Omvula otayi ka eta uuwanawa nuuwinayi

Omvula otayi ka eta uuwanawa nuuwinayi

O MVULA onene ndjoka natango tayi loko miitopolwa yi ili noyi ili moshilongo, okwa tegelelwa yi ka ete uuwanawa nuuwinayi kaalimimapya.

Nonande omvula yonuumvo oya kwathela omahala ogendji ga ze monkalo ya kukuta ndjoka ya tameke omumvo gwa zi ko, etsikilo lyomvula otashi vulika li ka ete uuwinayi owindji. Shika osha popiwa kOshikondo oshigandjimauyelele kombinga yiikunwa kutya yiikunwa moshilongo oyi li ngiini shedhina Namibia Eraly Warning and Food Information Unit (Newfiu).”Omvula onene moshilongo ashihe, oya eta einekele kutya eteyo otali ka kala ewanawa miitopolwa moka hamu limwa omapya.Ihe omvula ya pitilila oya eta wo efundja, shoka tashi ka piyaganeka iikunwa kayi koke nawa,” Newfiu osho a popi ngaaka molopota ye ndjoka opo a pititha.Kombinga yimwe, eyo lyomvula meendelelo miitopolwa yokOnooli yopokati, moka ekuno lya li lya laata komvula inayi loka mbala, nashi otashi vulika wo shika nkundipaleke iikunwa.Nande ongaaka, Newfiu okwa ti eteyo lyonuumvo ndyoka tali ka tameka mu Mei nuumvo, otali ka kala lyoondoka.Ekuno lyiikunwa epe olya lundulula onkalo yuuhupilo momagumbo pamakonakono ngoka ga ningwa, ihe nonande shika osha monika wo moshitopolwa sha Kavango na Caprivi, onkalo miitopolwa mbika iyali oyi ikwatwa ngaa natango.”Sho ethimbo lyompumbwe yiikulya lyu uka poshitsa shopombanda, okwi ikwata natango ngele aantu otaya ka kala tuu ye na iikulya ya gwana momagumbo mu Kavango na Caprivi, moka kamwa li mwa monika eteyo li li nawa momumvo 2005,” olopota ya Newfiu tayi popi ngaaka.Pethimbo ndika, Newfiu ota ningi omakonakono gokutala kutya onkalo yuuhupilo waantu kutya oyi li ngiini miitopolwa ihamano: Caprivi, Kavango, Omusati, Ohangwena, Oshana nomOshikoto.Omagumbo ge li 360 oga konakonwa nale.Pandondo yopashigwana, onkalo yokukalapo kwiikulya mbyoka aantu haya li konyala esiku kehe okwa tegelela yi ka lunduluke, mwa kwatelwa wo oshitopolwa sha Kavango na Caprivi.Omvula onene ndjoka ya loka kwa toka mu Desemba nopetameko lya Januali, oya li ya nyutika evi noonkondo nosho wo ya eta efundja mu Caprivi-uninginino, shoka sha li sha yonagula oohektera oonene dhiikunwa.Okwa tengenekwa kutya iilongo oyindji ya Afrika lyUumbugantu otayi ka mona omvula yi li nawa nomvula ya konda pu ndjoka hayi monika shito sigo okuya mu Mei.Ihe aniwa omvula yi thike pu ndjoka hayi monika shito nomvula yi li pevi ku ndjoka hayi monika shito, okwa tengenekwa tayi ka loka miitopolwa ya Namibia yokuumbugantu.Okwa tengenekwa kutya nuumvo eteyo miitopolwa mbyoka hayi kunu oombuto otali ka kala ewanawa, li vule pu ndyoka lyomumvo gwa zi ko.Moshitopolwa sha Caprivi, omakonakono gotango kombinga yomapungu – oga mono kutya oge li nawa.Ihe aniwa efundja ndyoka lya dhenge oshikandjohogololo sha Sibinda, olya teyitha aantu omapungu inaga kola.Moshitopolwa sha Kavango, sigo onena aantu yamwe otaya kunu omulu omvula ndjoka ya tameke kwa toka.Omutenya omudhigu ngoka gwa li ko Febuluali ogwa li gwa piyaganeke iikunwa moshitopolwa shika, ihe ngashiingeyi iikunwa otayi monika yi li nawa komvula ndjoka ya loko omwedhi nguka na omapya ogendji oga kunwa nuumvo shi vulithe omumvo ga zi ko.Oshitopolwa sha Shana na Hangwena ayihe oya mona omvula ya pitilila okuza mu Januali na omapya ogendji oga kunwa shi vulithe omumvo gwa zi ko.Moshitopolwa sha Shikoto, iikunwa mbyoka kwa tegelelwa yi ka tewe mu Mei na Juni, otayi ulike ethano ewanawa.Shika osha popiwa kOshikondo oshigandjimauyelele kombinga yiikunwa kutya yiikunwa moshilongo oyi li ngiini shedhina Namibia Eraly Warning and Food Information Unit (Newfiu).”Omvula onene moshilongo ashihe, oya eta einekele kutya eteyo otali ka kala ewanawa miitopolwa moka hamu limwa omapya.Ihe omvula ya pitilila oya eta wo efundja, shoka tashi ka piyaganeka iikunwa kayi koke nawa,” Newfiu osho a popi ngaaka molopota ye ndjoka opo a pititha.Kombinga yimwe, eyo lyomvula meendelelo miitopolwa yokOnooli yopokati, moka ekuno lya li lya laata komvula inayi loka mbala, nashi otashi vulika wo shika nkundipaleke iikunwa.Nande ongaaka, Newfiu okwa ti eteyo lyonuumvo ndyoka tali ka tameka mu Mei nuumvo, otali ka kala lyoondoka.Ekuno lyiikunwa epe olya lundulula onkalo yuuhupilo momagumbo pamakonakono ngoka ga ningwa, ihe nonande shika osha monika wo moshitopolwa sha Kavango na Caprivi, onkalo miitopolwa mbika iyali oyi ikwatwa ngaa natango.”Sho ethimbo lyompumbwe yiikulya lyu uka poshitsa shopombanda, okwi ikwata natango ngele aantu otaya ka kala tuu ye na iikulya ya gwana momagumbo mu Kavango na Caprivi, moka kamwa li mwa monika eteyo li li nawa momumvo 2005,” olopota ya Newfiu tayi popi ngaaka.Pethimbo ndika, Newfiu ota ningi omakonakono gokutala kutya onkalo yuuhupilo waantu kutya oyi li ngiini miitopolwa ihamano: Caprivi, Kavango, Omusati, Ohangwena, Oshana nomOshikoto.Omagumbo ge li 360 oga konakonwa nale.Pandondo yopashigwana, onkalo yokukalapo kwiikulya mbyoka aantu haya li konyala esiku kehe okwa tegelela yi ka lunduluke, mwa kwatelwa wo oshitopolwa sha Kavango na Caprivi.Omvula onene ndjoka ya loka kwa toka mu Desemba nopetameko lya Januali, oya li ya nyutika evi noonkondo nosho wo ya eta efundja mu Caprivi-uninginino, shoka sha li sha yonagula oohektera oonene dhiikunwa.Okwa tengenekwa kutya iilongo oyindji ya Afrika lyUumbugantu otayi ka mona omvula yi li nawa nomvula ya konda pu ndjoka hayi monika shito sigo okuya mu Mei.Ihe aniwa omvula yi thike pu ndjoka hayi monika shito nomvula yi li pevi ku ndjoka hayi monika shito, okwa tengenekwa tayi ka loka miitopolwa ya Namibia yokuumbugantu.Okwa tengenekwa kutya nuumvo eteyo miitopolwa mbyoka hayi kunu oombuto otali ka kala ewanawa, li vule pu ndyoka lyomumvo gwa zi ko.Moshitopolwa sha Caprivi, omakonakono gotango kombinga yomapungu – oga mono kutya oge li nawa.Ihe aniwa efundja ndyoka lya dhenge oshikandjohogololo sha Sibinda, olya teyitha aantu omapungu inaga kola.Moshitopolwa sha Kavango, sigo onena aantu yamwe otaya kunu omulu omvula ndjoka ya tameke kwa toka.Omutenya omudhigu ngoka gwa li ko Febuluali ogwa li gwa piyaganeke iikunwa moshitopolwa shika, ihe ngashiingeyi iikunwa otayi monika yi li nawa komvula ndjoka ya loko omwedhi nguka na omapya ogendji oga kunwa nuumvo shi vulithe omumvo ga zi ko.Oshitopolwa sha Shana na Hangwena ayihe oya mona omvula ya pitilila okuza mu Januali na omapya ogendji oga kunwa shi vulithe omumvo gwa zi ko.Moshitopolwa sha Shikoto, iikunwa mbyoka kwa tegelelwa yi ka tewe mu Mei na Juni, otayi ulike ethano ewanawa.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News