OSHIKONDO shoomina osha piti muudhigu momumvo 2008, omolwa omahupilo guuyuni ga li taga shongola.Shika osha popiwa momushangwahokololo gUuministeli Woomina.
Omushangwahokololo gwo 2008-2009 ogwa ti omvula ndjoka oyo unene ya li ondhigu kuuministeli mbuka sho uupyakadhi womahupilo nowo pashimaliwa wa holoka no wa li wuna oshilanduli oshinene moNamibia unene tuu koshikondo shoomina, minista, Erkki Nghimtina okwa ulike mehokololo lye ndyoka a tula komeho goshigongi shopashigwana metiyali.Okwa shanga ta ti omanga uudhigu momahupilo nomiimaliwa yuuyuni inaau holoka mokati komumvo 2008, oondando dhiikwamina odha li dhili nawa, noshikondo shoomina osha li tashi landitha nawa , no sha gandja ooperesenda 12,4 kiilongomwa ayihe ya Namibia, naashika osha li sha kalela po ooperesenda 58 dhiiyemo ya zi miitumwa pondje ya Namibia.Etegameno oondyoka kwa li kutya oshikondo shoomina otashi ka kuta aantu oyendji ndele shika osha shunithwa monima, sho oshikondo sha li sha thiminikwa shi kuthe ooperesenda 18 dhaaniilonga miilonga.Nonando ongawo Uuministeli owa taamba konyala oodola oomiliona 529, 8 iimaliwa ha yi futwa kwaamboka yena uuthemba wokumina iifulwa mevi ya Namibia. Oomiliona 469 dhomiimaliwa mbika odha zi mokufula okawe.Iifuta koomina dho uraniuma oya li oodola oomiliona 11, 5, okuza mouraana ndjoka ya longwa omumvo ngoka yootona 5,0784.Opwa tegelelwa okufula ouraniuma ku koke unene okushi talela metungepo lyoomina ngaashi, Areva po Trekkopje, Etango popepi na Goanikontes moshitoplwa shErongo ndhoka dha tegelelwa okutameka iilonga mbala.Oshikondo shiikwamevi mUuministeli woomina osha tameka ethaneko dhila dhilo okueetapo ekonakono lyomudhingoloko palongelokumwe naa yambidhidhi yehumokomeho.Shika ota shi shoneke unene tuu shono pena okufula ouranium taku koko, opo pa talike nkene iilonga mbika ta yi eta uuwanawa kaantu yaNamibia, pahapu dhomukuluntu gwoshikondo shika omundohotola, Gabi Schneider.Konyala aanamina aashona 224 ota ku tiwa oya mono elongo opo ya hwepopeke omukalo gwawo gokumina iikwamina.Uuministeli owa ngongapo woo omilandu dhina sha nenkondopeka lyaaluudhe, molusheno, miikwamahooli nomiikwamina, ndele ndhika adhihe odha tegelelwa dhi manithwe kepangelo opo ihe otadhi tseyithwa nokutulwa miilonga.Uuministeli momushangwahokololo gwawo owa gumu woo koshinima shomudhingoloko gwa nyatekwa kokumina moShomeya.Omakonakono oga ningwa mevi opo pu talike enyateko lyevi. Oosampula dhevi dhili 550 odha kuthwa pomahala ogendji opo pa talike ekako kombinga yiikwamina ngaashi arsenic, lead, cadmium, copper nozinc.Ekonakono lyomudhingoloko olya ningwa nokumanithwa, omakonakono gopaunamiti oga ningwa kaantu ya Shomeya,noshowo oga ningwa kiilongomwa yopaunamapya moshitopolwa.Opwa gandjwa omayele kutya ehala lyopopepi nomina lyaa longithwe unene shina sha nokulonga iikulya ndele lilongithwe ashike kombinga yiikwafabulika.Ehangano ndyoka olyo mwne gwohite ya Shomeya olya zimine opo li pingakanithe evi ndyoka lya nyatekwa komina naandyoka lili nawa kuuzilo woshilando opo ndika lilongithwe oku longa iikulya.
Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for
only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!