Oproyeka ya Uibasen na Khoadi //Hoas otadhi shi enditha nawa

Oproyeka ya Uibasen na Khoadi //Hoas otadhi shi enditha nawa

O KAKOMITIYE kOmutumba gwOpashigwana ke na sha nIikwamaliko nElongitho lyomaliko gopauntshitwe, oka nyanyukilwa nookondo shoka sha longwa po kOproyeka yegameno netonatelo lyiiyamakuti noonzo dhilwe dhopauntshitwe ya Uibasen po Twyfelfontein noya Khoaid //Hoas po Grootbergh moshitopolwa sha Kunene.

Ehuliloshiwike lya zi ko, iilyo yOkomitiye ndjika ya kwatelwa komeho kOmuprimaminsta omukulu gwa Namibia, Omundohotola Hage Geingob, oya li ya talelepo ndatu dhomOproyeka ndhika moshitopolwa shika. Pethimbo lyetalelopo lyawo kOproyaka ya Uibasen, omunashipundi gwOproyeka ndjika, Johannes Nauseb, okwa lombwele Okomitiye ndjika kutya nuumvo, Oproyeka yawo oya gandja oshimaliwa shOondola N$2 400 kiilyo yawo ayihe, yi li omilongo hamano.Nauseb okwa ti oshimaliwa shika osha li sha gandjwa mu Januali.Okwa ti Oproyeka yawo oya landa wo iihauto iyali.Yimwe ohauto yo Condor noshikwawo o Land Rover.”Ohauto yo Condor ohayi longithwa kiilyo yOkomitiye yOproyeka omanga shoka sho Land Rover, hashi longithwa kaatonateli yiiyamakuti mokuninga oopatolola,” Nauseb ta popi ngaaka.Ta ti, ohauto ndjika yo Land Rover ohayi longithwa wo mokufala iilyo yawo kOshipangelo uuna tayi ehama.Aagundjuka ye li yaali ye li iilyo yOproyeka ndjika oya li wo ya pewa oshimaliwa shi ya kwathele mokwiilonga omatalelopo niikwambelewa.Oproyeka ndjika oya landa wo eyaha lyopasatelite lyokuninga omakwatathano gopangodhi, lya pula Oondola/N$35 000.Nauseb okwa ti yo oye na edhiladhilo kutya egandjo lyoshimaliwa koomuma kiilyo yawo, nashi kale hashi ningwa omumvo kehe, ihe aniwa shika oshi na manga okukundathanwa moshigongi shiilyo ayihe tashi landula.Oproyeka ndjika ohayi mono oshimaliwa mokugandja po iiyamakuti yawo yimwe kaakongo yaatalelipo.Ngele omutalelipo okwe ya mehala lyOproyeka yawo a hala okuyaha oshiyamakuti, oha futu oshimaliwa, shoka haya tula nee moshiketha shawo.Okomitiye yOproyeka ohayi vulu wo okudhipaga po yimwe yomiiyamakuti yawo nokulanditha onyama ya mone mo oshimaliwa.Okomitiye yOproyeka ya Uibasen oyi na edhiladhilo okutunga Okilinika nOprimasikola yaanona yiilyo yawo.Shika oya hala oku shi ninga molwashoka, oshinano okuya kOshipangelo ku Khorixas okokule.”Shika otashi ka kwata ethimbo, ihe otu na edhiladhilo li li ngaaka,” Nauseb ta tsikile ko.Oproyeka yokuhondja noshikunino, nayo oyi li wo yimwe yomoopulanda dhOproyeka ndjika.Molwashoka aatelelipo mboka haye ya pOhotela ya Twyfelfontein (yi li mehala lyOproyeka ndjika) ohaya nanwa kiiyamakuti nokomahala gopandjokonona ngoka ge li mehala lyOproyeka ndjika, Ohotela ndjika ohayi gandja okamaliwa (ha ka zi komulalo gwaatelelipo) kOproyeka ndjika.Omumvo gwa zi ko, Ohotela ndjika oya li ya gandja N$675 000 kOproyeka ndjika.Menindjela gwOhotela ya Twyfelfonetin, Bernd Bohmcker, okwa popi kutya komwedhi oshimaliwa shoka haya gandja kOproyeka ndjika oshi li pokati kOondola/N$30 000 sigo N$1000 000.Oopelesenda 90 dhaaniilonga mOhotela yawo, odhi li iilyo yOproyeka ndjika.Omunashipundi gwOpevi gwOkomisi yOmutumba gwOpashigwana yi na sha nIikwamaliko nElongitho lyoonzo dhopauntshitwe, Peya Mushelenga, okwa pandula Okomitiye yOproyeka ndjika nEwiliko lyOhotela ya Twyfelfontein molu elongelokumwe ewanawa ndyoka ye na.Oproyeka ya Uibaseb oya thikama po miilyo 300 na oya li ya shangithwa momasiku 15 ga Desemba 1999.Oproyeka yegameno lyomaliko gopauntshitwe ya Khoadi //Khoas nayo oya li wo ya kombwa kombunda kOkomitiye yOmutumba gwOpashigwana.Oproyeka ya Khoadi //Hoas moshitopolwa sha Grootberg, oyi na ehala lyuunene woohektera 360 000, mu na aantu ye li 3 200 lwaampoka.Mehala lyOproyeka ndjika omu na oondjamba, oompanda oonduudhe, oongamelo, omatotongwe noongolo.Oproyeka ndjika oyi na omulandu gwetonatelo lyiiyamakuti (ano nkene iiyamukuti yi na okugamenwa), omulandu kutya omauwanawa otaga topolelwa iilyo ngiini nosho wo omulandu gu na sha nokukelela omaipumomumwe gaantu niiyamakuti.Oproyeka ndjika oyi na omahala gomeya giiyamaukuti naasitatonateli yiiyamakuti.Kakele kiimaliwa mbyoka Oproyeka ndjika hayi mono muukongo wopamathigathano wiiyamakuti, oyi na wo Okamba mpoka omuntu ha vulu okudhika otenda nokuhungila mpoka.Omukwatakanithi gwOproyeka ndjika Bob //Guibeb okwa ti Okamba ndjika opo ashike ya egululwa omwedhi nguka na omathimbo agehe ngoka ga zi ko, oshimaliwa shawo osha kala ashike hashi zi muukongo wiiyamakuti wopamathigululwakalo.Okwa ti sho Oproyeka yawo ya li ya gongele oshimaliwa shOondola/N$160 000 oomvula dha zi ko, oshimaliwa shika osha li sha pungulwa mOakaunta yawo, opo shi vale.Okuza mpoka, Ewiliko lyOproyeka olya ka pula nee iilyo kutya oya hala oshimaliwa shika shi longithwe mokulanda shike.”Opwa li omadhiladhilo ogendji.Yamwe oya li ya hala oomboola omanga yamwe ya li ya hala oondhalate dhokuninga omankolo,” //Guibeb ta popi.Okwa ti oshimaliwa shika osha li sha longithwa mokulanda iinima mbyoka ya pumbiwa noonkondo ngashi mokulanda omahooli gOdiisela yomashina gomeya.Shimwe osha li aniwa ye shi longitha mooloona okulanda iimuna iishona kiilyo yawo (iikombo itano) na aantu ye li 10 oya kwathelwa mu shika.Molwashoka aniwa Oosikola dhawo mbali pu Grootberg odha li dhi na omakende ga tatuka mo nomakuma ga guguka opainda, oshimaliwa shOondola/N$12 500 oye shi longitha mokuwapaleka Oosikola ndhika omanga shimwe ye shi longitha mokweetapo egandjo lyiikulya kaakulupe pekwato lyopenzela.Shika oye shi ningi aniwa molwashoka, aakulupe ohaya kala momukweyo ethimbo ele – shoka hashi ya vulitha noonkondo nokuya sitha wo kondjala.Oondola/N$ 2 500 oye shi gandja kAaleli yawo yOpamuthigululwakalo.Nelalakano okunkondopeka iiyemo yawo, Oproyeka ya Khoadi //Hoas oya tunga wo Ohotela ombwaanawa yedhina Grootberg Lodge, ndjoka ya li ya egululwa kOmupresidende omukulu gwa Namibia momasiku 24 June nuumvo.Ndjika oyo Ohotela yotango mu Namibia alihe yOproyeka yegameno lyomaliko gopauntshitwe momahala gokomikunda.Oshimaliwa shoka sha tungithwa ohotela ndjika shOondola oomiliyuna ne oshinkanu ntano (N$4,5 million), osha pewa Oproyeka ndjika kehangano lyUukumwe wAaEuropa.Pethimbo lyetalelopo lyawo kOproyaka ya Uibasen, omunashipundi gwOproyeka ndjika, Johannes Nauseb, okwa lombwele Okomitiye ndjika kutya nuumvo, Oproyeka yawo oya gandja oshimaliwa shOondola N$2 400 kiilyo yawo ayihe, yi li omilongo hamano.Nauseb okwa ti oshimaliwa shika osha li sha gandjwa mu Januali.Okwa ti Oproyeka yawo oya landa wo iihauto iyali.Yimwe ohauto yo Condor noshikwawo o Land Rover.”Ohauto yo Condor ohayi longithwa kiilyo yOkomitiye yOproyeka omanga shoka sho Land Rover, hashi longithwa kaatonateli yiiyamakuti mokuninga oopatolola,” Nauseb ta popi ngaaka.Ta ti, ohauto ndjika yo Land Rover ohayi longithwa wo mokufala iilyo yawo kOshipangelo uuna tayi ehama.Aagundjuka ye li yaali ye li iilyo yOproyeka ndjika oya li wo ya pewa oshimaliwa shi ya kwathele mokwiilonga omatalelopo niikwambelewa.Oproyeka ndjika oya landa wo eyaha lyopasatelite lyokuninga omakwatathano gopangodhi, lya pula Oondola/N$35 000.Nauseb okwa ti yo oye na edhiladhilo kutya egandjo lyoshimaliwa koomuma kiilyo yawo, nashi kale hashi ningwa omumvo kehe, ihe aniwa shika oshi na manga okukundathanwa moshigongi shiilyo ayihe tashi landula.Oproyeka ndjika ohayi mono oshimaliwa mokugandja po iiyamakuti yawo yimwe kaakongo yaatalelipo.Ngele omutalelipo okwe ya mehala lyOproyeka yawo a hala okuyaha oshiyamakuti, oha futu oshimaliwa, shoka haya tula nee moshiketha shawo.Okomitiye yOproyeka ohayi vulu wo okudhipaga po yimwe yomiiyamakuti yawo nokulanditha onyama ya mone mo oshimaliwa.Okomitiye yOproyeka ya Uibasen oyi na edhiladhilo okutunga Okilinika nOprimasikola yaanona yiilyo yawo.Shika oya hala oku shi ninga molwashoka, oshinano okuya kOshipangelo ku Khorixas okokule.”Shika otashi ka kwata ethimbo, ihe otu na edhiladhilo li li ngaaka,” Nauseb ta tsikile ko.Oproyeka yokuhondja noshikunino, nayo oyi li wo yimwe yomoopulanda dhOproyeka ndjika.Molwashoka aatelelipo mboka haye ya pOhotela ya Twyfelfontein (yi li mehala lyOproyeka ndjika) ohaya nanwa kiiyamakuti nokomahala gopandjokonona ngoka ge li mehala lyOproyeka ndjika, Ohotela ndjika ohayi gandja okamaliwa (ha ka zi komulalo gwaatelelipo) kOproyeka ndjika.Omumvo gwa zi ko, Ohotela ndjika oya li ya gan
dja N$675 000 kOproyeka ndjika.Menindjela gwOhotela ya Twyfelfonetin, Bernd Bohmcker, okwa popi kutya komwedhi oshimaliwa shoka haya gandja kOproyeka ndjika oshi li pokati kOondola/N$30 000 sigo N$1000 000.Oopelesenda 90 dhaaniilonga mOhotela yawo, odhi li iilyo yOproyeka ndjika.Omunashipundi gwOpevi gwOkomisi yOmutumba gwOpashigwana yi na sha nIikwamaliko nElongitho lyoonzo dhopauntshitwe, Peya Mushelenga, okwa pandula Okomitiye yOproyeka ndjika nEwiliko lyOhotela ya Twyfelfontein molu elongelokumwe ewanawa ndyoka ye na.Oproyeka ya Uibaseb oya thikama po miilyo 300 na oya li ya shangithwa momasiku 15 ga Desemba 1999.Oproyeka yegameno lyomaliko gopauntshitwe ya Khoadi //Khoas nayo oya li wo ya kombwa kombunda kOkomitiye yOmutumba gwOpashigwana.Oproyeka ya Khoadi //Hoas moshitopolwa sha Grootberg, oyi na ehala lyuunene woohektera 360 000, mu na aantu ye li 3 200 lwaampoka.Mehala lyOproyeka ndjika omu na oondjamba, oompanda oonduudhe, oongamelo, omatotongwe noongolo.Oproyeka ndjika oyi na omulandu gwetonatelo lyiiyamakuti (ano nkene iiyamukuti yi na okugamenwa), omulandu kutya omauwanawa otaga topolelwa iilyo ngiini nosho wo omulandu gu na sha nokukelela omaipumomumwe gaantu niiyamakuti.Oproyeka ndjika oyi na omahala gomeya giiyamaukuti naasitatonateli yiiyamakuti.Kakele kiimaliwa mbyoka Oproyeka ndjika hayi mono muukongo wopamathigathano wiiyamakuti, oyi na wo Okamba mpoka omuntu ha vulu okudhika otenda nokuhungila mpoka.Omukwatakanithi gwOproyeka ndjika Bob //Guibeb okwa ti Okamba ndjika opo ashike ya egululwa omwedhi nguka na omathimbo agehe ngoka ga zi ko, oshimaliwa shawo osha kala ashike hashi zi muukongo wiiyamakuti wopamathigululwakalo.Okwa ti sho Oproyeka yawo ya li ya gongele oshimaliwa shOondola/N$160 000 oomvula dha zi ko, oshimaliwa shika osha li sha pungulwa mOakaunta yawo, opo shi vale.Okuza mpoka, Ewiliko lyOproyeka olya ka pula nee iilyo kutya oya hala oshimaliwa shika shi longithwe mokulanda shike.”Opwa li omadhiladhilo ogendji.Yamwe oya li ya hala oomboola omanga yamwe ya li ya hala oondhalate dhokuninga omankolo,” //Guibeb ta popi.Okwa ti oshimaliwa shika osha li sha longithwa mokulanda iinima mbyoka ya pumbiwa noonkondo ngashi mokulanda omahooli gOdiisela yomashina gomeya.Shimwe osha li aniwa ye shi longitha mooloona okulanda iimuna iishona kiilyo yawo (iikombo itano) na aantu ye li 10 oya kwathelwa mu shika.Molwashoka aniwa Oosikola dhawo mbali pu Grootberg odha li dhi na omakende ga tatuka mo nomakuma ga guguka opainda, oshimaliwa shOondola/N$12 500 oye shi longitha mokuwapaleka Oosikola ndhika omanga shimwe ye shi longitha mokweetapo egandjo lyiikulya kaakulupe pekwato lyopenzela.Shika oye shi ningi aniwa molwashoka, aakulupe ohaya kala momukweyo ethimbo ele – shoka hashi ya vulitha noonkondo nokuya sitha wo kondjala.Oondola/N$ 2 500 oye shi gandja kAaleli yawo yOpamuthigululwakalo.Nelalakano okunkondopeka iiyemo yawo, Oproyeka ya Khoadi //Hoas oya tunga wo Ohotela ombwaanawa yedhina Grootberg Lodge, ndjoka ya li ya egululwa kOmupresidende omukulu gwa Namibia momasiku 24 June nuumvo.Ndjika oyo Ohotela yotango mu Namibia alihe yOproyeka yegameno lyomaliko gopauntshitwe momahala gokomikunda.Oshimaliwa shoka sha tungithwa ohotela ndjika shOondola oomiliyuna ne oshinkanu ntano (N$4,5 million), osha pewa Oproyeka ndjika kehangano lyUukumwe wAaEuropa.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News