Omupresidende gwa Liberia okwa kwathela Oorebele

MONROVIA – Okomisi yOshili nEdhiminathanopo mu Liberia oya gandja osheetwapo kutya Omuprisidende gwoshilongo shika, meme Ellen Johnson Sirleaf naanenentu yamwe mEpangelo, naya indikwe okupewa iipundi mEpangelo uule woomvula 30, molwashoka oya li aniwa ya yambidhidha Oorele pethimbo lyiita yopashigwana.

Sirleaf (70), okwa li e shi zimine komeho gOkomisi ndjika mu Febuluali nuumvo kutya okwa li a gandja oshimaliwa shOondola omayuvi omulongo kongundu yOorebele ya li tayi wilikwa ku Charles Taylor.
Sirleaf okwa ti oshimaliwa shika a li e shi tumu manga a li pondje yoshilongo osha li sha nuninwa okulongithwa momakwathelo gaantu mboka taya mono iihuna, ihe ye mwene ka li oshilyo shongundu ndjika yOorebele yedhina National Patriotic Front.
Taylor okwa talika ko kaantu oyendji kutya oye a omutse omunene miita yopashigwana mu Liberia.
Oorebele dhe odha li dha kwata aakiintu koonkondo, dha fike po omagumbo momikunda nokudhipaga aantu. Momumvo 1997, Taylor okwa li a sindana omahogololo gOpaupresidende, ngoka oye li ya li ya poipi kutya kaga li pauyuuki.
Liberia okwa li e mu lele uule woomvula ntano sigo a ka thiminika okuthiga po oshilongo momumvo 2003 sho ya li ya tameke okukondjithwa kongundu yilwe yOorebele.
Aaetipo yiipotha mOmpangu yOpaigwana mu Hague, Netherlands, oya popi kutya Taylor okwa li wo ha kondolola oongundu dhaantu ya homata mu Sierra Leone okuza mu Liberia, ndhoka dha li dha dhipaga aanamikunda nomakata. Ngashiingeyi Taylor oku li ta pangulilwa iipotha yokulonga iilonga iiwinayi (pethimbo lyiita) yi li omulongo na shimwe, mwa kwatelwa omakwato koonkondo gaakiintu, omadhipago nokulongitha aanona miita.
‘Ngele opu na oshinima ndi na okugandja ombili, okugandja ombili sho nda kotokelwa ku Mr Taylor opo ndi gandja omakwathelo kuye,’ Sirleaf osho a li lombwele Okomisi ndjika. Nande ongaaka, Okomisi ndjika oya tula Sirleaf molitsa yomadhina 50 gaantu mboka ya li ya gandja omakwathelo gontumba gopapolitika kuungundu waantu ya homata, mboka ye na okwiindikwa kaya pewe Oombelewa dhEpangelo.
Iita yopashigwana mu Liberia oya tameke momumvo 1989 e tayi hulu momumvo 2003 na oya li ya faalele oomwenyo dhaantu ye li 250 000 omanga oomiliona ya li ya dhigi po omagumbo gawo.