I IYAMAKUTI yi li omulongo na shimwe (11) oya si komukithi ku niwe eitaalo kutya ombulwa (anthrax) moshitopolwa sha Caprivi-uzilo okuza mu Juni nuumvo, Ngoloneya yoshitopolwa shika, Bernard Sibalatani, osho a lombwele The Namibian oshiwike shika.
Moshitopolwa shika omo wo natango mwa li mwa holoka omukithi nguka mu Septemba omumvo gwa zi ko, ngoka gwa li gwa faalelele iiyamakuti niimuna ya konda pomilongo ntano. Sibalatani okwa ti aanambelewa yUuministeli wOmindhongoloko nOmatalelepo noyUuministeli wUunamapya, Omeya nOmakuti, oye mu lombwele mEtiyali lyoshiwike shika kutya oonyati hamano noondjamba natango dhi itsuwa dha sa oshiwike shika, odhi na omandhidhiliko gomukithi gwombulwa.Iiyamakuti mbika oyi itsuwa ya sa moshitopolwa shoka sha lambalala omulonga gwa Chobe.Oshitopolwa shika, Sibalatani ta popi, osha tameke pu Kasita shu uka ku Masikili, shi li popepi nOshikunino shIiyamakuti sha Chobe National Park mu Botswana, moka iiyamakuti omathele ya li ya si komukithi nguka omumvo gwa zi ko.Oonyati hamano noondjamba ntano ndhika odha fikwa po.Ngoloneya Sibalatani okwa ti konima sho ya lombwelwa moshitopolwa omu na omukithi nguka, okwa li kwa ningwa etokolo kutya naku ningwe iikonga yokulombwela aantu nkene ye na okwiigamena kaya kwatwe komukithi nguka.”Otwa tula nale miilonga oshikonga shika okupitila mOradio ya NBC mElaka lyOsilozi huka (po Katima Mulilo,” Sibalatani popi ngaaka.Sho omukithi nguka gwa holoka mu Caprivi omumvo gwa zi ko, aantu yamwe oya li ya hakulilwa mOshipangelo sho ya kwata nokulya onyama yiinamwenyo ya sa kombulwa.Omupevikuluntu gwIikunino yIiyamakuti mUuministeli wOmindhongoloko nOmatalelopo, Sacky Namugongo, okwe shi koleke kutya iiyamakuti mbyoka 11 yi itsuwa ya sa, oya monika omandhindhiliko gombulwa.Ihe aniwa natango ota ku ningwa ngaa omakonakono.Uuministeli wOmindhingoloko nOmatalelopo owa tuma aanambelewa yawo kehala hoka kwa si iiyamakuti mbika, ya ka kala taya konakona onkolo esiku kehe omanga Uuministeli wUunamapya tau ka tuntila oongombe moshitopolwa shoka.Aakalimo yomoshitopolwa sha Caprivi otaya indilwa kaya kwate nande nenge ya lye onyama yiinamnweyo mbyoka tayi adhika yi isila.Omukithi gwombulwa miiyamakuti ogu na omandhindhiliko omashona na ohaga monika ashike uuna oshiyamakuti tashi zi ombinzi mokana, komayulu nenge momatako.Omukithi nguka ohagu etwa kobakiteli yedhina ‘bacillus athracis,’ hayi kwata unene iiyamakuti niimuna ngashi iikombo noongombe.Ihe naantu ohaya kwatwa wo kombuto ndjika ngele oya li onyama yiinamwenyo ya sa kombulwa.Sibalatani okwa ti aanambelewa yUuministeli wOmindhongoloko nOmatalelepo noyUuministeli wUunamapya, Omeya nOmakuti, oye mu lombwele mEtiyali lyoshiwike shika kutya oonyati hamano noondjamba natango dhi itsuwa dha sa oshiwike shika, odhi na omandhidhiliko gomukithi gwombulwa.Iiyamakuti mbika oyi itsuwa ya sa moshitopolwa shoka sha lambalala omulonga gwa Chobe.Oshitopolwa shika, Sibalatani ta popi, osha tameke pu Kasita shu uka ku Masikili, shi li popepi nOshikunino shIiyamakuti sha Chobe National Park mu Botswana, moka iiyamakuti omathele ya li ya si komukithi nguka omumvo gwa zi ko.Oonyati hamano noondjamba ntano ndhika odha fikwa po.Ngoloneya Sibalatani okwa ti konima sho ya lombwelwa moshitopolwa omu na omukithi nguka, okwa li kwa ningwa etokolo kutya naku ningwe iikonga yokulombwela aantu nkene ye na okwiigamena kaya kwatwe komukithi nguka.”Otwa tula nale miilonga oshikonga shika okupitila mOradio ya NBC mElaka lyOsilozi huka (po Katima Mulilo,” Sibalatani popi ngaaka.Sho omukithi nguka gwa holoka mu Caprivi omumvo gwa zi ko, aantu yamwe oya li ya hakulilwa mOshipangelo sho ya kwata nokulya onyama yiinamwenyo ya sa kombulwa.Omupevikuluntu gwIikunino yIiyamakuti mUuministeli wOmindhongoloko nOmatalelopo, Sacky Namugongo, okwe shi koleke kutya iiyamakuti mbyoka 11 yi itsuwa ya sa, oya monika omandhindhiliko gombulwa.Ihe aniwa natango ota ku ningwa ngaa omakonakono.Uuministeli wOmindhingoloko nOmatalelopo owa tuma aanambelewa yawo kehala hoka kwa si iiyamakuti mbika, ya ka kala taya konakona onkolo esiku kehe omanga Uuministeli wUunamapya tau ka tuntila oongombe moshitopolwa shoka.Aakalimo yomoshitopolwa sha Caprivi otaya indilwa kaya kwate nande nenge ya lye onyama yiinamnweyo mbyoka tayi adhika yi isila.Omukithi gwombulwa miiyamakuti ogu na omandhindhiliko omashona na ohaga monika ashike uuna oshiyamakuti tashi zi ombinzi mokana, komayulu nenge momatako.Omukithi nguka ohagu etwa kobakiteli yedhina ‘bacillus athracis,’ hayi kwata unene iiyamakuti niimuna ngashi iikombo noongombe.Ihe naantu ohaya kwatwa wo kombuto ndjika ngele oya li onyama yiinamwenyo ya sa kombulwa.
Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for
only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!