Shuneni komagumbo: Ndeitunga ta ti

OMUKULUNTU gwOpolisi moNamibia Inspekta-Ndjayi Sebastian Ndeitunga okwa kumagidha oonanona yoonakulwa aakulu mboka ye li ya kalela Oombelewa pOkandjengedi ya shuna komagumbo nosho wo ya kale taya ihumbata nawa.

Ndeitunga shika okwa li e shi lombwele aanona mbaka sho a li e ya popitha mOsoondaha ndjika ya zi ko. Okwa lombwele aanona mbaka kutya naya kale ye na einekelo kutya otaya ka kutwa miilonga yOpolisi, yUutonatelindholongo noshowo Etanga lyEgameno ye. Okwa ti Epangelo otali ende tali kutha ko nokukutha ko sigo ayehe taya mono iilonga mEpangelo nosho tuu. Ndeitunga ta lombwele aanona mbaka kutya Swapo okwa kondjela oshilongo shika, pamwe naamboka ya li kombanda naamboka ya li meni sigo te shi mangulula.
Sho nee sha manguluka osha ningilwa Ekotampango ndyoka olyo li li yina yOoveta adhihe dhoshilongo, ndyoka wo lya tula po Opolisi yi tale kutya Oveta nElandulathano olya gwanithwa po mu Namibia a manguluka. Mekotampango omo tuu moka, omwa popiwa omauthemba gaantu ayehe moNamibia nOpolisi oya pewa yi tale kutya hamuntu ta yonene mukwawo uuthemba we. Tashi mpoka pwa hulila uuthemba wa mukweni woye opo tau tameke, tau ende pamwe noshinakugwanithwa.
‘Opu na okukala pu na elandulathano opo tu kaleni tulyeni melandulathano, katu ninge ngashi twa hala. Tu haningeni yakwetu iinima iiwinayi. Onda hala nee ndi mu lombwele kutya opo mu kutwe mOpolisi nenge mEtanbga lyEgameno omu na okukala mu na elandulathano, evuliko kAakuluntu yeni nokOoveta dhoshilongo. Yamwe yomune oothigwa, mwa valwa kaakuluntu yeni ya li ye na omalandulathano. Onkee omu na okukaleka po iiholelwa iiwanawa yaakuluntu yeni ethimho alihe naapehe mpoka mu li. Otashi vukika yamwe mwa monene Osikola ndele kamwa li mwa hala okwiilonga. Yamwe ya li miilonga ndele kaya li taya vulu okudhiginina iiklonga yawo noyiikutha mo miilonga nokuya muuyuni, yo ngashiingeyi omo ye li mokati keni m oka taya pula ishewe ya pewe iilonga, yo mboka yiikutha mOsikola, taya pula ya taambwe mOosikola. Yamwe oya li ye na nokuyelwa mOpolisi ndele taya zi mo molu okuhavulika kwawo nenge molu okuhavula iilonga kwawo, nonena oye li ishewe mongundu yeni taya pula ya pewe iilonga.Otamu ningi ngiini ngawo, aanona yetu? Omwa uka peni. Omu wete oshigwana shemu panda ngawo? Tamu shekitha nongundu yoSwapo yi na omalandulathano omawanawa, mu li nee poombelewa dhoSwapo ngeyi po kapu na omayakulo giihwapo guundjugo, gomeya nosho tuu. Omeya ngoka tamu longitha mub thike mpano, otamu ka thiga ombelewa ndjika yi li moongunga, oshoka Oswapo kayi na iimaliwa oyindji yokufuta omeya ga longithwa pamukalo nguka gwaa na elandulathano,’ Ndjayi Ndeitunga ta lombwele aanona yoonakulwa aakulu. Ta ti Epangelo oli li pa ‘Shihengehenge osha kati kamwe’ sigo ayehe taya mono iilonga. Ta ti hayo ayeke taya kongelwa iilonga, ihe aakwashigwana ayehe, ano aagundjuka ayehe naamboka kaya li kombanda nenge inaya valwa koonakulwa aakulu. Ndeitunga ta ti, ngashi momakuto tage ya mOpolisi, otamu ka kutwa aanona yoonakulwa aakulu, naayakwawo mboka kaye shi yoonakulwa aakulu, unene mboka ya pita nawa Ograde 12, oshoka ethimbo olya pya, Opolisi nayo yi kale tayi kutu mboka ya pita nawa eilongo lyawo. Okwa ti aanona yoonakuklwa aakulu oye li lwopomayovi gahetatu lwaampoka, na itaya vulu okupewa iiloonga ayehe kumwe pethimbo limwe. Otaku ende ngaa taku kuthwa ngashi tashi vulika. Ta lombwele aanona mbaka kutya aakuluntu yawo yamwe, ano oonakulwa aakulu nayo otaya pula iilonga, ashike oye li monkalo yeuvathano nEpangelo, nonando ye na ngaa omahangano gawo goku ya popila ko. Oya lombwelwa ya kale komagumbo manga Epangelo tali ungaunga nonkalo nyawo noye shi zimina. ‘Ano nane yanona osho mu ninga, manga Epangelo tali ungaunga nonkalo yeni yiilonga neilongo,’ Ndeitunga ta ti ngawo noku ya indila yi ikwate nawa opo kayi iyonene okupewa iilonga. Ndjayi Ndeitunga ta ti kutya omakuto gawo otaga ka tameka kOombelewa dhokIitopolwa nIitopolwa na onawa kehe gumwe aye koshitopolwa shaandjawo, oshoka omakuto otaga ka ningw ataga endele kOombelewa dhOogavena yIitopolwa yawo. Ta ti mboka taya kala ya kuthwa omanyala, itaya ka mona we iilonga mEpangelo. Te ya lombwele kutya oshinima shoka ya ningile shokukapata ontopa ya Kandjengedi, aantu ya kale itaya vulu okupita po, kasha li mondjila na inashi ningwa we tuu nande. Ngoka te ke shi ninga otaka katukilwa onkatu ya kwata miiti.
‘Aantu yamwe esiku ndyoka oya li taya fala aasimba yawo kOshipangelo, otashi vulika opo ya monena mpoka molwashoka opate omwa li mwe yi pata. Yamwe oya li nomidhimba dhaantu yawo taya ka fumvika, otashi vulika opo dha ningila nayi mpoka. Oshike shono. Oshili, mboka ya gandjele elombwelo lyatya ngawo, kaye shi we okukutwa mOpolisi nenge mEtanga lyEgameno oshoka otaya ka teya po omatanga ngaka, moku ka gandja omalombwelo gatya ngawo gokuninga omakanka nomahololomadhilaadhilo ngoka ga indikwa mOpolisinomEtanga lyEgameno.
‘Omuntu a tya ngawo ke shi we okwiinekelwa,’ Ndeitunga, ngoka a li a ende pamwe na Komanda gwOpolisi mOshana Komufala gwOpolisi Ndahangwapo Kashihakumwa nAakuluntu yalwe mopolisi ye, ta ti ngawo. Te ya lombwele ya kaleke ehala lyombelewa yoSwapo lya yela ethimbo alihe.
Te ya lombwele wo ya kale haya ka kotha nziya, ndele haku kala taya yogelele uusiku auhe nokuyonena aakalimo yomagumbo gaampoka oomposi nevululuko. Aanona oya lombwele Ndjayi Ndeitunga kutya oya uvako notaye kiiyutha kwaashoka a popya.