Iita iipe yokuya kosikola ya tukuka muumbugantu wa Sudan

Iita iipe yokuya kosikola ya tukuka muumbugantu wa Sudan

J UBA – “Mbika nayo iita,” okanona kamwe hoka kali okakwiita mUumbugantu wa Sudan taka popi ngaaka omanga ka thikamena epulakata limwe ndyoka lya li lya shangwa “Aanona ayehe naya ye kosikola …

Inaku thigala nando omunona gukwe konima.” Konima yomumvo ngaashingeyi konima yiita mbyoka ya kwata omimvo omilongo mbali noya dhipaga aantu omiliyuna yimwe oshinkwanu ntano nokuthiga aantu oomiliyuna yaana omalukalwa gawo, Aakwashigwana mUumbugantu wa Sudan oya tseyitha iita yokukondjitha okutseya okulesha nokushanga.Omuleli gwoshitopolwa shoka, Salva Kiir okwa tseyitha ngeyi kutya aanona ayehe mboka ye li kohi yomimvo dhokuya kosikola nayi ilopote kootundi oshiwike shika.Shika okweshi tseyitha konima sho ya pewa eyambidhidho lyoshimaliwa shoomiliyuna 200 (N$200 million) okuza kIigwanahangano opo omwaalu gwaanona moosikola gundambulwe nuumvo.Aanona aashona lela taya monika ye li oompadhi dhowala, ya dhengwa konkalo yiita noya sa ondjala otaya monika momapandaanda ye na ehalo okuya kosikola.”Ngele onda koko onda hala okuninga omhingindhila,” omunamimvo 12, Oliver Aligo ngoka e li wo othigwa yoHIV-AIDS ta popi ngaaka omanga ina tsikila ko kutya okwa hala okwiilonga Oshiingilisa shoka shi li elaka lyopaigwana omatuko goondhila.”Nangame onda hala okuninga omulongisikola nenge omundohotola,” okanona kamwe hoka kali taka monika ka zala okambindja konoma onene ka shangwa Unicef ta ka popi ngaaka.Pahokololo lyIigwanahangano aanona owala ye li 500 000 yomaanona ye li oomiliyuna mbali oshinkwanu mbali (2,2 million) mboka ye li kohi yomimvo dhokuya koshikola oyo haya yi kosikola dhopavi pethimbo ndika.Unicef okwa tegelela omwaalu nguka gu ka ndambulwe pethimbo lyosikola nuumvo opo okwaalesha nokushanga hoka ku li moshitopolwa shoka kwoopelesenda 76 ku shunwe pevi.Pethimbo aanona mboka yaa na elongo otaya monika ya humbata oondjato oombulau dhokosikola, omambo, oopena, noopena dhomakala yu uka kootundi dhawo dhotango.Pethimbo lyokafudho aanona oya li taya monika ya nyanyukwa noonkondo sho taya dhana nomatanga gokoompadhi, omatanga govoli nosh wo gombasketboll poosikola.Kapu na nando omukweshe gwa sha nando kapu na okapale kombasketboll mpoka …oshinima etameko,” omunambelewa gwa Unicef posikola yaanona mu Juba (Juba Primary School) ngoka e na uumbanda kutya otashi vulika muupale wumwe mu kale mu na oomboma ta popi ngaaka.”Iita oya thigi oshitopolwa shomuumbugantu wa Sudan sha dhedhauka,” Omukuluntu gwopavi gwa Unicef Rima Salah moshitopolwa shoka ta popi ngaaka.Ta ti oopelesenda owala 25 dhaanona oyo ya kala haya yi kosikola pethimbo lyiita yomimvo 21 moshitopolwa shoka mbyoka ya hulu mu Januali 2005.Omunona owala gumwe gwomaanona 100 oye ha vulu okumana osikola yopavi,” ta popi ngaaka.Kombinga huka oku na ompumbwe onene lela.Ombili kayi shi owala okumweneka oondjembo.”Konima yiita, aantu unene tuu uunona oya hala okumona lela omalunduluko.Epipi epe olyo owala ndyoka tali ka ninga ombili ndjika yi longe,” Salah ta popi.Kiir ngoka ayi pehala lyomuleli gwoorebele dhongundu Sudan People’s Liberation Movement (SPLM), ano konima yeso lya nakutotapo ongundu ndjika John Garang omumvo gwa zi ko, okwa popi kutya elongo olyo owala ondjila mokukondjitha uuthigona moshitopolwa shomuumbugantu wa Sudan.”Pethimbo ndali tandi koko opena yandje oya li etemo,” Kiir ta lombwele ngaala aanonasikola mboka ya li ya nyanyukwa noonkondo mu Juba.- NampaAFPKonima yomumvo ngaashingeyi konima yiita mbyoka ya kwata omimvo omilongo mbali noya dhipaga aantu omiliyuna yimwe oshinkwanu ntano nokuthiga aantu oomiliyuna yaana omalukalwa gawo, Aakwashigwana mUumbugantu wa Sudan oya tseyitha iita yokukondjitha okutseya okulesha nokushanga.Omuleli gwoshitopolwa shoka, Salva Kiir okwa tseyitha ngeyi kutya aanona ayehe mboka ye li kohi yomimvo dhokuya kosikola nayi ilopote kootundi oshiwike shika.Shika okweshi tseyitha konima sho ya pewa eyambidhidho lyoshimaliwa shoomiliyuna 200 (N$200 million) okuza kIigwanahangano opo omwaalu gwaanona moosikola gundambulwe nuumvo.Aanona aashona lela taya monika ye li oompadhi dhowala, ya dhengwa konkalo yiita noya sa ondjala otaya monika momapandaanda ye na ehalo okuya kosikola.”Ngele onda koko onda hala okuninga omhingindhila,” omunamimvo 12, Oliver Aligo ngoka e li wo othigwa yoHIV-AIDS ta popi ngaaka omanga ina tsikila ko kutya okwa hala okwiilonga Oshiingilisa shoka shi li elaka lyopaigwana omatuko goondhila.”Nangame onda hala okuninga omulongisikola nenge omundohotola,” okanona kamwe hoka kali taka monika ka zala okambindja konoma onene ka shangwa Unicef ta ka popi ngaaka.Pahokololo lyIigwanahangano aanona owala ye li 500 000 yomaanona ye li oomiliyuna mbali oshinkwanu mbali (2,2 million) mboka ye li kohi yomimvo dhokuya koshikola oyo haya yi kosikola dhopavi pethimbo ndika.Unicef okwa tegelela omwaalu nguka gu ka ndambulwe pethimbo lyosikola nuumvo opo okwaalesha nokushanga hoka ku li moshitopolwa shoka kwoopelesenda 76 ku shunwe pevi.Pethimbo aanona mboka yaa na elongo otaya monika ya humbata oondjato oombulau dhokosikola, omambo, oopena, noopena dhomakala yu uka kootundi dhawo dhotango.Pethimbo lyokafudho aanona oya li taya monika ya nyanyukwa noonkondo sho taya dhana nomatanga gokoompadhi, omatanga govoli nosh wo gombasketboll poosikola.Kapu na nando omukweshe gwa sha nando kapu na okapale kombasketboll mpoka …oshinima etameko,” omunambelewa gwa Unicef posikola yaanona mu Juba (Juba Primary School) ngoka e na uumbanda kutya otashi vulika muupale wumwe mu kale mu na oomboma ta popi ngaaka.”Iita oya thigi oshitopolwa shomuumbugantu wa Sudan sha dhedhauka,” Omukuluntu gwopavi gwa Unicef Rima Salah moshitopolwa shoka ta popi ngaaka.Ta ti oopelesenda owala 25 dhaanona oyo ya kala haya yi kosikola pethimbo lyiita yomimvo 21 moshitopolwa shoka mbyoka ya hulu mu Januali 2005.Omunona owala gumwe gwomaanona 100 oye ha vulu okumana osikola yopavi,” ta popi ngaaka.Kombinga huka oku na ompumbwe onene lela.Ombili kayi shi owala okumweneka oondjembo.”Konima yiita, aantu unene tuu uunona oya hala okumona lela omalunduluko.Epipi epe olyo owala ndyoka tali ka ninga ombili ndjika yi longe,” Salah ta popi.Kiir ngoka ayi pehala lyomuleli gwoorebele dhongundu Sudan People’s Liberation Movement (SPLM), ano konima yeso lya nakutotapo ongundu ndjika John Garang omumvo gwa zi ko, okwa popi kutya elongo olyo owala ondjila mokukondjitha uuthigona moshitopolwa shomuumbugantu wa Sudan.”Pethimbo ndali tandi koko opena yandje oya li etemo,” Kiir ta lombwele ngaala aanonasikola mboka ya li ya nyanyukwa noonkondo mu Juba.- NampaAFP

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News