NamPower a gandja ishewe oomiliyuna 60 kOshitaasi sha Hwange mu Zim

NamPower a gandja ishewe oomiliyuna 60 kOshitaasi sha Hwange mu Zim

E HANGANO egandji lyolusheno mu Namibia nenge tutye NamPower, otali ka gandja oshimaliwa sha gwedhwa po shoomiliyuna 60 (N$60 million) opo shi ka longithwe metanutho lyoshitaasi sholusheno mu Zimbabwe shedhina Hwange shoka tashi opalekululwa nokupewa oonkondo.

Etokolo lyokugandja oshimaliwa shoka olya ningwa konima sho kwa dhimbululwa ngeyi kutya oshimaliwa shoka sha li sha tengenekwa, oshishona noonkondo okuyelekanitha niilonga mbyoka tayi ka longwa hoka. Omukuluntuwiliki gwa NamPower Paulinus Shilamba okwa popi mEtitatu lyoshiwike shika kutya oshimaliwa shoomiliyuna 10 (US$10 million) otashi ka gwedhwa koomiliyuna omilongo ne (US$40 million) ndhoka dha li dhi ikalekelwa molwiilonga mbika kuyele nuumvo.Oshimaliwa shika otashi ka kuthwa moshiketha shiimaliwa yi ikalekelwa ya NamPower yoobiliyuna mbali (N$ 2 billion).Molwekwatho ndika, ehangano lyokugandja olusheno mu Zimbabwe lyedhina Zimbabwe Electricity Supply Authority Holdings (ZESA), olya kwashilipaleke ngeyi kutya otali ka gandja olusheno ku NamPower uule woomvula ntano.Patsokumweuvathano ndyoka lya shainwa pokati ka NamPower na ZESA mu Febuluali nuumvo, NamPower ota ka pewa olusheno lwooMega Watts (MW) dhi li 150 nenge tutye 150 MW uule woomvula ntano.Shilamba ta ti ngeyi kutya ngashiingeyi okampani ye, otayi ka gwedha ko 30MW shoka tashi ka etitha NamPower a ka pewe olusheno kumwe lu li po 180MW.Omahangano ngaka golusheno gaali, pamwe nehangano lyokwaandjaganeka olusheno mu Zimbabwe lyedhina Zimbabwe’s Distribution Company (ZEDC), oga shaina etsokumwe lyoloona nosho wo okulanda olusheno moka NamPower ta gandja oshimaliwa shokunawapeka Oshitaasi sholusheno nokonima ota ka landa olusheno okuzilila ku Zimbabwe.Etanutho nenawapeko lyomashina gane gokugandja olusheno pOshitaasi sha Hwange, olya tameka nale.”Sigo oompaka, iinima ayihe otayi ende nawa notwa tegelela okupewa olusheno lwotango lwoonkondo dhi li 40MW mu Januali 2008 ngashi naanaa twa tsakumwe,” Shilamba ta popi ngaaka.Enenedhiladhilo, olyo ndika kutya eshina lya hugunina otali ka kala lya pwa okulongwa mu Aguste omumvo tagu ya (2008).Ominista yIikwamina nIikwankondo Erkki Nghimtina pamwe na mbushe gwe miilonga gwa Zimbabwe ngoka a li nale Leitenanda-Ndjayi Mike Nyambuya, omasiku ga zile ko oya li ya talelepo Oshitaasi shoka sholusheno nokwi italelako yoyene.Shilamba okwa li a lombwele iikundaneki mEtitatu mOvenduka kutya Oshitaasi shoka okwa tegelelwa shi kale sha pwa okulongwa oku ka thika pehulilo lyomumvo tagu ya, noonkundathana dha gwedhwa po kombinga yoshimaliwa shoka shoomiliyuna ndhoka omulongo (US$10 million) odhi na okuningwa andola ohela poshigongi shoka sha pulandwa shi ningilwe pu Victoria Fall.Omashina ngoka gane otaga vulu okupomba olusheno lwoonkondo dhi li 480MW, ashike ohaga kala taga dhimi molwashoka ohaga teka olwindji niilongitho nenge tutye ‘iipaarte’ oya kala hayi pumbu.Elongululo nenawapeko lyOshitaasi sholusheno sha Hwange, itali ka gandja owala uuwanawa ku Zimbabwe na Namibia, ashike oshinima oshiwanawa wo koshitopolwa ashihe sha Afrika lyuumbugantu.Pethimbo ndika, Namibia oku li mompumbwe yolusheno lwoonkondo dhi li 300MW.Pethimbo ndika, Namibia oha kutha olusheno lwoopelesenda omilongo ntano (50%) kOshitaasi shedhina Koeberg mu South Afrika.Sho South Afrika a holola kutya oku na uupyakadhi wolusheno omumvo gwa zi ko, Namibia okwa eta po omukalo gwokupaathana oompito pamukalo gwokudhima omahala gamwe omanga omakwawo ge na omulilo pomathimbo gontumba nogongandi.South Afrika oye ha gandja oopelesenda dhi li 75 dholusheno ndoka halu longithwa kiilongo moshitopolwa sha Afrika lyuumbugantu nenge tutye Southern African Development Community (SADC).Shilamba okwa li wo a popi kuyele kutya nolusheno ndoka Namibia taka kala ha mono okuzilila ku Zimbabwe lwo 180MW, otalu ka pitila mu South Afrika molwashoka ekwatathano meukililo lya Zimbabwe na Namibia okupitila molaina ya Caprivi, otali ka manithwa owala momumvo 2009.Namibia oha kutha wo olusheno okuzilila ku Zambia na Mozambique – sha ningwa okupitila mu shoka hashi ithanwa Southern Africa Power Pool (SAPP).Sho nee ehangano egandji lyolusheno lyokuSouth Afrika lyedhina Eskom, lya adhika kuupyakadhi wolusheno, Namibia okwa li a tameke okulongitha Iitaasi ye yolusheno ngaashi shoka shomakalamanya sha Van Eck shoka shi li mOvenduka.Elongitho lyolusheno olya indjipala noonkondo mu South Afrika pethimbo ndika na Eskom okwa kala nokupopya poompito dha yoolokathana kutya ita ka tsikila we negandjo lyolusheno kiilongo yilwe ngaashi sha kala.Omukuluntuwiliki gwa NamPower Paulinus Shilamba okwa popi mEtitatu lyoshiwike shika kutya oshimaliwa shoomiliyuna 10 (US$10 million) otashi ka gwedhwa koomiliyuna omilongo ne (US$40 million) ndhoka dha li dhi ikalekelwa molwiilonga mbika kuyele nuumvo.Oshimaliwa shika otashi ka kuthwa moshiketha shiimaliwa yi ikalekelwa ya NamPower yoobiliyuna mbali (N$ 2 billion).Molwekwatho ndika, ehangano lyokugandja olusheno mu Zimbabwe lyedhina Zimbabwe Electricity Supply Authority Holdings (ZESA), olya kwashilipaleke ngeyi kutya otali ka gandja olusheno ku NamPower uule woomvula ntano.Patsokumweuvathano ndyoka lya shainwa pokati ka NamPower na ZESA mu Febuluali nuumvo, NamPower ota ka pewa olusheno lwooMega Watts (MW) dhi li 150 nenge tutye 150 MW uule woomvula ntano.Shilamba ta ti ngeyi kutya ngashiingeyi okampani ye, otayi ka gwedha ko 30MW shoka tashi ka etitha NamPower a ka pewe olusheno kumwe lu li po 180MW.Omahangano ngaka golusheno gaali, pamwe nehangano lyokwaandjaganeka olusheno mu Zimbabwe lyedhina Zimbabwe’s Distribution Company (ZEDC), oga shaina etsokumwe lyoloona nosho wo okulanda olusheno moka NamPower ta gandja oshimaliwa shokunawapeka Oshitaasi sholusheno nokonima ota ka landa olusheno okuzilila ku Zimbabwe.Etanutho nenawapeko lyomashina gane gokugandja olusheno pOshitaasi sha Hwange, olya tameka nale.”Sigo oompaka, iinima ayihe otayi ende nawa notwa tegelela okupewa olusheno lwotango lwoonkondo dhi li 40MW mu Januali 2008 ngashi naanaa twa tsakumwe,” Shilamba ta popi ngaaka.Enenedhiladhilo, olyo ndika kutya eshina lya hugunina otali ka kala lya pwa okulongwa mu Aguste omumvo tagu ya (2008).Ominista yIikwamina nIikwankondo Erkki Nghimtina pamwe na mbushe gwe miilonga gwa Zimbabwe ngoka a li nale Leitenanda-Ndjayi Mike Nyambuya, omasiku ga zile ko oya li ya talelepo Oshitaasi shoka sholusheno nokwi italelako yoyene.Shilamba okwa li a lombwele iikundaneki mEtitatu mOvenduka kutya Oshitaasi shoka okwa tegelelwa shi kale sha pwa okulongwa oku ka thika pehulilo lyomumvo tagu ya, noonkundathana dha gwedhwa po kombinga yoshimaliwa shoka shoomiliyuna ndhoka omulongo (US$10 million) odhi na okuningwa andola ohela poshigongi shoka sha pulandwa shi ningilwe pu Victoria Fall.Omashina ngoka gane otaga vulu okupomba olusheno lwoonkondo dhi li 480MW, ashike ohaga kala taga dhimi molwashoka ohaga teka olwindji niilongitho nenge tutye ‘iipaarte’ oya kala hayi pumbu.Elongululo nenawapeko lyOshitaasi sholusheno sha Hwange, itali ka gandja owala uuwanawa ku Zimbabwe na Namibia, ashike oshinima oshiwanawa wo koshitopolwa ashihe sha Afrika lyuumbugantu.Pethimbo ndika, Namibia oku li mompumbwe yolusheno lwoonkondo dhi li 300MW.Pethimbo ndika, Namibia oha kutha olusheno lwoopelesenda omilongo ntano (50%) kOshitaasi shedhina Koeberg mu South Afrika.Sho South Afrika a holola kutya oku na uupyakadhi wolusheno omumvo gwa zi ko, Namibia okwa eta po omukalo gwokupaathana oompito pamukalo gwokudhima omahala gamwe omanga omakwawo ge na omulilo pomathimbo gontumba nogongandi.South Afrika oye ha gandja oopelesenda dhi li 75 dholusheno ndoka halu longithwa kiilongo moshitopolwa sha Afrika lyuumbugantu nenge tutye Southern African Development Community (SADC).Shilamba okwa li wo a popi kuyele kutya nolusheno ndoka Namibia taka kala ha mono okuzilila ku Zimbabwe lwo 180MW, otalu ka pitila mu South Afrika molwashoka ekwatathano meukililo lya Zimbabwe na Namibia okupitila molaina ya Caprivi, otali ka manithwa owala momumvo 2009.Namibia oha kutha wo olusheno okuzilila ku Zambia na Mozambique – sha ningwa okupitila mu shoka hashi ithanwa Southern Africa Power Pool (SAPP).Sho nee ehangano egandji lyolusheno lyokuSouth
Afrika lyedhina Eskom, lya adhika kuupyakadhi wolusheno, Namibia okwa li a tameke okulongitha Iitaasi ye yolusheno ngaashi shoka shomakalamanya sha Van Eck shoka shi li mOvenduka.Elongitho lyolusheno olya indjipala noonkondo mu South Afrika pethimbo ndika na Eskom okwa kala nokupopya poompito dha yoolokathana kutya ita ka tsikila we negandjo lyolusheno kiilongo yilwe ngaashi sha kala.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News