Efundja lya hanagula po omagumbo nomaliko gAakwashigwana pOmalinda nomoshitopolwa

Efundja lya hanagula po omagumbo nomaliko gAakwashigwana pOmalinda nomoshitopolwa

E TATA lyondoolopa ya Mariental moshitopolwa sha Hardap olya ponokelwa ishewe kefundja enene, sho omiyelo dhondama ya Hardap dha egululwa molwashoka omwa li omeya ogendji noonkondo.

Oofaalama dhimwe nomapya popepi nOsikema ya Hardap Irrigation Scheme, nayo oya yi wo kohi yomeya ngaka. Aakalimo yomondoolopa naatondokinkugo mboka ya popi nOshifo shika, oye shi zimine kutya efundja ndika oli vule ndyoka lya li lya dhenge ondoolopa ndjika momumvo 2000, ndyoka lya li lya pula ookamapni dho asuransi oshimaliwa shOondola oomiliyuna omilongo ndatu sigo omilongo ndatu na ntano lwaampoka.Konima yefundja lyomomumvo 2000, omakonakono ngoka ga ningwa po oga li ga mono kutya ngele okwa ka holoka ishewe oshinima shatya ngaaka mondoolopa, ookampani dho asuransi itadhi ka vula okufuta aantu mboka omagumbo gawo ga hanagulwapo oshimaliwa sha konda pOondola oomiliyuna omilongo mbali.Oshikando shotango ondoolopa ndjika ya li ya dhengwa kefundja osha li momumvo 1972, sho omiyelo dhondama ya Hardap dha li dha egululwa okwapwa, konima yoomvula 10 sho ya tungwa momumvo 1962.Okuza mpoka, efundja olya ka holoka mo ishewe mo 1974 no 1976.Pokati kuusiku wEtitano nongula yOsoondaha, omagumbo taku tengenekwa ge li 122 noongeshefa dhi li 78 pondingandinga yondoolopa, oga li ge li kohi yomeya.Aantu oya li ya ka konga uuholomeno pOohosteala nopOosikola dhopopepi nomomagumbo goofamili dhawo ngoka ge li pomahala ga londa.Ondoolopa oya thigwa kayi na ondalasipota molwashoka oongalashe dhomahooli odhi li kohi yomeya na epandaanda enene mondoolopa olya li lya fa omulonga.Iihauto ya li yu uka ko South Afrika nenge tayi zi ko, oya li ya kankamekwa molwashoka mOmalinda itamu vulu okupitwa.Omunambelewa omukuluntu gwa Malinda Paul Nghiwilepo okwa popi kutya opate otashi vulika yi ka vule ashike okulongithwa ngula, ihe osha hanga aniwa kutya onkalo yombepo oyi li ngiini.Manga ehangano egandjimeya lya NamWater olya li ngaa lya kambadhadhala okukondolola ekutho mo lyomeya mondama ya Hardap, Muni gwa Malinda nomahangano galwe omakwatheli – mwa kwatelwa ehangano lyomushigakano omutiligane na Road Authority, oya li ya tula po okangundu okamatukinkugo.Okangundu haka oka kwatelwa komeho kOshikondo shomakwathelo gopaulumompumwe shi li mOmbelewa yOmuprimaminista.Omiyelo dhondama ya Hardap odha li dha egululwa oshikando shotano mEtine lya zi ko, konima sho momundhingoloko mwa lokwa omvula onene.Omeya ngoka haga tondokele mondama ndjika ohaga zi komilonga dha konda pu hetatu, mwa kwatelwa gwa Fish River, Schilp nongwa Kub, ndhoka adhihe dha li tadhi vuluka pethimbo ndyoka.Menindjela gwa Namwater pOmalinda Wessel Du Plessis okwa ti ongula yOlyomakaya, mondama ya Hardap omwa li mu na omeya goopelesenda 105,4, ihe uusiku wOlyomakaya omeya oga li poopelesenda 110.Molyomakaya ogo tuu ngoka, Du Plessis okwa li a lopota kutya mondama omwa li tamu ya omeya ogendji, ge vule ngoka taga piithwamo.Potundi ontihamano mOlyomakaya, ondama ndjoka oya li tayi pititha mo omeya gopokubikimeta 3 000 mosekonde, omanga ngoka ga li tage ya mo ga li pookubikimeta 5 5000 mosekonde.OOSIKOLA OTADHI PATA Omutenya gwOsoondaha, aantu ye li 44 oya li ya tondokelwa nokuhupithwa moofaalama dhomomundhingoloko gwa Malinda, omanga iilyo yEtanga lyEgameno ya li tayi kondolopa oshitopolwa shoka sha dhengwa kefundja, nelalakono okukelela aapiyaganeki kaya iteyele momagumbo ngoka ga fadhukwapo.Potundi ontimulongo notiyali yongula mOsoondaha, aatondokinkugo oya li ya hupitha aantu ye li 30 pofaalama yimwe yiingulu yi li pondje yondoolopa, ye li 10 pooplota dhimwe na yane mpaka naampeyaka mondoolopa yoyene.Ngoloneya gwoshitopolwa sha Hardap Katrina Hanse mOlyomakaya okwa li a popi kutya Oprimasikola ya Sonop nayi patwe, sigo onkalo ya shuna kuuwanawa.Aantu mboka ya kuthwa moshiponga ngashiingeyi oya pewa omulalo mOohotela pOosikola molwashoka aalongwa oya shuna komagumbo.Kepulo ngele iinima yaalongwa oyi li tuu megameno, Nghiwilepo okwa ti aatonateli yOohostela opo ye li okutala kutya itayi nyengwa.Hanse, ngoka naye mwene i ikwatela ko wo moonkambadhala dhokukwathela aantu mboka ya gumwa komeya ngaka, okwa ningi eindilo aakalimo yomondoolopa yawo ya kale ya ngungumana.Hanse okwa geela unene mboka ya tinda okukuthwa momahala ga nika oshiponga naanambelewa mElelo lyoshitopolwa sha Hardap, mboka inaya hala aniwa okugandja iihauto yElelo lyoshitopolwa.”Yamwe oya tala ko efundja ndika ong’oshinima oshishona na onda gandja nee elombwelo kutya kehe gumwe na kwathele, opo onkalo yi hwepopekwe,” Hanse ta popi.Ta ti, oshinima shika inashi guma ashike Aamalinda, ihe Aanamibia ayehe.Hanse ota lopota kOmupresidende Hifikepunye Pohamba mowili kehe kombinga yonkalo.Aakalimo yomondoolopa naatondokinkugo mboka ya popi nOshifo shika, oye shi zimine kutya efundja ndika oli vule ndyoka lya li lya dhenge ondoolopa ndjika momumvo 2000, ndyoka lya li lya pula ookamapni dho asuransi oshimaliwa shOondola oomiliyuna omilongo ndatu sigo omilongo ndatu na ntano lwaampoka.Konima yefundja lyomomumvo 2000, omakonakono ngoka ga ningwa po oga li ga mono kutya ngele okwa ka holoka ishewe oshinima shatya ngaaka mondoolopa, ookampani dho asuransi itadhi ka vula okufuta aantu mboka omagumbo gawo ga hanagulwapo oshimaliwa sha konda pOondola oomiliyuna omilongo mbali.Oshikando shotango ondoolopa ndjika ya li ya dhengwa kefundja osha li momumvo 1972, sho omiyelo dhondama ya Hardap dha li dha egululwa okwapwa, konima yoomvula 10 sho ya tungwa momumvo 1962.Okuza mpoka, efundja olya ka holoka mo ishewe mo 1974 no 1976.Pokati kuusiku wEtitano nongula yOsoondaha, omagumbo taku tengenekwa ge li 122 noongeshefa dhi li 78 pondingandinga yondoolopa, oga li ge li kohi yomeya.Aantu oya li ya ka konga uuholomeno pOohosteala nopOosikola dhopopepi nomomagumbo goofamili dhawo ngoka ge li pomahala ga londa.Ondoolopa oya thigwa kayi na ondalasipota molwashoka oongalashe dhomahooli odhi li kohi yomeya na epandaanda enene mondoolopa olya li lya fa omulonga.Iihauto ya li yu uka ko South Afrika nenge tayi zi ko, oya li ya kankamekwa molwashoka mOmalinda itamu vulu okupitwa.Omunambelewa omukuluntu gwa Malinda Paul Nghiwilepo okwa popi kutya opate otashi vulika yi ka vule ashike okulongithwa ngula, ihe osha hanga aniwa kutya onkalo yombepo oyi li ngiini.Manga ehangano egandjimeya lya NamWater olya li ngaa lya kambadhadhala okukondolola ekutho mo lyomeya mondama ya Hardap, Muni gwa Malinda nomahangano galwe omakwatheli – mwa kwatelwa ehangano lyomushigakano omutiligane na Road Authority, oya li ya tula po okangundu okamatukinkugo.Okangundu haka oka kwatelwa komeho kOshikondo shomakwathelo gopaulumompumwe shi li mOmbelewa yOmuprimaminista.Omiyelo dhondama ya Hardap odha li dha egululwa oshikando shotano mEtine lya zi ko, konima sho momundhingoloko mwa lokwa omvula onene.Omeya ngoka haga tondokele mondama ndjika ohaga zi komilonga dha konda pu hetatu, mwa kwatelwa gwa Fish River, Schilp nongwa Kub, ndhoka adhihe dha li tadhi vuluka pethimbo ndyoka.Menindjela gwa Namwater pOmalinda Wessel Du Plessis okwa ti ongula yOlyomakaya, mondama ya Hardap omwa li mu na omeya goopelesenda 105,4, ihe uusiku wOlyomakaya omeya oga li poopelesenda 110.Molyomakaya ogo tuu ngoka, Du Plessis okwa li a lopota kutya mondama omwa li tamu ya omeya ogendji, ge vule ngoka taga piithwamo.Potundi ontihamano mOlyomakaya, ondama ndjoka oya li tayi pititha mo omeya gopokubikimeta 3 000 mosekonde, omanga ngoka ga li tage ya mo ga li pookubikimeta 5 5000 mosekonde.OOSIKOLA OTADHI PATA Omutenya gwOsoondaha, aantu ye li 44 oya li ya tondokelwa nokuhupithwa moofaalama dhomomundhingoloko gwa Malinda, omanga iilyo yEtanga lyEgameno ya li tayi kondolopa oshitopolwa shoka sha dhengwa kefundja, nelalakono okukelela aapiyaganeki kaya iteyele momagumbo ngoka ga fadhukwapo.Potundi ontimulongo notiyali yongula mOsoondaha, aatondokinkugo oya li ya hupitha aantu ye li 30 pofaalama yimwe yiingulu yi li pondje yondoolopa, ye li 10 pooplota dhimwe na yane mpaka naampeyaka mondoolopa yoyene.Ngoloneya gwoshitopolwa sha Hardap Katrina Hanse mOlyomakaya okwa li a popi kutya Oprimasikola ya Sonop nayi patwe, sigo onkalo ya shuna kuuwanawa.Aantu mboka ya kuthwa moshiponga ngashiingeyi oya pewa omulalo mOoho
tela pOosikola molwashoka aalongwa oya shuna komagumbo.Kepulo ngele iinima yaalongwa oyi li tuu megameno, Nghiwilepo okwa ti aatonateli yOohostela opo ye li okutala kutya itayi nyengwa.Hanse, ngoka naye mwene i ikwatela ko wo moonkambadhala dhokukwathela aantu mboka ya gumwa komeya ngaka, okwa ningi eindilo aakalimo yomondoolopa yawo ya kale ya ngungumana.Hanse okwa geela unene mboka ya tinda okukuthwa momahala ga nika oshiponga naanambelewa mElelo lyoshitopolwa sha Hardap, mboka inaya hala aniwa okugandja iihauto yElelo lyoshitopolwa.”Yamwe oya tala ko efundja ndika ong’oshinima oshishona na onda gandja nee elombwelo kutya kehe gumwe na kwathele, opo onkalo yi hwepopekwe,” Hanse ta popi.Ta ti, oshinima shika inashi guma ashike Aamalinda, ihe Aanamibia ayehe.Hanse ota lopota kOmupresidende Hifikepunye Pohamba mowili kehe kombinga yonkalo.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News