washanga Haimbodi, Kapembe Sakaria na Shikudule Toivo kElenga Nakambale.Momumvo 1993, Shikonda okwa kokolwa po ku Kufu na Naholo, ehala ye li pewa kElenga Helmia gwomukunda gwa Shikonda, nosho tuu yilwe.”Ayihe mbika otayi ulike kutya tse mOkavango otwa kala mo tu na eziminino lyElelo lyomOshitopolwa shoka, na kashi li mondjila ngele otatu lombwelwa kutya otu li mo shaa li paveta nopazimino lyAaleli yomOshitopolwa shoka,” aanafaalama mbaka taya ti ngawo.Taya gwedha po kutya nashi kale shi uvitike ko nawa kutya yo mOkavango inaya tindila mo nande, ashike oye na ashike uudhigu kutya kaye wete mpoka taya yi niimuna yawo.Taya indile kEpangelo kutya li ya pe eyamukulu moshinima shika muule woowili 24.Taya indile wo kEpangelo kutya uuna tashi ya puupyakadhi mbuka nakutalike kOkatokolitho okati 21 kEkotampango lya Namibia, hoka oko naanaa ke ya pe oonkondo okuya mOkavango moka taya tidhwa ngashiingeyi paKatokolitho okati 23.Ko wo taku talika kOkatokolitho okati 100 kEkotampango, oshoka oko ka fa ka eta po uupyakadhi mboka wu li po ngashiingeyi.Taya ti kutya ngele hasho nena ano itaya zi mo shapo otaya gwedha ashike omasipa komasipa gaamwayina ngoka ga adhika popepi nOkamba yAakwiita mEenhana omasiku ga zi ko.Ombapila yawo yomanyenyeto ndjoka ya shangela Epangelo oye yi pe Omunambelewa Omukuluntu gwOshikandjohogololo sha Muthiya Samuel Mbango, e yi pe Kansola gwa Muthiya Penda Ndakolo, ngoka wo e li Ngoloneya yOshitopolwa sha Shikoto.Mokutaamba omukanda ngoka, Mbango okwa ti ote ke gu pa Ngoloneya Ndakolo, e gu fale kEpangelo. Omushangwa ogwa leshwa ku Marx Itamalo.Ongundu yAanafaalama kumwe nAanahambo mboka ya li mpoka otaku tengenekwa yi li paantu omathele gane lwaampoka.Olyomakaya ga zi ko Aanafaalama ayehe mboka ye na Oohambo muuninginino wOkavango, oya pelwe Oombapila dha za kEwiliko lyEvi lya Kavango nokEpangelo, ndhoka tadhi ti naya kale ya za mo mOkavango meendelelo.Ya pelwe ashike omasiku ga heyali ya kale ya za mo.Ashike nee otaya ti itaya zi mo okuninga Epangelo, Elelo lyOndonga nolyUukwanyama taye ya monene ehala mpoka taya vulu ya tule iimuna yawo.mOkavango otaku tiwa kutya omu na oongombe dhAawambo dhi li 60,000 lwaampoka.Iikombo, oonzi, oondoongi nuukambe inayi yalulwa.”Natu popyeni oshili yoyene moshinima muka, kehe omuntu nEpangelo oli shi shi kutya ngele otwa zi ko kOkavango, pethimbo ndika, katu na mpoka tatu tula iimuna yetu,” Aanahambo taya ti nokugwedha po kutya ngashi uuzilo wOndonga nowUukwanyama, ombinga yimwe, kamu na we omahala, aanenentu ye ga kombako, sho ya ningi Oofaalama dhawo oonenenene hoka.Otaya indile kEpangelo kutya otashi ka kala ashike oshihwepo ngele nani oya pewa manga ya tule iimaliwa yawo mOokwalantina mbali ndhoka, yimwe yi li kOmauni muuzilo wUukwanyama naandjoka ya Mangetti yi li muuzilo wOndonga.Ngele hasho nena Oofaalama ndhoka dhi li moondhalate nadhi kuthwe mo opo evi ndjoka li topolelwe aantu ayehe nawa.Aanafaalama otaya nyenyeta wo kombinga yetompelo ndjoka tali ya tidhitha mOkavango, ndjoka tali ti kutya aniwa oya yi mo shaa li paveta, inaya pewa eziminino kElelo lyomoshitopolwa shoka, Taya ti shoka kashi li mondjila, yo oya pewa eziminino lyokukala mo.Taya gandja iiholelwa ngashi tayi landula mpaka kutya, momumvo 1991 Kwaki okwa gandjelwe ku Kakwiyu ngoka a sa ngashiingeyi, ashike Kudumo, ngoka e li momwenyo natango, oku shi shi.Momumvo 1992 Kakwiyu okwa pelwe uuthemba a the omithima dhe muuzilo waKashela.Yamwe mboka ya pelwe noye na omwenyo oyo Sakaria Hangula, Lauri Nghihepa na Washanga Haimbodi.Momumvo 1992 Zingizi okwa pewa Lamba Lokonoukulu na Wilhelm Kondjeni noshowo nakusa Malanga ku nakusa kElenga Karuase.Kwaki gwokuuninginino ngoka a kokolwa po momumvo 1992 okwa pewa Washanga Haimbodi, Kapembe Sakaria na Shikudule Toivo kElenga Nakambale.Momumvo 1993, Shikonda okwa kokolwa po ku Kufu na Naholo, ehala ye li pewa kElenga Helmia gwomukunda gwa Shikonda, nosho tuu yilwe.”Ayihe mbika otayi ulike kutya tse mOkavango otwa kala mo tu na eziminino lyElelo lyomOshitopolwa shoka, na kashi li mondjila ngele otatu lombwelwa kutya otu li mo shaa li paveta nopazimino lyAaleli yomOshitopolwa shoka,” aanafaalama mbaka taya ti ngawo.Taya gwedha po kutya nashi kale shi uvitike ko nawa kutya yo mOkavango inaya tindila mo nande, ashike oye na ashike uudhigu kutya kaye wete mpoka taya yi niimuna yawo.Taya indile kEpangelo kutya li ya pe eyamukulu moshinima shika muule woowili 24.Taya indile wo kEpangelo kutya uuna tashi ya puupyakadhi mbuka nakutalike kOkatokolitho okati 21 kEkotampango lya Namibia, hoka oko naanaa ke ya pe oonkondo okuya mOkavango moka taya tidhwa ngashiingeyi paKatokolitho okati 23.Ko wo taku talika kOkatokolitho okati 100 kEkotampango, oshoka oko ka fa ka eta po uupyakadhi mboka wu li po ngashiingeyi.