Omuvu gumwe a si kenku lyoH1N1 moNamibia

NAMIBIA okwa tseyitha eso lyomuvu li na ekwatathano nekunku lyoH1N1.Metitano lya yi Ominista Yuukolele omusamane Richard Kamwi okwa tseyitha kutya omunangeshefa gwoomvula (37) gwopOshikango okwa si shi na nomukithi gwekunku lyoH1N1.

Kamwi okwa ti omulumentu nguka okwa adhika kuuvu manga a li muAngola nokwa mono ondohotola yopaumwene pOshikango, ndjoka ye mu panga omolwa opneumonia.Ndele omuvu nguka sho a ka mona omundohotola omukithi gwopneumonia ogwa adhika gwa ya kokule, no kwa mana oondjenda konima yethimbo.Osampula oya kuthwa komudhimba opo pu ningwe ekonakono nomayamukulo sho ga galuka ota ga koleke kutya omulumentu nguka okwa si kekunku lyo H1N1.South Africa na ye okwa koleke eso lyomuntu ndyoka lya zi mekonakono lyomudhimba gwanakusa.Omukiintu gwoomvula 22 omwiilongi kounivesiti okwa si kopneumonia ya ya pombanda.Sigo oompaka aantu omilongo 44 oya pangwa omolwa uuvu mbuka moshilongo ashihe. Aantu oyendji mboka ya li ya ehama ka ya li ya ehama noonkondo, no ya li ya aluka mbala no nawa. Uuministeli Wuukolele owa ti ota wu ningi onkambadhala oku landula mboka ya li ya monika uuvu mbuka kutya sigo oompaka oye li po ngiini konima sho ya ti po hwepo kuuvu mboka.Sho a gandja omahekeleko koonakuthigwapo komunangeshefa nguka, omusamane Kamwi okwa ti omwaalu gwaantu mboka ya alukwa omukithi nguka otagu ulike kutya uuvu mbuka owu li ngashingeyi moshilongo ashihe. Kamwi okwa indile aantu kaa ya tile no ya kale ya ngungumana yo ta ya landula omalombwelo gaanambelewa yuundjolowele.Okwa indile aakwashigwana ya ye kiipangelo nenge koondohotola uuna ye na ekunku lya geya nenge inaa li hala okukala po hwepo.Okwa indile wo mboka ye na ekunku ya kale kokule naantu oya kwa wo andola uule womasiku 5-7 oku za sho ya kwatwa kekunku.Omandhindhiliko gomukithi nguka, olwiidhi (oshidu) talu pula komeho noonkondo, eshikisha nomukolo omudhigu, omuntu wa fa wu na etelele nonkalo ya fa ya tsimagala kungoye. Mboka ye li moshiponga oshinene shomukithi nguka oomeme yiihumbata, aanona yo kohi yoomvula ntano, naakuluntu, noshowo mboka ye na uuvu ngaashi oasma nenge uukolele wa nkundipala.Kamwi okwa ti Uuministeli we ota wu tsikile okulonga okukeelela omukithi nguka gwaa taandele, okukeelela uuvu mbuka ka u kwate aantu wa dhiginina noshowo okukeelela pwaa ha kale nande eso.Okwa ti NHEMC ota kala noku langela komauta shi na sha nomukithi nguka no ku sa oshimpwiyu okukeelela uuvu mbuka.Omwaalu gwaantu mboka ya alukwa omulongo na 13 oyo moHardap, 8 oyo moKhomas, 7 oyo moOtjozondjupa, yatano oyo mErongo, yane oyo moKaras yatatu oyo mo Kavango nayaali oyo kOmaheke na gumwe kehe oya za ko Kunene nOshikoto.Mo South Africa aantu omayuvi 6 000 oya monikwa uuvu mbuka omanga omilongo 27 ya sa kuuvu mbuka. Muuyuni auhe pahokololo lyehangano lyUundjolowele muuyuni aantu omayovi 250 000 oya pangwa molwa uuvu mbuka, naantu omayuvi 2 800 oya sa kuwo.