Okwaapo kwomahooli kwa eta omukundu

Okwaapo kwomahooli kwa eta omukundu

A ANIIHAUTO mo Namibia, unene tuu moNooli, pethimbo lyOkili nOkakondamumvo, oya kala ye li muupyakadhi uunene womahooli ngoka ga kala taga pu mo mootenga pIisasiona yOmanwethelo gomahooli.

MoNooli uupyakadhi uuene owa kala pIisasiona iinene yomanwethelo gomahooli, ngashi unene mOshakati, mOngwediva, mOndangwa, mOutapi, mOkahao, mOnesi, moTsandi, mo Ruacana, mOkalongo, pOshikango, pOmungwelume, pOmafo, pOhangwena, pOngha, pOndobe, pEenhana noshowo pOkongo, pOnyaanya, pOnethindi nosho tuu. “Ano oshinima oshuuka naanaa peni sho omahooli, taga pu mo mOotenga ngeyi? Osha hala kutya omahooli muuyuni oge li mo taga pu mo nenge mboka haya mbesitele hoka haga mbesitelwa, kaye na we iimaliwa yokumbesitelitha omahooli? Aaniihauto yamwe taya pula ngawo omanga yamwe taya pula wo ye na omalimbililo kutya onkalo ndjika otayi ke ya ngaa kondjila shili.Omasiku ngaka omahooli oge li taga pu mo mOotenga molwashoka aniwa taku ningwa elundululo mepingenepo lyomaholi ngoka ga kala ge na oholo, ano ngoka go 93, kukale ashike ngoka gaan’oholo, go 95.The Namibian oya lombwelwa kutya iilonga mbika yelundululo otayi ningwa kOodepo oonene niidhinditho yomahooli ko Durban nokOkapa ko South Africa.Ashike osha ende nee nayi sho sha tamekwa aniwa pethimbo lyefudho moka aaniilonga oyendji ya yi komafudho.Nande ongawo Aawiliki yOmahooli otaya ti kutya uupyakadhi mbuka otau ka kandulwa po nziya.Pethimbo lyOkrisimesa nolyokakondamumvo, ndele sigo ohela, moNooli omwa kala mu na ompumbwe onene yomahooli.pOongalashe dhimwe dhomahooli, opwa kala pwaa na ashike nande osha, omanga pudhimwe pwa kala tapu ya go taga pu po nziya molwashoka opwa kala ashike tapu ya omashona lela.Ohela Oshifo shika osha kundana kutya aantu oyendji mboka ya zile kUushimba ye yile okudhana Okili nokakondamumvo nOofamili nAakwanezimo yawo kIitopolwa yokOwambo, ngashi kOngandjera, kOmbalantu, kUukwaluudhi, kUukolonkadhi, koRuacana, kOkalongo, kombinga yAukwanyama nosho tuu, noya li ya hala ngeno okugaluka ko ohela, oyendji inaya vula aniwa okugaluka ko molwashoka kapwa li iiyenditho yo ku ya eta kOshakati koombesa ya shune omolu omahooli ngoka ga kala gaa ko kiitopolwa yawo hoka.Iiyenditho ngashi Uutekisa noombaki noshowo uumbesa kawa li wu na omahooli, na kawa li wu na mpoka tau nwetha, oshoka okwa kala kwaa na omahooli hoka.Omukuluntuwiliki gwOdepo yOmahooli ya Engen mOshomeya, tate Lukas Mwatunga, okwa lombwela Oshifo shika kutya uupyakadhi mbuka wokwaapo nawa kwomahooli moNamibia, owa kala wo nomoSouth Africa momwene noshowo mIilongo ayihe mbyoka hayi mono omahooli okuzilila moSouth Africa.Sha etwa kekuthopo lyomahooli ngoka ge na oholo.Ashike ota ti kutya mbuka uupyaakdhi wopakathimbo ashike notau ka kala wa kandulwa po nziya, tashi vulika nokuli muule ashike woshiwike shika.Nande ongaaka, tate Mwatunga, ina vula okulombwela Oshifo shika kutya uunake naanaa taku ka tamekiwa okunwethwa ashike omahooli go 95, ano ngoka gaan’oholo.Ta ti shika oshiikwatelela mokuyeleka mo omahooli go 93 moodepo ndhoka dha South Africa nokutula mo ngoka go 95 noshowo okweeta omashina giidhinditho ayihe pomuthika gwokudhinda ashike omaholi ngoka gaan’oholo, ano ngoka go 95.Omahooli go 93 otaga kuthwa po molwashoka aniwa oge na oshiponga kuukalinawa waantu, unene tuu waanona.”Kombinga yomahooli mukwaalukehe, ano goonomola adhihe, otu ga na.Osikepa oha thikile omasiku ngaka okuza ko South Africa.Ogendji oga thika wo mOshomeya notu wete kutya Oosasiona odhindji dhomahooli moshilongo ashihe, unene tuu moNooli, otadhi kala dhi na omahooli ngula (nena),” tate Mwatunga ta kwashilipaleke ngawo nokwiindila koshigwana shi kale ngaa shi idhidhimika manga iinima ayihe tayi tulwa melandulathano.Aakalimo oyendji monOoli inaya pashiwana we nawa pethimbo lyefudho.Oohango inadhi dhanwa naanaa nawa kuyalwe omolu omahooli ngoka ga kala gaa po.Oyendji otaya indile kOmahangano gomahooli kutya inaga kala we haga tameke nomalundululo, uuna pwa ukiwa momafudho, moka aaniilonga oyendji mboka ya li ye na okulonga ngashi mIidhinditho yomahooli moka, taya yi momafudho.”Ano oshinima oshuuka naanaa peni sho omahooli, taga pu mo mOotenga ngeyi? Osha hala kutya omahooli muuyuni oge li mo taga pu mo nenge mboka haya mbesitele hoka haga mbesitelwa, kaye na we iimaliwa yokumbesitelitha omahooli? Aaniihauto yamwe taya pula ngawo omanga yamwe taya pula wo ye na omalimbililo kutya onkalo ndjika otayi ke ya ngaa kondjila shili. Omasiku ngaka omahooli oge li taga pu mo mOotenga molwashoka aniwa taku ningwa elundululo mepingenepo lyomaholi ngoka ga kala ge na oholo, ano ngoka go 93, kukale ashike ngoka gaan’oholo, go 95.The Namibian oya lombwelwa kutya iilonga mbika yelundululo otayi ningwa kOodepo oonene niidhinditho yomahooli ko Durban nokOkapa ko South Africa.Ashike osha ende nee nayi sho sha tamekwa aniwa pethimbo lyefudho moka aaniilonga oyendji ya yi komafudho.Nande ongawo Aawiliki yOmahooli otaya ti kutya uupyakadhi mbuka otau ka kandulwa po nziya.Pethimbo lyOkrisimesa nolyokakondamumvo, ndele sigo ohela, moNooli omwa kala mu na ompumbwe onene yomahooli.pOongalashe dhimwe dhomahooli, opwa kala pwaa na ashike nande osha, omanga pudhimwe pwa kala tapu ya go taga pu po nziya molwashoka opwa kala ashike tapu ya omashona lela.Ohela Oshifo shika osha kundana kutya aantu oyendji mboka ya zile kUushimba ye yile okudhana Okili nokakondamumvo nOofamili nAakwanezimo yawo kIitopolwa yokOwambo, ngashi kOngandjera, kOmbalantu, kUukwaluudhi, kUukolonkadhi, koRuacana, kOkalongo, kombinga yAukwanyama nosho tuu, noya li ya hala ngeno okugaluka ko ohela, oyendji inaya vula aniwa okugaluka ko molwashoka kapwa li iiyenditho yo ku ya eta kOshakati koombesa ya shune omolu omahooli ngoka ga kala gaa ko kiitopolwa yawo hoka.Iiyenditho ngashi Uutekisa noombaki noshowo uumbesa kawa li wu na omahooli, na kawa li wu na mpoka tau nwetha, oshoka okwa kala kwaa na omahooli hoka.Omukuluntuwiliki gwOdepo yOmahooli ya Engen mOshomeya, tate Lukas Mwatunga, okwa lombwela Oshifo shika kutya uupyakadhi mbuka wokwaapo nawa kwomahooli moNamibia, owa kala wo nomoSouth Africa momwene noshowo mIilongo ayihe mbyoka hayi mono omahooli okuzilila moSouth Africa.Sha etwa kekuthopo lyomahooli ngoka ge na oholo.Ashike ota ti kutya mbuka uupyaakdhi wopakathimbo ashike notau ka kala wa kandulwa po nziya, tashi vulika nokuli muule ashike woshiwike shika.Nande ongaaka, tate Mwatunga, ina vula okulombwela Oshifo shika kutya uunake naanaa taku ka tamekiwa okunwethwa ashike omahooli go 95, ano ngoka gaan’oholo.Ta ti shika oshiikwatelela mokuyeleka mo omahooli go 93 moodepo ndhoka dha South Africa nokutula mo ngoka go 95 noshowo okweeta omashina giidhinditho ayihe pomuthika gwokudhinda ashike omaholi ngoka gaan’oholo, ano ngoka go 95.Omahooli go 93 otaga kuthwa po molwashoka aniwa oge na oshiponga kuukalinawa waantu, unene tuu waanona.”Kombinga yomahooli mukwaalukehe, ano goonomola adhihe, otu ga na.Osikepa oha thikile omasiku ngaka okuza ko South Africa.Ogendji oga thika wo mOshomeya notu wete kutya Oosasiona odhindji dhomahooli moshilongo ashihe, unene tuu moNooli, otadhi kala dhi na omahooli ngula (nena),” tate Mwatunga ta kwashilipaleke ngawo nokwiindila koshigwana shi kale ngaa shi idhidhimika manga iinima ayihe tayi tulwa melandulathano.Aakalimo oyendji monOoli inaya pashiwana we nawa pethimbo lyefudho.Oohango inadhi dhanwa naanaa nawa kuyalwe omolu omahooli ngoka ga kala gaa po.Oyendji otaya indile kOmahangano gomahooli kutya inaga kala we haga tameke nomalundululo, uuna pwa ukiwa momafudho, moka aaniilonga oyendji mboka ya li ye na okulonga ngashi mIidhinditho yomahooli moka, taya yi momafudho.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News