Eendululo lyoGrade 10 inali talwa nawa: Nantu ta londodha

E HANGANO lyaalongisikola lyopashigwana nenge tutye Namibia National Teachers’ Union (Nantu), olya popi kutya etokolo lyEpangelo kutya aanona ayehe mboka ya ndopa ondondo onti 10 (Grade 10) otaya vulu okweendulula miipundi, otali ka eta uupyakadhi uunene mboka itau ka vula okukandulwa po mokakuyiwa.

Amushanga-Ndjayi gwa Nantu Basilius Haingura okwa lombwele iikundaneki mEtitano mOvenduka kutya endopo lyoGrade 10 omumvo gwa zi ko, kali na uukwatya wi ili mboka andola tau vulu okuningitha uuministeli wElongo etokolo lyatya ngaaka. “Oopulanda, odhi na andola okukwatelamo iinima ngaashi iilongitho, mbyoka tayi ka ulika oompumbwe dhUuministel iinima yilwe mbyoka tashi vulika yi ka holoke ongoshizemo shetokolo ndika muule wethimbo efupi nosho wo muule wethimbo ele.”Moopulanda namu kwatelwe wo iinima yilwe ngaashi Namcol nosho tuu,” Haingura ta popi.Ta ti endopo lyaanona yondondo onti 10 omumvo gwa zi ko, itali vulu okukwashilipaleka etompelo netokolo ndyoka kutya aanasikola mboka ya ndopa omumvo gwa zi ko naya endulule miipundi.Eyooloko lyaanona mboka ya ndopa momumvo 2005 nenge mo 2006 naamboka yomumvo gwa zi ko oli li peni, na ishewe kapu na oveta tayi popi kutya mboka ya li ya ndopa ondondo onti 10 omimvo dha zi ko itaya vulu okweendulula miipundi ngaashi yakwawo.”Nantu oku na nee uumbanda mbuka kutya omulandu ngoka tagu popi kutya aanona mboka ya ndopa ondondo 10 oyo owala taya pitikwa okweendulula miipundi, otagu ulike okayoya nenge tutye okatongotongo.”Uuministeli otau ka thiminikwa okugandja efatululo lya yela kutya omolwashike aanona mboka ya ndopa omumvo gwa zi ko oyo owala ya pitikwa okweendulula omanga yakwawo mboka ya ndopele omimvo dha zi ko ya patelwa pondje inaya pewa ompito ya faathana moshinima shika,” Haingura ta popi ngaaka.Ominista yElongo Nangolo Mbumba okwa li a tseyitha mEtine lya zi ko kutya Epangelo olyi ikalekela oshimaliwa shoomiliyuna omathele gatatu nomilongo ne (N$340 million) tashi ka longithwa mokukwathela aanasikola mboka ya ndopa ondondo onti 10 ya endulule miipundi.Nando ongaaka, Nantu okwa popi kutya etokolo ndika inali talika nawa.”Otwi ikwata onkalo ndjika kutya Uuministeli otau eta po uupyakadhi uunene mboka itau ka vula okukandulwa po monakuyiwa.Otwa pumbwa okuninga oopulanda dha nkene oshinima shika shi na okulongwa mo shi ikwatelela komwaalu gwaanona mboka taya ka ndopa ondondo ndjika momumvo 2008,” Haingura ta popi ngaaka.Ta ti endopo lyaanasikola mondondo 10 nonti 12, oli li uupyakadhi wiinima oyindji momulandu gwelongo, owa pumbwa nee okusokonwa nawa muule.Iinima mbika oya kwatela mo nee ngaashi omulandu gwokuundula aanona ya ye koondondo dhokomeho nando ya ndopa, etopolo lyiilongitho moosikola, ongushu yooprograma dhomadhewo gaalongisikola nosho tuu.Ta ti, oosikola unene tuu komahala gokomikunda, kadhi na iilongitho yopalongo, nolwindji aavali ohaya pulwa nokuli ya kwathele mompumbwe ndjika.Omanga pu na ompumbwe yokunawapeka ongushu yelongo komahala gokomikunda, Uuministeli owa ndopa okuhilila aalongisikola komahala gokomikunda molwashoka ka ku na omagumbo gopashinanena nosho wo iihalithi yilwe nenge tutye iipumbiwa yilwe, ta popi ngaaka.”Nantu oku na euvoko ndika kutya oshinima shetopolo nenge tutye eyooloko lyomahala gokomikunda naangoka gomoondoolopa, otali tsikile ngele uupyakadhi mbuka inau kandulwa po meendelelo,” Haingura ta popi ngaaka.”Oopulanda, odhi na andola okukwatelamo iinima ngaashi iilongitho, mbyoka tayi ka ulika oompumbwe dhUuministel iinima yilwe mbyoka tashi vulika yi ka holoke ongoshizemo shetokolo ndika muule wethimbo efupi nosho wo muule wethimbo ele.”Moopulanda namu kwatelwe wo iinima yilwe ngaashi Namcol nosho tuu,” Haingura ta popi.Ta ti endopo lyaanona yondondo onti 10 omumvo gwa zi ko, itali vulu okukwashilipaleka etompelo netokolo ndyoka kutya aanasikola mboka ya ndopa omumvo gwa zi ko naya endulule miipundi.Eyooloko lyaanona mboka ya ndopa momumvo 2005 nenge mo 2006 naamboka yomumvo gwa zi ko oli li peni, na ishewe kapu na oveta tayi popi kutya mboka ya li ya ndopa ondondo onti 10 omimvo dha zi ko itaya vulu okweendulula miipundi ngaashi yakwawo. “Nantu oku na nee uumbanda mbuka kutya omulandu ngoka tagu popi kutya aanona mboka ya ndopa ondondo 10 oyo owala taya pitikwa okweendulula miipundi, otagu ulike okayoya nenge tutye okatongotongo.”Uuministeli otau ka thiminikwa okugandja efatululo lya yela kutya omolwashike aanona mboka ya ndopa omumvo gwa zi ko oyo owala ya pitikwa okweendulula omanga yakwawo mboka ya ndopele omimvo dha zi ko ya patelwa pondje inaya pewa ompito ya faathana moshinima shika,” Haingura ta popi ngaaka. Ominista yElongo Nangolo Mbumba okwa li a tseyitha mEtine lya zi ko kutya Epangelo olyi ikalekela oshimaliwa shoomiliyuna omathele gatatu nomilongo ne (N$340 million) tashi ka longithwa mokukwathela aanasikola mboka ya ndopa ondondo onti 10 ya endulule miipundi.Nando ongaaka, Nantu okwa popi kutya etokolo ndika inali talika nawa.”Otwi ikwata onkalo ndjika kutya Uuministeli otau eta po uupyakadhi uunene mboka itau ka vula okukandulwa po monakuyiwa.Otwa pumbwa okuninga oopulanda dha nkene oshinima shika shi na okulongwa mo shi ikwatelela komwaalu gwaanona mboka taya ka ndopa ondondo ndjika momumvo 2008,” Haingura ta popi ngaaka.Ta ti endopo lyaanasikola mondondo 10 nonti 12, oli li uupyakadhi wiinima oyindji momulandu gwelongo, owa pumbwa nee okusokonwa nawa muule.Iinima mbika oya kwatela mo nee ngaashi omulandu gwokuundula aanona ya ye koondondo dhokomeho nando ya ndopa, etopolo lyiilongitho moosikola, ongushu yooprograma dhomadhewo gaalongisikola nosho tuu.Ta ti, oosikola unene tuu komahala gokomikunda, kadhi na iilongitho yopalongo, nolwindji aavali ohaya pulwa nokuli ya kwathele mompumbwe ndjika.Omanga pu na ompumbwe yokunawapeka ongushu yelongo komahala gokomikunda, Uuministeli owa ndopa okuhilila aalongisikola komahala gokomikunda molwashoka ka ku na omagumbo gopashinanena nosho wo iihalithi yilwe nenge tutye iipumbiwa yilwe, ta popi ngaaka.”Nantu oku na euvoko ndika kutya oshinima shetopolo nenge tutye eyooloko lyomahala gokomikunda naangoka gomoondoolopa, otali tsikile ngele uupyakadhi mbuka inau kandulwa po meendelelo,” Haingura ta popi ngaaka.