Oofaalama nadhi ze mo moondhalate

Oofaalama nadhi ze mo moondhalate

A ANAFAALAMA yAawambo mboka taya tidhwa kOkavango otaya indile kEpangelo nosho wo kElelo lya lyOndonga nolyUukwanyama kutya oofaalama ndhoka dhi li muuzilo wOndonga nUukwanyama dha tulwa moondhalate, oondhalate ndhoka nadhi kuthwe ko opo aanafaalama yalwe, unene tuu mboka taya tidhwa kOkavango ya mone omahala molwashoka sho taya tidhwa kOkavango ngeyi kaye wete mpoka taya yi.

“Tse mOkavango otwa hala okuza mo, ashike katu wete nee kutya otatu yi peni. Epangelo kumwe nElelo lyOmukwaniilwa gwUkwangali Sitentu Mpasi, oya tokola ya endelela kutya natu ze mo mOkavango moompadhi oontalala, ko inaku longekidhwa kutya otatu yi peni,” tate Vilho Hamunyela, a tseyika wo nawa nedhina Kabila ta ti ngaaka.The Namibian ehuliloshiwike lya zi ko oya li ya katalela po uuninginino wa Kavango mUukwangali moka mu na oohambo odhindji dhAawambo.The Namibian oya lombwelwa kutya muuninginino wOkavango omu na omahala ogendji ga lambalala ongamba yOkavango nOwambo moka mu na aanahambo yAawambo niimuna yawo oyindji.Taku tiwa kutya moshitopolwa shoka omu na oongombe 60,000 lwaampoka.Omikunda moka mu na Aanahambo yAawambo ongashi nee Ombongola (kombinga ya Kavango), Otutunda, Omukekete, Onamathila, Emanya, Osindondo, Ombangani, Otsatsalima, Oshwashe, Ondjaba, Eenguluwe, Oshamakaka, Oshikonda, Omoonde, Oshiwambi, Ongali, Olukalwa, Okakala, omoonde, Oshivambi, Okashela Outauwa, Elavi, Onalusheshete Onhandashiya, Okolo, Ombungu, Onghule, Omphungu, Osigizi nosho tuu, okutumbula ko ashike dhimwe manga.”Momikunda moka otu li mo twa pewa eziminono kElelo lyomoshitopolwa lyOmukwnailwa Mpasi, ashike sho tatu tidhwa mo ngeyi otatu lombwelwa kutya aniwa oosho kaatu na eziminono.Oshinima shoka kashi shi shoshili nande,” tatekulu Aktofel Sakarias nosho wo omona tate Erastus Sakarias taya ti ngawo.Tate Erastus ngoka ta ti mOkavango moka okwe ya mo mo 2002 nokwa pewa eziminino kOmukwaniilwa ye mwene tatekulu Mpasi okupitila melenga lyawo Reino Mbambero, ota ti naye otaku tiwa naze mo mOkavango.Nande ongawo, Aanahambo mbaka otaya ti yo kaye na uudhigu okuza mo mOkavango, ashike nee uupyakadhi ou li mpoka kutya otaya ka tula peni niimuna yawo.Tatekulu Sakarias ota ti kutya, kakele kiimuna ye, oku na iilya oyindji mbyoka ke wete kutya mOkavango moka ote yi tutu mo ngiini.Mehuliloshiwike lyeti 16 Oktoba 2005, aamati yOmukwaniilwa Mpasi oya li ya ponokele aanahambo mboka nokufika po oohambo dhawo nokuyonagula omithima dhawo nomeya.Tatekulu Sakaria na Lameck Shikololo otaya ti aamati mbaka yOmukwaniilwa, ya li pamwe nOpolisi ya Kavango, oya li ya hala wo ya fike po iigadhi yiilya, ashike oye kiiganda ngaa yoyene.Ashike The Namibian oya kundana kutya koombinga dhimwe osha ningwa, omanga momithima dhimwe aniwa mwa tulwa omauzigo noongombe odha si.Omuhambo gumwe tate Waandja Ndaameshime (Shipalashomoongo), ota hokolola kutya omithimba dhopoohambo dhawo odha tulwa omiti noongombe dhi li omilongohamano (60) odha sa.”Oshinima shimwe osha yela kutya nonando tu ze mo mOkavango nokuya ngeno muuzilo wOndonga nUukwanyama, oongombe dhetu odhi na ashike okwiiyaka ko nokushuna mOkavango moka dhi igilila ,’tate Hamunyela (Kabila) ta ti ngawo.Aanahambo mbaka otaya ti kutya Omukwaniilwa Mpasi ota gandja uusama kaanahambo, unene tuu mboka yokUukwanyama.Ta ti kutya oomvula dhonale dha zi ko, Elenga lyawo enene Elia Weyulu olya li lya yi kOmukwaniilwa Kanuni gwOmukiintu kwali ngoka a li ta pangele mUukwangali pethimbo ndjoka.Ta indile e mu kwathele ehala lyuulithilo oshoka oku na aantu ye oyendji kaye na mpoka taya litha iimuna yawo.Omukwaniilwa Kanuni okwa pe tatekulu Elia Weyulu ehala lyuunene wOokilometa 50 nuule wOokilometa 200 (okuza mongamba ya Angola sigo okOtsitsabis).Ano oshipambu shoka oshinene lela sha kuthwa kOkavango nokutulwa kOwambo.Omukwaniiwa Mpasi ota ti aniwa kutya omolwashike oshitopolwa shawo shoka ya etha Elelo lya Ndonga li shi kuthe ko noku shi tulitha mOofaalama dhi li moondhalate.”Indeni mu ka kuthe ko oondhalate ndhoka ndele tamu mono ehala lya gwana lyuulithilo kune amuhe,” Omukwnaiilwa Mpasi aniwa ta lombwele Aanahambo mbaka ngawo omasiku ga zi ko.”Ano tse otwa hala Epangelo nElelo lyOndonga ya kuthe mo oondhalate mehala lyetu moka, ndele ehala tatu li topolelwa nawa atuhe.Ngashiingeyi omu na Aanafaalama yamwe aanenentu ya tenda ko omahala omanenenene noku ga tula mOondhalate.Onkee ano Epangelo nElelo lyOndonga nolyAukwanyama ombinga yimwe, naya ninge po sha mpoka opo natse tu mone omaulithilo, unene tuu sho tatu tidhwa mOkavango ngeyi, ” Tate Hamunyela, ta kolekwa wo kaanahambo yalwe, ta ti ngawo.Sho nee ya ti kutya yo kaye na uudhigu okuza mo mOkavango, Aanahambo mbaka otaya indile wo kEpangelo kutya li tule ondhalate pokati kOwambo nOkavango opo iimuna yawo, unene tuu oongombe kaadhi shune ko we, molwashoka Omukwaniilwa Mpasi ota ti kutya ngele ya zi mo, hangombe we yawo tayi lyata mo mOkavango.Ashike aniwa okwa ti kutya ngele oondhalate ndhoka dhi li mokatopolwa hoka a popya odha zi po, nena ke na uudhigu wAanahambo yAawambo taye ya okulitha kOkavango, nenge yAakavango taya ka litha kombinga yaWambo.Oku na ashike uudhigu wehala e li ya pa ndele taya etha li tulwe moondhalate, yo taya kala kaye na mpoka taya litha iimuna yawo.Aanahambo mboka ya kala muuninginino wOkavango oye uvitile wo Opolisi yaamoka uudhigu, sho ya kala ya tala ko ashike ya mwena omanga aamati yOmukwaniilwa Mpasi taya fike po oohambo niigunda yawo noshowo omiheke nokufila po omithima dhawo niiti nosho tuu nomamanya nomatemba gokupela iimuna omeya.Oshinima shika oye shi lopota ku Inspekta Peter Wellem, ngoka mOlyomakaya ga zi ko pamwe nOpolisi ye okuza kOshomeya ye yile okupatolola moshitopolwa shoka.Inspecta Wellem te ya lombwele kutya naya ka patululithe iipotha kOpolisi, nande oyokOkongo, opo omanyenyeto gawo ga landulwe.Aanafaalama mbaka oya pelwe nee sigo ngeno omOlyomakaya ya kale ya yela mo mOkavango, ashike sigo onena ndjika otaku tiwa kutya omo ye li.Taya indile kutya naya pewe ethimbo lya gwana opo yi ilongekidhe okuza mo.Omaandaha ngaka ga zi ko oya ningile ehololomadhilaadhilo moka taya pula Epangelo nOmalelo gOpamuthigululwakalo lyOndonga nolyUukwanyama ye ya kwathele ehala mpoka taya yi sho taya tidhwa mOkavango ngeyi.Yamwe yomaanafaalama mbaka otaya ti kutya etidho lyawo lyomOkavango taku tiwa kutya kaye na omauthemba gokukala mo kashi shi shoshili, molwashoka sho ye li moka oya pewa eziminino.”Shapo opu na sha shimwe shi ili inatu shi lombwelwa, shoka osho tashi tu tidhi tha mOkavango,’ tatekulu Sakarias ta ti ngawo.Onzo yimwe oya yakela ko The Namibian kutya pokuma opwa fa pu na Aakuluntu yamwe oyo ya hala Oofaalama mehala ndjoka.Aanahambo mbaka oye uvite wo uudhigu kEhangano lyAanafaalama ya Mangetti inali hala aniwa oku ya kwathela muupyaakdhi wawo mbuka.Taya ti kutya inali hala okuya kwathela molwashoka mboka yEhangano oyo ye na Oofaalama mehala tali popiwa lyookilo 50 muunene noo200km muule na oyo wo ya hala oofaalama momahala gomaulithilo gaayehe, ga tulwe moondhalate.Ethano tala kepandja 18.Epangelo kumwe nElelo lyOmukwaniilwa gwUkwangali Sitentu Mpasi, oya tokola ya endelela kutya natu ze mo mOkavango moompadhi oontalala, ko inaku longekidhwa kutya otatu yi peni,” tate Vilho Hamunyela, a tseyika wo nawa nedhina Kabila ta ti ngaaka.The Namibian ehuliloshiwike lya zi ko oya li ya katalela po uuninginino wa Kavango mUukwangali moka mu na oohambo odhindji dhAawambo.The Namibian oya lombwelwa kutya muuninginino wOkavango omu na omahala ogendji ga lambalala ongamba yOkavango nOwambo moka mu na aanahambo yAawambo niimuna yawo oyindji.Taku tiwa kutya moshitopolwa shoka omu na oongombe 60,000 lwaampoka.Omikunda moka mu na Aanahambo yAawambo ongashi nee Ombongola (kombinga ya Kavango), Otutunda, Omukekete, Onamathila, Emanya, Osindondo, Ombangani, Otsatsalima, Oshwashe, Ondjaba, Eenguluwe, Oshamakaka, Oshikonda, Omoonde, Oshiwambi, Ongali, Olukalwa, Okakala, omoonde, Oshivambi, Okashela Outauwa, Elavi, Onalusheshete Onhandashiya, Okolo, Ombungu, Onghule, Omphungu, Osigizi nosho tuu, okutumbula ko ashike dhimwe manga.”Momikunda moka otu li mo twa pewa eziminono kElelo lyomoshitopolwa lyOmukwnailwa Mpasi, ashike sho tatu tidhwa mo ngeyi otatu lombwelwa kutya aniwa oosho kaatu na eziminono.Oshinima shoka kashi shi shoshili nande,” tatekulu Aktofel Sakarias nosho wo omona tate Erastus Sakarias taya ti ngawo.Tate Erastus ngoka ta ti mOkavango moka okwe ya mo mo 2002 nokwa pewa eziminino kOmukwaniilwa ye mwene tatekulu Mpasi okupitila melenga lyawo Reino Mbambero, ota ti naye otaku tiwa naze mo mOkavango.Nande ongawo, Aanahambo mbaka otaya ti yo kaye na uudhigu okuza mo mOkavango, ashike nee uupyakadhi ou li mpoka kutya otaya ka tula peni niimuna yawo.Tatekulu Sakarias ota ti kutya, kakele kiimuna ye, oku na iilya oyindji mbyoka ke wete kutya mOkavango moka ote yi tutu mo ngiini.Mehuliloshiwike lyeti 16 Oktoba 2005, aamati yOmukwaniilwa Mpasi oya li ya ponokele aanahambo mboka nokufika po oohambo dhawo nokuyonagula omithima dhawo nomeya.Tatekulu Sakaria na Lameck Shikololo otaya ti aamati mbaka yOmukwaniilwa, ya li pamwe nOpolisi ya Kavango, oya li ya hala wo ya fike po iigadhi yiilya, ashike oye kiiganda ngaa yoyene.Ashike The Namibian oya kundana kutya koombinga dhimwe osha ningwa, omanga momithima dhimwe aniwa mwa tulwa omauzigo noongombe odha si.Omuhambo gumwe tate Waandja Ndaameshime (Shipalashomoongo), ota hokolola kutya omithimba dhopoohambo dhawo odha tulwa omiti noongombe dhi li omilongohamano (60) odha sa.”Oshinima shimwe osha yela kutya nonando tu ze mo mOkavango nokuya ngeno muuzilo wOndonga nUukwanyama, oongombe dhetu odhi na ashike okwiiyaka ko nokushuna mOkavango moka dhi igilila ,’tate Hamunyela (Kabila) ta ti ngawo.Aanahambo mbaka otaya ti kutya Omukwaniilwa Mpasi ota gandja uusama kaanahambo, unene tuu mboka yokUukwanyama.Ta ti kutya oomvula dhonale dha zi ko, Elenga lyawo enene Elia Weyulu olya li lya yi kOmukwaniilwa Kanuni gwOmukiintu kwali ngoka a li ta pangele mUukwangali pethimbo ndjoka.Ta indile e mu kwathele ehala lyuulithilo oshoka oku na aantu ye oyendji kaye na mpoka taya litha iimuna yawo.Omukwaniilwa Kanuni okwa pe tatekulu Elia Weyulu ehala lyuunene wOokilometa 50 nuule wOokilometa 200 (okuza mongamba ya Angola sigo okOtsitsabis).Ano oshipambu shoka oshinene lela sha kuthwa kOkavango nokutulwa kOwambo.Omukwaniiwa Mpasi ota ti aniwa kutya omolwashike oshitopolwa shawo shoka ya etha Elelo lya Ndonga li shi kuthe ko noku shi tulitha mOofaalama dhi li moondhalate.”Indeni mu ka kuthe ko oondhalate ndhoka ndele tamu mono ehala lya gwana lyuulithilo kune amuhe,” Omukwnaiilwa Mpasi aniwa ta lombwele Aanahambo mbaka ngawo omasiku ga zi ko.”Ano tse otwa hala Epangelo nElelo lyOndonga ya kuthe mo oondhalate mehala lyetu moka, ndele ehala tatu li topolelwa nawa atuhe.Ngashiingeyi omu na Aanafaalama yamwe aanenentu ya tenda ko omahala omanenenene noku ga tula mOondhalate.Onkee ano Epangelo nElelo lyOndonga nolyAukwanyama ombinga yimwe, naya ninge po sha mpoka opo natse tu mone omaulithilo, unene tuu sho tatu tidhwa mOkavango ngeyi, ” Tate Hamunyela, ta kolekwa wo kaanahambo yalwe, ta ti ngawo.Sho nee ya ti kutya yo kaye na uudhigu okuza mo mOkavango, Aanahambo mbaka otaya indile wo kEpangelo kutya li tule ondhalate pokati kOwambo nOkavango opo iimuna yawo, unene tuu oongombe kaadhi shune ko we, molwashoka Omukwaniilwa Mpasi ota ti kutya ngele ya zi mo, hangombe we yawo tayi lyata mo mOkavango.Ashike aniwa okwa ti kutya ngele oondhalate ndhoka dhi li mokatopolwa hoka a popya odha zi po, nena ke na uudhigu wAanahambo yAawambo taye ya okulitha kOkavango, nenge yAakavango taya ka litha kombinga yaWambo.Oku na ashike uudhigu wehala e li ya pa ndele taya etha li tulwe moondhalate, yo taya kala kaye na mpoka taya litha iimuna yawo.Aanahambo mboka ya kala muuninginino wOkavango oye uvitile wo Opolisi yaamoka uudhigu, sho ya kala ya tala ko ashike ya mwena omanga aamati yOmukwaniilwa Mpasi taya fike po oohambo niigunda yawo noshowo omiheke nokufila po omithima dhawo niiti nosho tuu nomamanya nomatemba gokupela iimuna omeya.Oshinima shika oye shi lopota ku Inspekta Peter Wellem, ngoka mOlyomakaya ga zi ko pamwe nOpolisi ye okuza kOshomeya ye yile okupatolola moshitopolwa shoka.Inspecta Wellem te ya lombwele kutya naya ka patululithe iipotha kOpolisi, nande oyokOkongo, opo omanyenyeto gawo ga landulwe.Aanafaalama mbaka oya pelwe nee sigo ngeno omOlyomakaya ya kale ya yela mo mOkavango, ashike sigo onena ndjika otaku tiwa kutya omo ye li.Taya indile kutya naya pewe ethimbo lya gwana opo yi ilongekidhe okuza mo.Omaandaha ngaka ga zi ko oya ningile ehololomadhilaadhilo moka taya pula Epangelo nOmalelo gOpamuthigululwakalo lyOndonga nolyUukwanyama ye ya kwathele ehala mpoka taya yi sho taya tidhwa mOkavango ngeyi.Yamwe yomaanafaalama mbaka otaya ti kutya etidho lyawo lyomOkavango taku tiwa kutya kaye na omauthemba gokukala mo kashi shi shoshili, molwashoka sho ye li moka oya pewa eziminino.”Shapo opu na sha shimwe shi ili inatu shi lombwelwa, shoka osho tashi tu tidhi tha mOkavango,’ tatekulu Sakarias ta ti ngawo. Onzo yimwe oya yakela ko The Namibian kutya pokuma opwa fa pu na Aakuluntu yamwe oyo ya hala Oofaalama mehala ndjoka.Aanahambo mbaka oye uvite wo uudhigu kEhangano lyAanafaalama ya Mangetti inali hala aniwa oku ya kwathela muupyaakdhi wawo mbuka.Taya ti kutya inali hala okuya kwathela molwashoka mboka yEhangano oyo ye na Oofaalama mehala tali popiwa lyookilo 50 muunene noo200km muule na oyo wo ya hala oofaalama momahala gomaulithilo gaayehe, ga tulwe moondhalate.Ethano tala kepandja 18.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News