Banner Left
Banner Right

Ndowishi a gandja oomiliyuna 190 medhiminathanepo lyiilonga lyuukoloni

Ndowishi a gandja oomiliyuna 190 medhiminathanepo lyiilonga lyuukoloni

N AMIBIA na Ndowishi oya shaina omikanda dhopauvathano – sha ningilwa mu Bonn sha Ndowishi mEtiyali lya zi ko ong’oshitopolwa shedhiminathanepo pokati ka Ndowishi noshikolonyekwalongo kwali.

Oshiningwanima shika osha ende nawa konima yoomvula mbali sho onkambadhala yotango ya li ya ndopa. Omukuluntuwiliki gwoshikondo shedhina Namibian Planning Commission (NPC), Helmut Angula pamwe na Amushanga Omukuluntu mUuministeli wu na sha nOmaliko mu Ndowishi, Karin Kortmann, oya shaina omikanda ndhika dhi na sha neuvathanotsokumwe lyomayambulopo goshigwana miitopolwa yontumba.Otaku ti kutya oshimaliwa shoka Ndowishi a gandja oshi li poomiliyuna ethele nomilongo omugoyi (N$190) lwaampoka – notashi ka longithwa mooproyeka dhopashigwana ndhoka tadhi ka kala miitopolwa yimwe ya Namibia.”Sho kwa ningwa estokumweuvathano ndika, Ndowishi ota ulike ngeyi kutya oku na ko na sha niinima mbyoka ya ningwa pandjokonona ya Namibia,” Kortmann ta popi ngaaka – a ukitha kiita nomadhipago gAanamibia ngoka ga ningwa pokati komumvo 1904 sigo omumvo 1908 pethimbo lyuukoloni.Oshimaliwa shoka osha nuninwa unene okulongithwa nokukwatha omihoko unene tuu ndhoka dha li dha monithwa iihuna unene pethimbo lyuukoloni wa Ndowishi mu Namibia, ngaashi Aaherero, Aanama, Aadamara nAaSan.Nodowishi ota ka gandja oshimaliwa dhooEuro oomiliyuna 20 moshinima shika muule woomvula ntano tadhi landula.Aanambelewa oya li ya talelepo Namibia kuyele nuumvo nokwa tegelelwa ya kale ya gandja olopota yawo ndjoka inayi pita natango muule wethimbo efupi kombinga yooproyeka ndhoka tashi vulika dhi ningwe.Ndowishi osho oshilongo shimwe hashi gandja oshimaliwa oshinene nenge tutye hashi iishali ku Namibia.Oministeli yomayambulepo mu Ndoshiwi Heidemarie Wieczorek-Zeul okwa li a talelepo Namibia momumvo 2004 noku kala poshituthi shAarerero shegwanitho lyoomvula ethele (100) konima yiita yAaherero nAandowishi shoka sha li sha ningilwa pOkakarara.Wieczorek-Zeul okwa li a zimine shili kutya Ndowishi oye ta pewa ondjo moshinima shoka, ashike okwa popi nokweendulula kutya ofuto yAaherero oshinima itashi vulu okuningwa.Mu Mei omumvo 2005, Ominista oyo tuu ndjoka oya li ya tseyitha mu Mainz sha Ndowishi pethimbo lyoshigongi shOngeleki Onkwaluuteli mu Ndowishi nenge Germany Lutheran Church kutya Epangelo otali ka gandja oshimaliwa shooEuro oomiliyuna 20 ku Namibia shi na sha nedhiminathanepo.Konima owala yokathimbo kontumba, Oministeli yOmauyelele nOmatumogomombepo Netumbo Nandi-Ndaitwah, okwa li a ithana oshigongi shiikundaneki mpoka a popi kutya Epangelo lya Namibia kali na ontseyo moshinima shika.”Epangelo lya Ndowishi nali longithe omukalo gwomakwatathano ngoka hagu longithwa gwopaundiplomaate mokugandja etumwalaka ndika ku Namibia,” Oministeli yOmauyelele tayi popi ngaaka.Omupresidende gwaNamibia tatekulu Hifikepunye Pohamba okwali a talelepo Ndowishi mu Desemba mo 2005, nokwa li a tindi okushaina etsokumweuvathano ndyoka, ta popi kutya tango Ndowishi na ninge ekwatathano niigwana mbyoka ya gumwa yi pulwe kutya ooproyeka dhini po naanaa tadhi pumbiwa miitopolwa yawo.”Onda nyanyukwa nena okuuva kutya ngashiingeyi oshinima shika otashi vulu okuya komeho sho Epangelo lya Namibia lyeshi zimina,” Wieczorek-Zeul ta popi ngaaka mEtitatu lyoshiwike shika mu Bonn.”Aantu ya Namibia oya shewa okupewa omayambidhidho getu.”Omwedhi gwa zi ko, aakwanezimo lya Ndjayi Lothar von Trotha ngoka oye ta pewa uusama medhipago lyaantu yiomuhoko gwAaherero mu Namibia konima yoomvula ethele na sha dha pitipo ngashiingeyi, oya li ye ya mu Namibia moka ye ya okuholola euvo nayi lyawo moshinima shika.Ependafule lya hugunina ndyoka lya dhipagwa komatanga gAandowishi pethimbo lyiita yawo, olyo nakusa Jakob Marengo.Okwa li nee a fadhukapo nokuya moshitopolwa shOmbuga ya Kalahari popepi na Upington mu South Afrika hoka a ka dhipagelwa mu Septemba omumvo 1908.Omukuluntuwiliki gwoshikondo shedhina Namibian Planning Commission (NPC), Helmut Angula pamwe na Amushanga Omukuluntu mUuministeli wu na sha nOmaliko mu Ndowishi, Karin Kortmann, oya shaina omikanda ndhika dhi na sha neuvathanotsokumwe lyomayambulopo goshigwana miitopolwa yontumba.Otaku ti kutya oshimaliwa shoka Ndowishi a gandja oshi li poomiliyuna ethele nomilongo omugoyi (N$190) lwaampoka – notashi ka longithwa mooproyeka dhopashigwana ndhoka tadhi ka kala miitopolwa yimwe ya Namibia.”Sho kwa ningwa estokumweuvathano ndika, Ndowishi ota ulike ngeyi kutya oku na ko na sha niinima mbyoka ya ningwa pandjokonona ya Namibia,” Kortmann ta popi ngaaka – a ukitha kiita nomadhipago gAanamibia ngoka ga ningwa pokati komumvo 1904 sigo omumvo 1908 pethimbo lyuukoloni.Oshimaliwa shoka osha nuninwa unene okulongithwa nokukwatha omihoko unene tuu ndhoka dha li dha monithwa iihuna unene pethimbo lyuukoloni wa Ndowishi mu Namibia, ngaashi Aaherero, Aanama, Aadamara nAaSan.Nodowishi ota ka gandja oshimaliwa dhooEuro oomiliyuna 20 moshinima shika muule woomvula ntano tadhi landula.Aanambelewa oya li ya talelepo Namibia kuyele nuumvo nokwa tegelelwa ya kale ya gandja olopota yawo ndjoka inayi pita natango muule wethimbo efupi kombinga yooproyeka ndhoka tashi vulika dhi ningwe.Ndowishi osho oshilongo shimwe hashi gandja oshimaliwa oshinene nenge tutye hashi iishali ku Namibia.Oministeli yomayambulepo mu Ndoshiwi Heidemarie Wieczorek-Zeul okwa li a talelepo Namibia momumvo 2004 noku kala poshituthi shAarerero shegwanitho lyoomvula ethele (100) konima yiita yAaherero nAandowishi shoka sha li sha ningilwa pOkakarara.Wieczorek-Zeul okwa li a zimine shili kutya Ndowishi oye ta pewa ondjo moshinima shoka, ashike okwa popi nokweendulula kutya ofuto yAaherero oshinima itashi vulu okuningwa.Mu Mei omumvo 2005, Ominista oyo tuu ndjoka oya li ya tseyitha mu Mainz sha Ndowishi pethimbo lyoshigongi shOngeleki Onkwaluuteli mu Ndowishi nenge Germany Lutheran Church kutya Epangelo otali ka gandja oshimaliwa shooEuro oomiliyuna 20 ku Namibia shi na sha nedhiminathanepo. Konima owala yokathimbo kontumba, Oministeli yOmauyelele nOmatumogomombepo Netumbo Nandi-Ndaitwah, okwa li a ithana oshigongi shiikundaneki mpoka a popi kutya Epangelo lya Namibia kali na ontseyo moshinima shika.”Epangelo lya Ndowishi nali longithe omukalo gwomakwatathano ngoka hagu longithwa gwopaundiplomaate mokugandja etumwalaka ndika ku Namibia,” Oministeli yOmauyelele tayi popi ngaaka.Omupresidende gwaNamibia tatekulu Hifikepunye Pohamba okwali a talelepo Ndowishi mu Desemba mo 2005, nokwa li a tindi okushaina etsokumweuvathano ndyoka, ta popi kutya tango Ndowishi na ninge ekwatathano niigwana mbyoka ya gumwa yi pulwe kutya ooproyeka dhini po naanaa tadhi pumbiwa miitopolwa yawo.”Onda nyanyukwa nena okuuva kutya ngashiingeyi oshinima shika otashi vulu okuya komeho sho Epangelo lya Namibia lyeshi zimina,” Wieczorek-Zeul ta popi ngaaka mEtitatu lyoshiwike shika mu Bonn.”Aantu ya Namibia oya shewa okupewa omayambidhidho getu.”Omwedhi gwa zi ko, aakwanezimo lya Ndjayi Lothar von Trotha ngoka oye ta pewa uusama medhipago lyaantu yiomuhoko gwAaherero mu Namibia konima yoomvula ethele na sha dha pitipo ngashiingeyi, oya li ye ya mu Namibia moka ye ya okuholola euvo nayi lyawo moshinima shika.Ependafule lya hugunina ndyoka lya dhipagwa komatanga gAandowishi pethimbo lyiita yawo, olyo nakusa Jakob Marengo.Okwa li nee a fadhukapo nokuya moshitopolwa shOmbuga ya Kalahari popepi na Upington mu South Afrika hoka a ka dhipagelwa mu Septemba omumvo 1908.

Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!

Latest News