Banner Left
Banner Right

Oshikondo shEpangelo sha Psemas sha kuthwa oshimaliwa pakengelelo

Oshikondo shEpangelo sha Psemas sha kuthwa oshimaliwa pakengelelo

U UMINISTELI wIimaliwa owa ningila aagandji yomayakulo gopaunamiti yane iipotha yekengelelo paulingilingi okukutha oshimaliwa moshikondo shokufutila aaniilonga yEpangelo iifuta yopaunamiti nenge tutye Public Servants Medical Aid Scheme (Psemas) – sha ningwa muule woomvula mbali dha zi ko.

Uuministeli owa indike wo oondohotola dhimwe nosho wo aapangi yomayego yamwe opo kaaya indile we oofuto dhaavu okuzilila koshikondo shoka sha Psemas, Amushanga omukuluntu mUuministeli wIimaliwa Calle Schlettwein ta popi ngaaka mEtitano lya zi ko. Oshimaliwa shoka sha yakwa muuministeli mbuka, oshi li poomiliyuna ntano lwaampoka nando nee otashi vulika shi kale shi vulithe po pomwaalu ngoka, Schlettwein ta popi ngaaka.Epangelo olya longitha konyala oomiliyuna omathele gahamano (N$600 million) miilyo yawo yi li 140 000, ashike iilyo owala yi li 60 000 oyo hayi futu uukwashilyo.Mu yimwe yomiipotha mbyoka yopaukiliminola, Uuministeli owa ninga nale iipotha yokufutitha yamwe yomaagandji yomayakulo gopaunamiti, omanga iipotha yilwe opo natango tayi ka pulakenwa inayi manithwa natango.Oyindji yomiipotha mbyoka, oya ningilwa nee Oondohotola, oondohotola dhomayego, oaputeka nOsenda yomazulo – mpoka taku popi kutya aantu nenge tutye iikondo ya tumbulwa ohaya pula oshimaliwa sha pitilila shoka ye na okupula momayakulo ngoka ya gandja koonakupangwa mboka haya futilwa kEpangelo, Schlettwein ta popi ngaaka.Oyindji yomiipotha mbika, oya ningilwa komahala komikunda hoka kaku na naanaa aanambelewa yopaunamiti oyendji, ondokumende ndjoka yi li mokake goThe Namibian tayi ulike ngaaka.Osenda yOmazulo oya li ya pulwa yi shunithe oshimaliwa shoka ya pula sha pitilila, omanga Omundohotola CMJ Ward ngoka ha pangele poKatima Mulilo a kanitha uuthemba we okwiindila oshimaliwa ku Psemas, molwashoka aniwa okwa pula oshimaliwa sha pitilila noonkondo momayakulo gokumona Ndohotola.Pethimbo ndika Psemas ota pula okupitila mOmpangu opo Ward a fute oshimaliwa shoomiliyuna 6,27.Moshipotha shilwe moka Omundohotola gwontumba a hulitha omathimbo ga zi ko, Epangelo olya ningi eindilo li futwe oshimaliwa tashi zi moshiketha sha nakusa molwashoka okwa li a pula oshimaliwa sha pitilila okuza moshiketha sha Psemas, Schlettwein ta popi ishewe ngaaka.Oshipotha oshikwawo, Omundohotola gwomOvenduka ngoka ga longele Epangelo, okwa pula oshimaliwa shi li pomiliyuna yimwe oshinkwanu ne (N$1,4 million) momayakuklo yopaunamiti ngoka ha longo paumwene nenge tutye pethimbo ke li miilonga yEpangelo.Oshinima shika otashi konakonwa wo ku talike ngele okwa yi pondje yooveta nomalandulathano ga Psemas, Schlettwein ta popi.Nando nee Schlettwein okwa tindi okugandja okomenda miinima yaantu koohandimwe, otaku popiwa omundohotola gumwe mOshakati ngoka taku popiwa a landa oomiti dhombiliha dhaantu mboka ye na ombuto yoHIV nokudhi ya landitha koshimaliwa shi li pombanda nokupula oshimaliwa shoomiliyuna odhindji okuza ku Psemas.Omundohotola nguka, ina pangulwa natango mOmpangu, Schlettwein ta popi ngaaka.Moshipotha shilwe, omupangi gwomayego okwa pula a futwe oshimaliwa shethatha (X-ray) shoondola/N$626 momuvu kehe, ashike paushili, omupangi ngoka ke na ethano ndyoka ta popi a thaneke nalyo aavu.Omakonakono ngoka ga ningwa po kehangano lyi ithikamena, otaga ulike ngeyi kutya omupangi nenge tutye omundohotola ngoka gwomayego, okwa kala ha tumu aavu koshipangelo shEpangelo shi li popepi niilonga ye oko ya ka thanekwe noshimaliwa shoka ha pula, oshokulesha omathano ngoka.Schlettwein ta ti omundohotola ngoka ina ningilwa oshipotha shuukiliminola, ashike omaindilo ge goshimaliwa shoondola/N$400 000, oga kalekwa sigo a shunitha oshimaliwa shoka a pula paukengeleledhi.Epangelo oli wete nee ngeyi kutya otali ka thiga oshigwana muupyakadhi ngele iilonga yomundohotola ngoka oya patwa.”Uupyakadhi pu li mpaka kutya, kapu na we omundohotola gumwe gwomayego moshitopolwa shoka,” Schlettwein ta popi ngaaka.”Nomolwashoka itatu vulu okupata iilonga ye, ashike otatu kala aluhe tatu sokona omaindilo goshimaliwa she omwedhi kehe pamwe nOlaata yOondohotola dhomayego opo ku kwashilipalekwe kutya ina longitha nayi omukalo gwomaindilo goshimaliwa okuza ku Psemas,” ta popi ishewe ngaaka.Ooaputeka nosho wo uungeshefa womakende nawo owa kutha wo ombinga momalongitho nayi goshimaliwa sha Psemas.Moshipotha shimwe, oaputeka yimwe komunkulofuta oya nduluka okam bo paukengeleledhi opo yi indile oshimaliwa sha pitilila momayalulo gayo, Schlettwein ta popi.Oaputeka ndjila oya li nokuli ya kambadhala okuninga oonkundathana natse opo andola yi shunithe oshimaliwa shoka ya pula paukengeleledhi, ashike otwa pula komeho nokuninga oshipotha nOpolisi moshinima shika, Schlettwein ta popi.Schlettwein ta ti okangeshefa kamwe komakende otaku popiwa ka gandja omakende komuntu kehe ngoka a konakonwa mpoka, kutya nee okwa pumbwa omakende nenge aawe.Okangeshefa hoka komakende hoka ke li oshitayi shokangeshefa ka faaathana ko koSouth Afrika, okali ka futithwa oshimaliwa N$80 000.”Oshinima shoka kashi li mondjila kokangeshefa komakende okukonakona aavu omeho nosho wo okuninga epopilo lyokupewa omakende pethimbo lyaafatahana.Omanga poompito dhimwe, aantu ohaya pewa okende gomunzile etaga tulwa momukalo gwomakende gomeho,” ta popi.Oshinima shika osha eta nee mpoka Uuministeli wIimaliwa wu ninge etokolo kutya omuntu kehe ta pewa omakende oshi na tango okuziminwa kOmundohotola nando nee epopilo nali kale lya ningwa kokangeshefa komakende.Aavu mboka haya futilwa ku Psemas oye na owala okuninga eindilo lilwe lyokupewa omakende momumvo.Schlettwein ta ti Uuministeli owa ninga opo oshindji okukondjitha uulingilingi nekengelelo – mwakwatelwa wo Okimitiye yOkabinete ndjoka ya totwa po mu Mei gwa zi ko.Oshimaliwa shoka sha yakwa muuministeli mbuka, oshi li poomiliyuna ntano lwaampoka nando nee otashi vulika shi kale shi vulithe po pomwaalu ngoka, Schlettwein ta popi ngaaka.Epangelo olya longitha konyala oomiliyuna omathele gahamano (N$600 million) miilyo yawo yi li 140 000, ashike iilyo owala yi li 60 000 oyo hayi futu uukwashilyo.Mu yimwe yomiipotha mbyoka yopaukiliminola, Uuministeli owa ninga nale iipotha yokufutitha yamwe yomaagandji yomayakulo gopaunamiti, omanga iipotha yilwe opo natango tayi ka pulakenwa inayi manithwa natango.Oyindji yomiipotha mbyoka, oya ningilwa nee Oondohotola, oondohotola dhomayego, oaputeka nOsenda yomazulo – mpoka taku popi kutya aantu nenge tutye iikondo ya tumbulwa ohaya pula oshimaliwa sha pitilila shoka ye na okupula momayakulo ngoka ya gandja koonakupangwa mboka haya futilwa kEpangelo, Schlettwein ta popi ngaaka.Oyindji yomiipotha mbika, oya ningilwa komahala komikunda hoka kaku na naanaa aanambelewa yopaunamiti oyendji, ondokumende ndjoka yi li mokake goThe Namibian tayi ulike ngaaka.Osenda yOmazulo oya li ya pulwa yi shunithe oshimaliwa shoka ya pula sha pitilila, omanga Omundohotola CMJ Ward ngoka ha pangele poKatima Mulilo a kanitha uuthemba we okwiindila oshimaliwa ku Psemas, molwashoka aniwa okwa pula oshimaliwa sha pitilila noonkondo momayakulo gokumona Ndohotola.Pethimbo ndika Psemas ota pula okupitila mOmpangu opo Ward a fute oshimaliwa shoomiliyuna 6,27.Moshipotha shilwe moka Omundohotola gwontumba a hulitha omathimbo ga zi ko, Epangelo olya ningi eindilo li futwe oshimaliwa tashi zi moshiketha sha nakusa molwashoka okwa li a pula oshimaliwa sha pitilila okuza moshiketha sha Psemas, Schlettwein ta popi ishewe ngaaka.Oshipotha oshikwawo, Omundohotola gwomOvenduka ngoka ga longele Epangelo, okwa pula oshimaliwa shi li pomiliyuna yimwe oshinkwanu ne (N$1,4 million) momayakuklo yopaunamiti ngoka ha longo paumwene nenge tutye pethimbo ke li miilonga yEpangelo.Oshinima shika otashi konakonwa wo ku talike ngele okwa yi pondje yooveta nomalandulathano ga Psemas, Schlettwein ta popi.Nando nee Schlettwein okwa tindi okugandja okomenda miinima yaantu koohandimwe, otaku popiwa omundohotola gumwe mOshakati ngoka taku popiwa a landa oomiti dhombiliha dhaantu mboka ye na ombuto yoHIV nokudhi ya landitha koshimaliwa shi li pombanda nokupula oshimaliwa shoomiliyuna odhindji okuza ku Psemas.Omundohotola nguka, ina pangulwa natango mOmpangu, Schlettwein ta popi ngaaka.Moshipotha shilwe, omupangi gwomayego okwa pula a futwe oshimaliwa shethatha (X-ray) shoondola/N$626 momuvu kehe, ashike paushili, omupangi ngoka ke na ethano ndyoka ta popi a thaneke nalyo aavu.Omakonakono ngoka ga ningwa po kehangano lyi ithikamena, otaga ulike ngeyi kutya omupangi nenge tutye omundohotola ngoka gwomayego, okwa kala ha tumu aavu koshipangelo shEpangelo shi li popepi niilonga ye oko ya ka thanekwe noshimaliwa shoka ha pula, oshokulesha omathano ngoka.Schlettwein ta ti omundohotola ngoka ina ningilwa oshipotha shuukiliminola, ashike omaindilo ge goshimaliwa shoondola/N$400 000, oga kalekwa sigo a shunitha oshimaliwa shoka a pula paukengeleledhi.Epangelo oli wete nee ngeyi kutya otali ka thiga oshigwana muupyakadhi ngele iilonga yomundohotola ngoka oya patwa.”Uupyakadhi pu li mpaka kutya, kapu na we omundohotola gumwe gwomayego moshitopolwa shoka,” Schlettwein ta popi ngaaka.”Nomolwashoka itatu vulu okupata iilonga ye, ashike otatu kala aluhe tatu sokona omaindilo goshimaliwa she omwedhi kehe pamwe nOlaata yOondohotola dhomayego opo ku kwashilipalekwe kutya ina longitha nayi omukalo gwomaindilo goshimaliwa okuza ku Psemas,” ta popi ishewe ngaaka.Ooaputeka nosho wo uungeshefa womakende nawo owa kutha wo ombinga momalongitho nayi goshimaliwa sha Psemas.Moshipotha shimwe, oaputeka yimwe komunkulofuta oya nduluka okam bo paukengeleledhi opo yi indile oshimaliwa sha pitilila momayalulo gayo, Schlettwein ta popi.Oaputeka ndjila oya li nokuli ya kambadhala okuninga oonkundathana natse opo andola yi shunithe oshimaliwa shoka ya pula paukengeleledhi, ashike otwa pula komeho nokuninga oshipotha nOpolisi moshinima shika, Schlettwein ta popi.Schlettwein ta ti okangeshefa kamwe komakende otaku popiwa ka gandja omakende komuntu kehe ngoka a konakonwa mpoka, kutya nee okwa pumbwa omakende nenge aawe.Okangeshefa hoka komakende hoka ke li oshitayi shokangeshefa ka faaathana ko koSouth Afrika, okali ka futithwa oshimaliwa N$80 000.”Oshinima shoka kashi li mondjila kokangeshefa komakende okukonakona aavu omeho nosho wo okuninga epopilo lyokupewa omakende pethimbo lyaafatahana.Omanga poompito dhimwe, aantu ohaya pewa okende gomunzile etaga tulwa momukalo gwomakende gomeho,” ta popi.Oshinima shika osha eta nee mpoka Uuministeli wIimaliwa wu ninge etokolo kutya omuntu kehe ta pewa omakende oshi na tango okuziminwa kOmundohotola nando nee epopilo nali kale lya ningwa kokangeshefa komakende.Aavu mboka haya futilwa ku Psemas oye na owala okuninga eindilo lilwe lyokupewa omakende momumvo.Schlettwein ta ti Uuministeli owa ninga opo oshindji okukondjitha uulingilingi nekengelelo – mwakwatelwa wo Okimitiye yOkabinete ndjoka ya totwa po mu Mei gwa zi ko.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News