Oombwanda kadhi na oompito dhilwe

Oombwanda kadhi na oompito dhilwe

W I NDHOEK – Ethimbo olya li uusiku wOlyomakaya moshitopolwa sha Ausspanplatz mOvenduka.Omapandaanda oga li ga fa ga fadhukwa po kaantu, ihe onkalo oya lunduluka sho mu limwe mwa holoka ohauto.

Uumatyona naakadhona ya zala iikutu tayi ulike ehalo lyiipala, oya zi mo moovugo dhawo. Okamatyona kamwe oka yi pohauto nokutala mboka ye li mo.Ezimba lyomaviinu gombiliha nolyomakaya olya li tali ka dhenge moshipala.Okamatyona haka Hantie oka ti oke na oomvula 16, ihe oshipala shako osha fa shomulumentu e na oomvula omilongo ndatu nasha, sha kukutikwa konkalo yomomapandaanda.”Ngashiingeyi obisinisa itayi ende we nawa okuza pedhipago lya Juanita,” Hentie ta popi ngaaka.Momapandaanda oha kala mo okuza pomugoyi gwuusiku sigo okoongulasha.Opolisi oya kala nokukelela omanyateko gomomapandaanda okuza pomulongo gwuusiku, konima sho Oparliamende ya li ya ningi etokolo kutya naku ningwe omakonakono kombinga yaakiintu mboka haya landitha uukiintu wawo naanona yomomapandaanda.Kapu na omwaalu gwopambelewa gwaanona yomomapandaanda kage po, ihe Omangazine yedhina Big Issue Namibia, oya popi kutya oye li lwopeyuvi.Hantie okwa lombwele oshitumikundaneki sha Irin kutya okwa yambukile kOmalinda, ondoolopa yi li ookilometa 240 kuuzilo wa Venduka, ihe okwe ya kOvenduka sho aakuluntu ye ya si komukithi gwo HIV-AIDS oomvula heyali dha piti po.”Onda fadhuka po molwashoka kuku okwa li a kulupa noonkondo okusilandje oshimpwiyu na kapwa li we gulwe ta vulu okuninga ngaaka,” Hantie ta poipi.Petameko, Hantie okwa li aniwa ashike ha kala ti indile aantu iikulya niimaliwa, ihe sho a gwanithwa oomvula 12 – ookuume ke yamwe oye mu lombwele kutya mokulala naatalelipo noombulu omu na oshimaliwa oshindji.”Omathimbo gamwe, ookastoma ohadhi tu londeke niihauto yadho, e ta tu yi nadho komahala gawo nenge miihwa,” ta hokolola ngaaka.Okwa ti omathimbo gamwe, ookastoma ndhika ohedhi ‘sikomola’ ashike nenge e dhi kwatakwate molutu kOondola/N$50.”Ohashi ehama ihe oshiwanawa.Omathimbo gamwe ohandi mono aalumentu yane nenge yatano uusiku umwe na ngele onda lala na gumwe uusiku auhe, ohandi futwa ondambulu,” ta tsikile ko ngaaka.Oshimaliwa shoka ha mono ohe shi longitha mokulanda iikulya niikutu, ihe oshindji ohe shi tula miingangamithi nomomalovu.”Ito vulu okulonga iilonga mbika u li nawa.Kandi hole okuninga ngiika, ihe onda pumbwa oshimaliwa na shika oshi vulithe okwiindila,” Hantie ta popi.Manga Hantie a li ta gandja ehokololo lye, aanona yamwe yomomapandaanda naakiintu yokwiilanditha, oya li ya gongalela ohauto yimwe.Oyendji yomuyo oya za komagumbo ga teka po nenge ya li haya kala nooyinakulu/noohekulu sho aavali yawo ya si molwashoka oya li ya pikwa kiikolitha nenge kaya li ye na iilonga.Oomvula ndatu dha piti sho a li e na oomvula omulongo, Waripi okwa thigi po egumbo lyaandjawo pOkakarara.Ngashiingeyi oku na oomvula 13 na oha landitha uukiintu we momapandaanda mOvenduka.Omulalo gwe okohi yoontopa.”Sho nde ya kOvednuka lwotango, onda li ashike handi kala nookuume kandje ta tu indile esiku alihe,” Waripi ta popi.”Oomvula mbali dha piti po, otwa tameke okulala naalumentu koshimaliwa – iilumbu, aaluudhe, aaputu – unene aakwiilongo.Petameko otwa li twa tila, ihe konima yethimbo otwa ka igilila, molwashoka oshimaliwa osha li shi li nawa, Waripi ta hokolola.Martha oku na oomvula 14, ihe okahulukweya hoka a zala ota ka gandja ehokololo lya yooloka.Mobisinisa yokwiilanditha oku li mo uule woomvula mbali ngashiingeyi na oku na ookastoma dhaalumentu naakiintu.Oye awike mongundu ya yakwawo ayehe a enda mokalasa, a hulitha mOgrade 12.”Manga inandi londa miihauto yawo, ohatu uvathana kombinga yondando (opreisa).Aakiintu ohaya futu ndje N$50 sigo N$70 mowili, ihe ngele onda yi nayo uusiku auhe, ohandi mono ondambulu nosho wo sha shokulya, okunwa nomakaya,” Martha ta hokolola.Hilma (14), okwa fadhuka po aavali ye ya pikwa komalovu po Swakopmund, manga a li e na oomvula 10.Okwe ya nee kOvenduka molwashoka okuuva kutya Ovenduka ehala ewanawa.Manga e na oomvula 13 okwa li nale ta mono iimaliwa oyindi na sho a ningi oomvula 14, okwa valithwa komutalelipo gumwe gwOmundowishi.”Otwa li mOhototela yimwe oshiwike ashihe, ihe okuza pokanona, inandi mu mona we,” Hilma ta popi.Ngele nee te ya kiilonga ye yokwiilanditha, okanona ke ohe ka thigi paashiinda.”Kapu na we omukalo gumwe tandi vulu okumona oshimaliwa molwashoka, aantu otaya ti kutya ngame omushona nokulonga,” ta tsikile ko ngaaka.- Irin NewsOkamatyona kamwe oka yi pohauto nokutala mboka ye li mo.Ezimba lyomaviinu gombiliha nolyomakaya olya li tali ka dhenge moshipala.Okamatyona haka Hantie oka ti oke na oomvula 16, ihe oshipala shako osha fa shomulumentu e na oomvula omilongo ndatu nasha, sha kukutikwa konkalo yomomapandaanda.”Ngashiingeyi obisinisa itayi ende we nawa okuza pedhipago lya Juanita,” Hentie ta popi ngaaka.Momapandaanda oha kala mo okuza pomugoyi gwuusiku sigo okoongulasha.Opolisi oya kala nokukelela omanyateko gomomapandaanda okuza pomulongo gwuusiku, konima sho Oparliamende ya li ya ningi etokolo kutya naku ningwe omakonakono kombinga yaakiintu mboka haya landitha uukiintu wawo naanona yomomapandaanda.Kapu na omwaalu gwopambelewa gwaanona yomomapandaanda kage po, ihe Omangazine yedhina Big Issue Namibia, oya popi kutya oye li lwopeyuvi.Hantie okwa lombwele oshitumikundaneki sha Irin kutya okwa yambukile kOmalinda, ondoolopa yi li ookilometa 240 kuuzilo wa Venduka, ihe okwe ya kOvenduka sho aakuluntu ye ya si komukithi gwo HIV-AIDS oomvula heyali dha piti po.”Onda fadhuka po molwashoka kuku okwa li a kulupa noonkondo okusilandje oshimpwiyu na kapwa li we gulwe ta vulu okuninga ngaaka,” Hantie ta poipi.Petameko, Hantie okwa li aniwa ashike ha kala ti indile aantu iikulya niimaliwa, ihe sho a gwanithwa oomvula 12 – ookuume ke yamwe oye mu lombwele kutya mokulala naatalelipo noombulu omu na oshimaliwa oshindji.”Omathimbo gamwe, ookastoma ohadhi tu londeke niihauto yadho, e ta tu yi nadho komahala gawo nenge miihwa,” ta hokolola ngaaka.Okwa ti omathimbo gamwe, ookastoma ndhika ohedhi ‘sikomola’ ashike nenge e dhi kwatakwate molutu kOondola/N$50.”Ohashi ehama ihe oshiwanawa.Omathimbo gamwe ohandi mono aalumentu yane nenge yatano uusiku umwe na ngele onda lala na gumwe uusiku auhe, ohandi futwa ondambulu,” ta tsikile ko ngaaka.Oshimaliwa shoka ha mono ohe shi longitha mokulanda iikulya niikutu, ihe oshindji ohe shi tula miingangamithi nomomalovu.”Ito vulu okulonga iilonga mbika u li nawa.Kandi hole okuninga ngiika, ihe onda pumbwa oshimaliwa na shika oshi vulithe okwiindila,” Hantie ta popi.Manga Hantie a li ta gandja ehokololo lye, aanona yamwe yomomapandaanda naakiintu yokwiilanditha, oya li ya gongalela ohauto yimwe.Oyendji yomuyo oya za komagumbo ga teka po nenge ya li haya kala nooyinakulu/noohekulu sho aavali yawo ya si molwashoka oya li ya pikwa kiikolitha nenge kaya li ye na iilonga.Oomvula ndatu dha piti sho a li e na oomvula omulongo, Waripi okwa thigi po egumbo lyaandjawo pOkakarara.Ngashiingeyi oku na oomvula 13 na oha landitha uukiintu we momapandaanda mOvenduka.Omulalo gwe okohi yoontopa.”Sho nde ya kOvednuka lwotango, onda li ashike handi kala nookuume kandje ta tu indile esiku alihe,” Waripi ta popi.”Oomvula mbali dha piti po, otwa tameke okulala naalumentu koshimaliwa – iilumbu, aaluudhe, aaputu – unene aakwiilongo.Petameko otwa li twa tila, ihe konima yethimbo otwa ka igilila, molwashoka oshimaliwa osha li shi li nawa, Waripi ta hokolola.Martha oku na oomvula 14, ihe okahulukweya hoka a zala ota ka gandja ehokololo lya yooloka.Mobisinisa yokwiilanditha oku li mo uule woomvula mbali ngashiingeyi na oku na ookastoma dhaalumentu naakiintu.Oye awike mongundu ya yakwawo ayehe a enda mokalasa, a hulitha mOgrade 12.”Manga inandi londa miihauto yawo, ohatu uvathana kombinga yondando (opreisa).Aakiintu ohaya futu ndje N$50 sigo N$70 mowili, ihe ngele onda yi nayo uusiku auhe, ohandi mono ondambulu nosho wo sha shokulya, okunwa nomakaya,” Martha ta hokolola.Hilma (14), okwa fadhuka po aavali ye ya pikwa komalovu po Swakopmund, manga a li e na oomvula 10.Okwe ya nee kOvenduka molwashoka okuuva kutya Ovenduka ehala ewanawa.Manga e na oomvula 13 okwa li nale ta mono iimaliwa oyindi na sho a ningi oomvula 14, okwa valithwa komutalelipo gumwe gwOmundowishi.”Otwa li mOhototela yimwe oshiwike ashihe, ihe okuza pokanona, inandi mu mona we,” Hilma ta popi.Ngele nee te ya kiilonga ye yokwiilanditha, okanona ke ohe ka thigi paashiinda.”Kapu na we omukalo gumwe tandi vulu okumona oshimaliwa molwashoka, aantu otaya ti kutya ngame omushona nokulonga,” ta tsikile ko ngaaka.- Irin News

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News