‘Egumbo lyandje olya hanagulwa po thilu’

Kuku Gotfried Shisuwo (63), okwa kanitha aatekulu ye li 14 yegumbo lye ndyoka taku hokololwa lya li iikulya yi na uuzigo, momukunda Okayova moshitopolwa shaKavango Uuzilo, mOlyomakaya ya zi ko.

“Inandi mona nale oshinima sha tya ngaaka monkalamwenyo yandje. Egeelo nenge ondumbo? Mongashingeyi, omwenyo gwandje ogwa hendagulwa. Kandi shi ngele nandi ifumvike nenge nandi tuke. Egumbo lyandje olya hanagulwa po thilu,” osho kuku Shisuso a popi ngaaka.

Kumwe aanegumbo ye li 16 yomegumbo limwe oya mana oondjenda sho taku hokololwa aanegumbo 24 ya li oshimbombo sha lumbakanithwa nehete lyomundevere.

Ohela, omukuluntuwiliki gwoshikondo shuundjolowele moshitopolwa shaKavango Uuzilo, Woitha John Kapumburu, okwa lombwele onzonkundaneki ndjika kutya omuntu ngoka a hulitha ohela okwe eta omwaalu gu thike po16.

“Kumwe omwaalu gwaantu mboka ya gumwa, oya li 18 ashike sho gwa talululwa okwa ndhindhilikwa kutya ogu li paantu 24. Momwaalu gwaamboka ya gumwa, ngoka omushona oku na omvula yimwe omanga omukuluntu oku na omimvo 33,” osho Kapumburu a popi ngaaka.

Kuku Shisuwo okwa hokolola kutya megumbo kali mo pethimbo aanegumbo ya yi pokandingosho kopuushiinda ya ka tale ehete lyomundevere konima sho kwa li ya ka teta omanenge ngoka taku hokololwa ya gandja opo ya pewe ehete.

“Oshinima shika osha fa owala ondjodhi. Ashike nando ongaaka oshinima shoka osha ningwa komuntu. Aantu ayehe mboka ya li otaya ka sa nomukalo guni?” osho a pula ngaaka.

Mongashingeyi, epangelo olya tuma ongundu yaakonakoni kegumbo ndyoka opo yi kwathele mekonakono lyoziililo yuuzigo mboka wa faalela oomwedhi dhaantu oyendji pethimbo limwe inaashi monika mo nale mondjokonona yoshilongo.

Aalilasa oya mbombolokele kegumbo lya kuku Shisuwo okuza mOlyomakaya sho aanegumbo ye ya tameke okuhulitha koogumwe.

“Kandi shi kutya otandi ke ya fumvika ngiini ayehe molwashoka ondi ikwatelela owala kopenzela ndjoka handi mono komwedhi. Otandi vulu ngaa shili okulanda iiketha yaantu 14? Onda nyengwa nale okugandja iikulya kwaamboka ye ya oku tu hekeleka. Onkene otandi indile kukehe gumwe e tu kwathele,” osho a popi ngaaka.

Shishuwo, ngoka a li omulongisikola manga inaaya moshipundi shevululuko, okwa popi kutya aatekulu ye yamwe okwa kala nayo opamwe nomukulukadhi gwe, omanga yamwe ohaya zi naavali yawo.

“Ando onda li omupresitente nenge omukwaniilwa, ando otandi gandja ehete ndyoka lya pewa aatekulu yandje, koonakuligandja opo nayo ye li lye tse tu ya tale,” osho a popi ngaaka.

Mwene gwomukunda gwaKayova, Herman Katura, ngoka wo omukwanezimo gwoonakusa okwa popi kutya okwa kumwa noonkondo koshiningwanima shoka.

“Shoka oshiponga oshinene, kandi na nokuli niitya nomatumbulo. Inandi mona nale oshiningwanima sha tya ngaaka momukunda gwetu,” osho a popi ngaaka.

Okwa popi kutya okwa hala epangelo lyi idhopa mo opo li ya tale nokuya kwathela komashongo goludhi ndoka.
“Aantu mboka oya hulitha omolwondjala . . . Otandi indile epangelo li kwathele aantu mboka opo ya fumvikwe, yo ye endeleleke ehawalo lyoshikukuta,” osho a popi ngaaka.

Katura okwa popi kutya kuku Shisuwo okwa kala ta nana nondatu okutekula aanegumbo, nolundji oya kala haya hupile mokuyula oohi nokulanditha omanenge ngoka haya ka teta komulonga.

Omukuluntu gwoshipangelo shaRundu, ndohotola Jean Kubangu, okwa popi kutya iikonakonwa yuuzigo oya tuminwa koSouth Africa opo yi konakonwe muule ku monike kutya oshike she etitha omaso.

Okwa popi kutya omahuli niiti yanathigo yoonakusa okwa li ya yonuka sho osho nee sha kala oshidhigu opo oomwenyo dhaavu dhi hupithwe sho ya taambelwa moombete.

Otaku hokololwa kutya hasho oshikando shotango aantu taya mana oondjenda sho ya tulwa uuzigo moshitopolwa shoka shaKavango.

MuMaalitsa omumvo gwa zi ko, omukokele opamwe noyanamati yaali oya kanitha oomwenyo dhawo konima sho ya li iikulya ya tulwa uuzigo momukunda Omuteke.

Otaku hokololwa kutya okwa li ya nu omalovu gedhina ipwera ngoka ge na uuzigo.

Mo2018, omulumentu gwomimvo 37 okwa mana oondjenda momukunda Otara-tara moshikandjohogololo shaNdiyona konima sho pamwe naakwanezimo ye yaali ya li omutete, ngoka taku hokololwa gwa tulwa uuzigo.