Ekorapto tayi nyateke edhina lyaNamibia

Ekorapto tayi nyateke edhina lyaNamibia

A AWILIKI yopashigwana, iilyo yiikondo yopaumwene, aatseyinawa miikwaliko oya holola eyikwato lyawo kombinga yeindjipalo lyuulingilingi nekorapto ndyoka ta li londo mu Namibia, taya londodha kutya ethano lyoshilongo otali nyatekwa momeho giigwana yopaigwana.

Pethimbo lyomapulapulo, aakuthimbinga oya popi kutya oonkambadhala dhokuhwahwameka aapunguli yee ya pungule mu Namibia otadhi ka gumwa kuulingilingi, ekorapto nosho wo kelongithonayi lyomaliko ndyoka tali indjipala mu Namibia pethimbo ndika. Omugandjimulombo gwehangano lyopashigwana lyuuthemba womuntu nenge tutye National Society for Human Rights (NSHR), Dorkas Phillemon, okwa gandja eikwato lye moshinima shika noku indila kEpangelo li ka tuke oonkatu dhi iwetikile moshinima shika.Phillemon okwa popi kutya oshinima sha Avid Investments Corporation ngoka a pewa oshimaliwa sha Social Security Commission (SSC) shoomiliyuna omilongo ndatu (N$30 million) shoka a ndopa okushunitha nosho wo oshimaliwa shoomiliyuna ethele (N$100 million) sha Offshore Development Company (ODC) shoka sha kana otayi kakeke edhina nethano lyoshilongo.Kakele kokupopya kutya iigwana iipunguli otayi tala nokukonakona iinima mbika, okwa popi wo kutya aakwashigwana oyo taya ka mona iihuna tayi etwa kiinima mbika.Oshiwike sha zi ko NSHR okwa pititha olopota tayi popi kutya mehwata lyiikondo yepangelo lya Namibia itatu kehe, shimwe shomuyo osha nipulwa iimaliwa nenge tutye osha ningilwa uulingilingi nekorapto.Omukuluntuwiliki gwaNSHR, Phil ya Nangolo, okwa popi kutya omwaalu gwAanamibia mboka ya ninga iihakanwa yekorapto nenge tutye ya tseya omuntu ngoka a ninga oshihakanwa shekorapto ogwa li pokati koopelesenda 34 no 45 omumvo gwa zi ko.NSHR okwa tsikile ngeyi kutya oshinima shoka osha li sha etwa koveta nenge okomisi yi na sha nekorapto ndjoka ya li yaa po, naantu oya kala nokwiipwililikila omalombwelo niinakugwanithwa okulonga meimonikilo.Oshikondo shika tashi popi kutya elongo olya pumbiwa okugandja uuyelele moshigwana kombinga yekorapto.Pethimbo a li ta popi niikundaneki, Tarah Shaanika, ngoka e li omukuluntuwiliki gwa Namibia Chamber of Commerce and Industry (NCCI), okwa ti oshi li owala pauyuuki ngele uuyuuki tau longwa mOmpangu nenge tutye paveta.Okwa ti kutya oshilongo oshi na iikondo yopaveta yi ithikamena nawa notayi longo memanguluko mbyoka tayi vulu nee okukatukila onkatu omunuusama kehe.”Tu gandjeni ompito koshikondo shuuyuuki nokugandja wo ompito kOompangu dhi ninge omatokolo miinima yoludhi nduka,” Shaanika ta popi ngaaka.Okwa hokolola ngeyi kutya oshinima sha BEE osha mbwalangandja na itashi vulu okupewa uusama molwaantu oohandimwe mboka ya kaka.Martin Mwinga ngoka e li omusokoni nomukomendi miikwaliko noku li wo omuniilonga mOmbaanga yOtango yOpashigwana nenge First National Bank, okwa popi kutya aakwashigwana oya tegelela nondjuulukwe onene okupewa iizemo yokomisi yomapulapulo.Mwinga okwa ti iizemo yookomisi dhomapulapulo inayi tulwa natango moshigwana, shoka sha tula wo Epangelo monkalo ya kilikita.”Omupresidende okwa popi nonyanya kombinga yekorapto.Okwa tula nokuli ekondjitho lyuulingilingi nekorapto monkatu yotango.Ashike oshinima shoka shi li eshongo enene osho owala okukala nuuyelele nosho wo okutamaneka mboka taya fekelelwa epogolo,” Mwinga ta popi.Ongundu yompilameno yedhina Congress of Democrats (CoD) oya gandja wo eikwato lyawo kombinga yuulingilingi nekorapto, tayi popi kutya ethimbo ongashiingeyo Aanamibia ya thikame nokukondjitha iinima mbika.Omupresidende gwoCoD, Ben Ulenga okwa tamaneke kutya ongundu tayi pangele yoSwapo Party otayi uvitha kutya oya hala okundjitha uulingilingi nekorapto ihe ngele kwa luudha oyo tayi kutha ombinga miilonga ya nyata.Ulenga okwa ti nando nee Omupresidende Hifikepunye Pohamba a kala noku uvitha kutya okwa hala okukondjitha uulingilingi nekorapto mepangelo lye okuza owala kesiku a yi koshipundi shuupresidende, okwa ndopa okugeela aakwaswapo naakwanepangelo aakuluntu mboka taya tamanekelwa iilonga yuulingilingi nekorapto mEpangelo nomiikondo yEpangelo.”Omupresidende otashi vulika a kanithe esimano lye unene tuu kombinga yokukondjitha uulingilingi molwashoka otashi ka kala oshidhigu okugeela yamwe yomaanambelewa aakuluntu ngele nani ota etha yalwe inaya geelwa,” Ulenga ta popi ngaaka.Omugandjimulombo gwehangano lyopashigwana lyuuthemba womuntu nenge tutye National Society for Human Rights (NSHR), Dorkas Phillemon, okwa gandja eikwato lye moshinima shika noku indila kEpangelo li ka tuke oonkatu dhi iwetikile moshinima shika.Phillemon okwa popi kutya oshinima sha Avid Investments Corporation ngoka a pewa oshimaliwa sha Social Security Commission (SSC) shoomiliyuna omilongo ndatu (N$30 million) shoka a ndopa okushunitha nosho wo oshimaliwa shoomiliyuna ethele (N$100 million) sha Offshore Development Company (ODC) shoka sha kana otayi kakeke edhina nethano lyoshilongo.Kakele kokupopya kutya iigwana iipunguli otayi tala nokukonakona iinima mbika, okwa popi wo kutya aakwashigwana oyo taya ka mona iihuna tayi etwa kiinima mbika.Oshiwike sha zi ko NSHR okwa pititha olopota tayi popi kutya mehwata lyiikondo yepangelo lya Namibia itatu kehe, shimwe shomuyo osha nipulwa iimaliwa nenge tutye osha ningilwa uulingilingi nekorapto.Omukuluntuwiliki gwaNSHR, Phil ya Nangolo, okwa popi kutya omwaalu gwAanamibia mboka ya ninga iihakanwa yekorapto nenge tutye ya tseya omuntu ngoka a ninga oshihakanwa shekorapto ogwa li pokati koopelesenda 34 no 45 omumvo gwa zi ko.NSHR okwa tsikile ngeyi kutya oshinima shoka osha li sha etwa koveta nenge okomisi yi na sha nekorapto ndjoka ya li yaa po, naantu oya kala nokwiipwililikila omalombwelo niinakugwanithwa okulonga meimonikilo.Oshikondo shika tashi popi kutya elongo olya pumbiwa okugandja uuyelele moshigwana kombinga yekorapto.Pethimbo a li ta popi niikundaneki, Tarah Shaanika, ngoka e li omukuluntuwiliki gwa Namibia Chamber of Commerce and Industry (NCCI), okwa ti oshi li owala pauyuuki ngele uuyuuki tau longwa mOmpangu nenge tutye paveta.Okwa ti kutya oshilongo oshi na iikondo yopaveta yi ithikamena nawa notayi longo memanguluko mbyoka tayi vulu nee okukatukila onkatu omunuusama kehe.”Tu gandjeni ompito koshikondo shuuyuuki nokugandja wo ompito kOompangu dhi ninge omatokolo miinima yoludhi nduka,” Shaanika ta popi ngaaka.Okwa hokolola ngeyi kutya oshinima sha BEE osha mbwalangandja na itashi vulu okupewa uusama molwaantu oohandimwe mboka ya kaka.Martin Mwinga ngoka e li omusokoni nomukomendi miikwaliko noku li wo omuniilonga mOmbaanga yOtango yOpashigwana nenge First National Bank, okwa popi kutya aakwashigwana oya tegelela nondjuulukwe onene okupewa iizemo yokomisi yomapulapulo.Mwinga okwa ti iizemo yookomisi dhomapulapulo inayi tulwa natango moshigwana, shoka sha tula wo Epangelo monkalo ya kilikita.”Omupresidende okwa popi nonyanya kombinga yekorapto.Okwa tula nokuli ekondjitho lyuulingilingi nekorapto monkatu yotango.Ashike oshinima shoka shi li eshongo enene osho owala okukala nuuyelele nosho wo okutamaneka mboka taya fekelelwa epogolo,” Mwinga ta popi.Ongundu yompilameno yedhina Congress of Democrats (CoD) oya gandja wo eikwato lyawo kombinga yuulingilingi nekorapto, tayi popi kutya ethimbo ongashiingeyo Aanamibia ya thikame nokukondjitha iinima mbika.Omupresidende gwoCoD, Ben Ulenga okwa tamaneke kutya ongundu tayi pangele yoSwapo Party otayi uvitha kutya oya hala okundjitha uulingilingi nekorapto ihe ngele kwa luudha oyo tayi kutha ombinga miilonga ya nyata.Ulenga okwa ti nando nee Omupresidende Hifikepunye Pohamba a kala noku uvitha kutya okwa hala okukondjitha uulingilingi nekorapto mepangelo lye okuza owala kesiku a yi koshipundi shuupresidende, okwa ndopa okugeela aakwaswapo naakwanepangelo aakuluntu mboka taya tamanekelwa iilonga yuulingilingi nekorapto mEpangelo nomiikondo yEpangelo.”Omupresidende otashi vulika a kanithe esimano lye unene tuu kombinga yokukondjitha uulingilingi molwashoka otashi ka kala oshidhigu okugeela yamwe yomaanambelewa aakuluntu ngele nani ota etha yalwe inaya geelwa,” Ulenga ta popi ngaaka.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News