Tjombe iha gandja oombumbo kaanambelewa

Tjombe iha gandja oombumbo kaanambelewa

OMUNTU gumwe ngoka ha ungaunga nomaindilo goopasporta okwa popi kutya ina tala ko kutya efalo lyaaniilonga ye li 15 mUuministeli wIikwameni ko Swakopmund oli li pamukalo gwombumbo nenge ‘ekorapto’.

Anita Tjombe, gwOkampani ya Express Passport okwa gandja omushangwa nguka kOkomitiye yOparliamende ndjoka tayi ningi omakonakono kombinga yiilonga yUuministeli wIikwameni. Ehangano lya Tjombe olya kala nokulongekidha oopasporta noondokumende dhilwe unene tuu dhaapashiyoni omimvo ne dha zi ko.Okwa lombwele Okomitiye ndjoka kutya oye okwi itala “ongo gumwe gwomuyo” nokwa ekelehi kokule omapopyo kutya oha gandja oombumbo kaanambelewa mUuministeli wIikwameni opo ya ulumike omaindilo goopasporta dhe nenge ye mu ningile omauwanawa galwe.Ta ti aaniilonga ye ohaya thikama momikweyo ngaashi naanaa aantu yalwe haye shi ningi.”Onda li owala nda hala okuya pandula.Omahangano galwe ohage ya pe wo omagano.Ondali ndi shi kutya otandi ningi oshinima shi li mondjila.Inandi shi ninga andola nelalakano okumona oondokumende dha ndje mbala,” Tjombe ta lombwele ngaaka Okomitiye yOparliamende sho a pulwa kombinga yosheendo shaanambelewa yUuministeli wIikwameni koSwakopmund.”Owa tseya kutya aaniilonga yEpangelo kaye na okupewa omagano? Inashi pitikwa nokuli ya pewe iikulya.Ku ngame oshinima shika okoraptiona,” Omuyaluli-Ndjayi Junias Kandjeke ta pula ngaaka.Ashike Tjombe okwa hokolola ngeyi kutya ye ina talela oshinima shika muuwinayi.Oshinima shoka sha uvitha nayi okomitiye ndjoka Tjombe okwe yi lombwele kutya okwa pulanda ishewe okufala aanambelewa mUuministeli mbuka komunkulofuta nuumvo.Okwa zimine kutya ina ninga shili oonkundathana na Amushanga Omukuluntu mUuministeli wIikwameni kombinga yosheendo shaanambelewa mboka molwashoka ka li a hala oku ya tula moshiponga oshoka oye na okuthigapo iilonga kuyele kashona mEtitano ndyoka.Iiwike iyali ya zi ko, omahangano galwe ga fa ndika ngoka ga li wo ga holoka komeho gokakomitiye hoka kOparliamende oga li ga popi kutya oombumbo odha vuka mUuministeli mbuka, na ogo owala omukalo omuntu ta vulu okumona oondokumende dhomalweendo muule wethimbo li li nawa.Ashike Tjombe okwa popi kutya ye hasho ha ningi ngaaka, ta ti aanambelewa oya pumbwa owala omadhewo kombinga yiilonga, omakwatathano nosho wo kombinga ya nkene ye na okulonga nookastoma.Ta ti okwa kala nale nomakwatathano omawanawa naanambelewa yUuministeli wIikwameni na ina longitha nando ompito ndjoka okweendelelwapo kombinga yomaindilo ge.Tjombe okwa lombwele okomitiye ndjoka kutya ye omuntu omwaanawa noha gandja mpoka ta vulu.Okwa pula Okomitiye ndjika ngele osha li ombumbo sho a gandja oshimaliwa shoondola/N$150 ku Sekuliti gumwe ha longele po Civic Affairs opo a ye kefumviko.Oshiwike sha zi ko okwa li a shangele omunambelewa gumwe ngoka a li a pumbwa oshimaliwa otyeke yoondola/N$300, ta popi ngaaka.Jeremia Nambinga ngoka e li oshilyo shoSwapo mOparliamende okwa popi kutya ye ina pandula nando oku uva kutya Tjombe ina kutha nando ombinga miinima ya nyika oombumbo shi na sha niilonga ye.”Owa hala oku tu uvitha ko kutya ino kutha nando ombinga miinima yi na sha noombumbo? Oshike shekuningi opo u ya fale koSwakopmund? Aantu ohaya longo nohaya mono oondjambi omwedhi kehe,” Nambinga ta popi ngaaka.”Oshi li mombinzi yandje okuninga nawa aantu.Itandi wapa okuninga nando omuyamba,” ta lombwele ngaaka okomitiye.Ta ti okwa li owala ta kwatha aantu mboka ihaya mono ondjambi yo ondoka.Tjombe okwa li a dhika oonyala mevi kutya ye ina gandja nando ombumbo nale opo a longelwe iilonga ye, ta ti, iinima yoombumbo okwe yi uva owala “momapandaanda”.Okwa ndjandjukununa ngeyi kutya olwindji iilonga ye okumonena owala aantu oovissa nosho wo oondokumende dhiilonga, unene tuu okukwatha aantu mboka ye na oonzapo dhopombanda ngaashi: aahingindhila, eeindjinia, noondohotola.Okwa koleke kutya omaindilo ngoka ohaga kwata shili ethimbo ele.Okwa ti oshinima shika ohashi laatekwa molwashoka okomitiye ndjoka hayi zimine omaindilo ngoka inayi kuutumba nuumvo uule woomwedhi omugoyi.Oya li ye na okukuutumba konyala oshiwike kehe.Ta ti omathimbo ga zi ko, muuministeli omwa li omaindilo ge li 3 000 ngoka ga tegelelwa okuziminwa.Tjombe ta ti okwa tseya ngeyi kutya oshikondo shomapungulo mUuministeli wIipindi nIikwafaabulika oshi na oonkondo shi vule omahangano galwe ngoka haga ungaunga noondokumemde mokuningilwa oondokumende dhawo meendelelo.Ta ti, otashi kwata oomwedhi ndatu lwaampoka opo omuntu a mone omukanda gwokulonga ngoka gu na owala ngushu yomumvo, naantu oyendji oyaha kala ya hala okumona tango oovisa ndhoka haya vulu okumona muule woshiwike.Oovisa ndhika odhi na owala ongushu yoomwedhi ndatu.Ehangano lye ohali pula ookastoma oondola/N$650 movisa, moka Uuministeli hau pula N$230, omanga oshimaliwa shokumonena omuntu opelemeta yiilonga tashi kotha oondola/N$1 500, opelemeta yoyene otayi kotha N$500, Tjombe ta popi.Ehangano lya Tjombe olya kala nokulongekidha oopasporta noondokumende dhilwe unene tuu dhaapashiyoni omimvo ne dha zi ko.Okwa lombwele Okomitiye ndjoka kutya oye okwi itala “ongo gumwe gwomuyo” nokwa ekelehi kokule omapopyo kutya oha gandja oombumbo kaanambelewa mUuministeli wIikwameni opo ya ulumike omaindilo goopasporta dhe nenge ye mu ningile omauwanawa galwe.Ta ti aaniilonga ye ohaya thikama momikweyo ngaashi naanaa aantu yalwe haye shi ningi.”Onda li owala nda hala okuya pandula.Omahangano galwe ohage ya pe wo omagano.Ondali ndi shi kutya otandi ningi oshinima shi li mondjila.Inandi shi ninga andola nelalakano okumona oondokumende dha ndje mbala,” Tjombe ta lombwele ngaaka Okomitiye yOparliamende sho a pulwa kombinga yosheendo shaanambelewa yUuministeli wIikwameni koSwakopmund.”Owa tseya kutya aaniilonga yEpangelo kaye na okupewa omagano? Inashi pitikwa nokuli ya pewe iikulya.Ku ngame oshinima shika okoraptiona,” Omuyaluli-Ndjayi Junias Kandjeke ta pula ngaaka.Ashike Tjombe okwa hokolola ngeyi kutya ye ina talela oshinima shika muuwinayi.Oshinima shoka sha uvitha nayi okomitiye ndjoka Tjombe okwe yi lombwele kutya okwa pulanda ishewe okufala aanambelewa mUuministeli mbuka komunkulofuta nuumvo.Okwa zimine kutya ina ninga shili oonkundathana na Amushanga Omukuluntu mUuministeli wIikwameni kombinga yosheendo shaanambelewa mboka molwashoka ka li a hala oku ya tula moshiponga oshoka oye na okuthigapo iilonga kuyele kashona mEtitano ndyoka.Iiwike iyali ya zi ko, omahangano galwe ga fa ndika ngoka ga li wo ga holoka komeho gokakomitiye hoka kOparliamende oga li ga popi kutya oombumbo odha vuka mUuministeli mbuka, na ogo owala omukalo omuntu ta vulu okumona oondokumende dhomalweendo muule wethimbo li li nawa.Ashike Tjombe okwa popi kutya ye hasho ha ningi ngaaka, ta ti aanambelewa oya pumbwa owala omadhewo kombinga yiilonga, omakwatathano nosho wo kombinga ya nkene ye na okulonga nookastoma.Ta ti okwa kala nale nomakwatathano omawanawa naanambelewa yUuministeli wIikwameni na ina longitha nando ompito ndjoka okweendelelwapo kombinga yomaindilo ge.Tjombe okwa lombwele okomitiye ndjoka kutya ye omuntu omwaanawa noha gandja mpoka ta vulu.Okwa pula Okomitiye ndjika ngele osha li ombumbo sho a gandja oshimaliwa shoondola/N$150 ku Sekuliti gumwe ha longele po Civic Affairs opo a ye kefumviko.Oshiwike sha zi ko okwa li a shangele omunambelewa gumwe ngoka a li a pumbwa oshimaliwa otyeke yoondola/N$300, ta popi ngaaka.Jeremia Nambinga ngoka e li oshilyo shoSwapo mOparliamende okwa popi kutya ye ina pandula nando oku uva kutya Tjombe ina kutha nando ombinga miinima ya nyika oombumbo shi na sha niilonga ye.”Owa hala oku tu uvitha ko kutya ino kutha nando ombinga miinima yi na sha noombumbo? Oshike shekuningi opo u ya fale koSwakopmund? Aantu ohaya longo nohaya mono oondjambi omwedhi kehe,” Nambinga ta popi ngaaka.”Oshi li mombinzi yandje okuninga nawa aantu.Itandi wapa okuninga nando omuyamba,” ta lombwele ngaaka okomitiye.Ta ti okwa li owala ta kwatha aantu mboka ihaya mono ondjambi yo ondoka.Tjombe okwa li a dhika oonyala mevi kutya ye ina gandja nando ombumbo nale opo a longelwe iilonga ye, ta ti, iinima yoombumbo okwe yi uva owala “momapandaanda”.Okwa ndjandjukununa ngeyi kutya olwindji iilonga ye okumonena owala aantu oovissa nosho wo oondokumende dhiilo
nga, unene tuu okukwatha aantu mboka ye na oonzapo dhopombanda ngaashi: aahingindhila, eeindjinia, noondohotola.Okwa koleke kutya omaindilo ngoka ohaga kwata shili ethimbo ele.Okwa ti oshinima shika ohashi laatekwa molwashoka okomitiye ndjoka hayi zimine omaindilo ngoka inayi kuutumba nuumvo uule woomwedhi omugoyi.Oya li ye na okukuutumba konyala oshiwike kehe.Ta ti omathimbo ga zi ko, muuministeli omwa li omaindilo ge li 3 000 ngoka ga tegelelwa okuziminwa.Tjombe ta ti okwa tseya ngeyi kutya oshikondo shomapungulo mUuministeli wIipindi nIikwafaabulika oshi na oonkondo shi vule omahangano galwe ngoka haga ungaunga noondokumemde mokuningilwa oondokumende dhawo meendelelo.Ta ti, otashi kwata oomwedhi ndatu lwaampoka opo omuntu a mone omukanda gwokulonga ngoka gu na owala ngushu yomumvo, naantu oyendji oyaha kala ya hala okumona tango oovisa ndhoka haya vulu okumona muule woshiwike.Oovisa ndhika odhi na owala ongushu yoomwedhi ndatu.Ehangano lye ohali pula ookastoma oondola/N$650 movisa, moka Uuministeli hau pula N$230, omanga oshimaliwa shokumonena omuntu opelemeta yiilonga tashi kotha oondola/N$1 500, opelemeta yoyene otayi kotha N$500, Tjombe ta popi.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News