Etokolo lomafiku aa lapelesidente oo opo a i koshipundi waAmerica Donald Trump lokuxulifa po manga omavatelo okondje yoshilongo oule weemwedi nhatu ola eta omalimbililo akula kombinga yonakwiiwa yeepolohalama doHIV-AIDS moNamibia.
Eepolohala odo da kumwa koshinima eshi ododo hadi mono oshimaliwa okudja koshikefa shedina President’s Emergency Plan for AIDS Relief (Pepfar). Oule weedula oshikefa eshi osha kala nokuyandja oshimaliwa keepolohalama doHIV-AIDS, oTB nomalaria moNamibia. Osha kala yoo nokwaamena eemwenyo okudja ngaa eshi sha totwa kupelesidente mukulu George W Bush eedula di li 22 da pita.
Omukulunhuwiliki woministili youndjolowele nomayakulo opanghalafano Ben Nangombe okwa lombwela oThe Namibian Omaandaxa kutya oshikefa eshi ohashi vatele oshiwana noshimaliwa, ovanailongo vopaundjolowele, omakengho, eyandjo leengumi nosho yo eepolohalama odo hadi yambidida ounona voukadona novakainhu ovanyasha, odo adishe tadi lalakanene okukelela HIV-AIDS.
“Epulo lokutya oshifike peni. Eepelesenda doinima ei di li lwopo70 ohadi ya mbididwa noshimaliwa kepangelo laNamibia okudja meliko lalo mwene ashike keshe osenda oya valulwa mokukelela oinima ei,” Nangombe sho a ti ngaho.
Okwa ti vali omapekapeko e na sha noshiwana shaNamibia osho tashi lumbu nombuto okwa li yoo a ninwa noshimaliwa sha dja kepangelo laAmerica.
“Ngee oamavatelo oo okwa kufwa po opu na okukala pu na omaupyakadi onhumba ashike osho itashi ti nee epangelo laNamibia itali twikile okutula moilonga eenghendabala,” Nangombe osho a ti ngaho.
Omanga Nangombe a koleka kutya exulife po lomavatelo aa okudja koAmerica otashi dulika li ete omaupyakadi onhumba, okwa kwashilipaleka oshiwana kutya epangelo laNamibia otali twikile nokutula moilonga eenghendabala tadi lalakanene oudu ou.
Ashike nee, okwa ti oshiwana shimwe otashi dulika shi ka kale shihe na omayakulo amwe oo e li po paife. Oministili youndjolowele oya kala ye litula mo mokuungaunga nomaupyakadi opashimaliwa.
“Okwa li nale hatu dilaadila kutya otapa ningwa shike,” Nangombe osho a ti ngaho.
Nghee a tamekele oilonga yaye momudo 2018, okwa kala nokuya meenghundafana di na sha noshimaliwa sha wana shokulwifa o-HIV-AIDS, o-TB neepolohalama domalaria.
Okwa ti, oministili oya tameka nale okukundafana kutya otai hange oshimaliwa sha wana peni sheepolohalama edi momudo 2018.
Jennifer Gatsi-Mallet, omukokoli wehangano ledina Tuyakula Group lovanhu ovo tava lumbu nombuto yoHIV mOvenduka, okwa ti okuxulifa po omavatelo aa otashi kala oupyakadi wa kula.
“Nande Namibia ota ning lela nawa moshonopeka etandavelo loHIV-AIDS nosho yo okutandaveleka ombuto okudja kumeme ya yuka mokaana, oshimaliwa natango osha pumbiwa.
Paife otu udite pelesidente a shiivifa kutya ota ka xulifa po okuyandja omavatelo oshimaliwa shoHIV-AIDS. Osho otashi ka kala oupyakadi wa kula pakutala ashishe osho Namibia a pondola notu shi shi kutya muAfrica, omapangelo natango okwa pumbwa omavatelo okudja kondje,” Osho a ti ngaho.
Natango oministili oya holola elimbililo kombiga yaAmerica eshi a dja mo moilyo yehangano loundjolowele lopaunyuni.
Minista woundjolowele nomayakulo opanghalafano Kalumbi Shangula okwa ti omanga oilongo oyo i li oilyo yehangano loundjolowele lopaunyuni oi na okuyambula po ekufombinga layo sha landula onghatu yapelesiddnte Trump oyo kwa li inai teelelwa.
“Pefimbo loshikako shaye shotete ongopelesidente, okwa kufa mo vali America mehangano loundjolowele lopaunyuni,” Shangula sho a ti ngaho.
Nande kapu na vali omavatelo okudja kondje, Shangula ina teelela nande oupyakadi wa sha kombinga yomaudafano pokati koshilongo eshi naNamibia, oo haa yambidida eepolohalama depangelo neepelesenda 30.
Stay informed with The Namibian – your source for credible journalism. Get in-depth reporting and opinions for
only N$85 a month. Invest in journalism, invest in democracy –
Subscribe Now!